کورین لنه
این دیگر به یک مسأله عادی تبدیل شده. هر باری که مهلت تعیین شده ای برای ایران [توسط سازمان ملل] درحال پایان یافتن است، تشنج روابط بین تهران و واشنگتن افزایش می یابد. مهلت قطعنامه 1747 نیز از این قاعده مستثنی نیست [پنج شنبه 24 مه]. رییس جمهور احمدی نژاد روز جمعه در تهران اعلام کرد ایران “تا حد ممکن” در برنامه هسته ای خود پیش خواهد رفت. رییس جمهور بوش نیز به نوبه خود در واشنگتن اعلام کرد “روند اعمال تحریم ها باید تشدید یابد”.
هر مهلتی که از راه می رسد، زمزمه هایی مبنی بر وجود توطئه های ایالات متحده رابه همراه دارد و اینکه امریکا اجازه نمی دهد ایران به سلاح هسته ای دست یابد. روز سه شنبه، شبکه خبر ABC اعلام کرد که بوش اجازه انجام عملیات مخفی سازمان سیا برای ایجاد بی ثباتی در حکومت ایران را صادر کرده است. در ژانویه 2005، سیمور هرش روزنامه نگار نیویورک تایمز نیز تأیید کرده بود که سرویس های جاسوسی امریکایی عملیات مخفی شناسایی ایران را آغاز خواهند کرد.
به هرحال نسبت به ماه فوریه می توان گفت که چیزهایی تغییر کرده: پیشنهاد برای انجام مذاکره. درحالی که ایران و امریکا از 27 سال پیش تاکنون هیچ گونه رابطه دیپلماتیک با یکدیگر نداشته اند، ولی باید روز دوشنبه 28 می در بغداد حضور یابند و به مذاکره مستقیم بنشینند. البته پیرامون این نشست همچنان حرف و حدیث هایی وجود دارد.
دو هفته پیش، کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه امریکا فکر می کرد می تواند در حاشیه نشست شرم الشیخ با همتای ایرانی خود، منوچهر متکی، دیدار و گفتگو کند. ولی هیأت ایرانی در نهایت نشان داد که آمادگی چنین دیداری را ندارد و این همان چیزی است که امریکایی ها از آن به عنوان مبارزه داخلی جناح های مختلف حکومت ایران یاد می کنند؛ برخی خواهان گشایش و مذاکره و برخی دیگر کاملاً مخالف با نزدیک شدن به واشنگتن هستند.
موضوع بغرنج دیگری که به این مسایل اضافه شده، ماجرای زندانیان است. اکنون تعداد امریکایی هایی که در ایران زندانی یا مفقود شده اند به نقل از واشنگتن پست به پنج رسیده که معروف ترین آنها هاله اسفندیاری است که به عنوان محقق در مؤسسه پژوهشی وودرو ویلسون در واشنگتن کار می کرده است. خانم اسفندیاری 67 ساله از تاریخ 8 می در زندان اوین بسر می برد. وی در ماه دسامبر 2006 به ایران رفت تا مادر بیمارش را ملاقات کند. گذرنامه او توقیف شد و مسؤولین ایرانی روز سه شنبه او را به “براندازی نرم” حکومت محکوم کردند.
16 سناتور امریکایی بیانیه ای مبنی بر لزوم آزادی او منتشر کرده اند و پیشنهادی نیز در این زمینه به مجلس نمایندگان تسلیم شده است.
از دیگر چهره های زندانی یا مفقود شده: پرناز عظیما، روزنامه نگار رادیو فردا؛ کیان تاجبخش، مشاور مؤسسه غیردولتی “اپن سوسایتی ـ جامعه باز ـ و علی شاکری، که از سال 1970 در ایالات متحده زندگی می کند. وی نیز می بایست اوایل ماه می پس از ملاقات مادر بیمارش به امریکا باز می گشت. او از اعضای “انجمن صلح شهروندی” است که با دانشگاه کالیفرنیا نیز همکاری دارد.
از دید بازهای امریکایی، این دستگیری ها به خوبی محدودیت های موجود در مذاکره با ایران را نشان می دهند و همچنین خواست بازها مبنی بر صرف نظر از مذاکره با حکومت تهران را به خوبی توجیه می کنند. خانم اسفندیاری در مؤسسه ای کار می کند که توسط لی هامیلتون اداره می شود. هامیلتون یکی از نویسندگان گزارش گروه مطالعه عراق است و همچنین یکی از طرفداران سرسخت مذاکره با ایران به شمار می آید.
به گفته تریتا پارسی، رییس شورای ملی امریکاییان ایرانی تبار، “هر باری که موقعیتی پیش می آید، نیروهای مخالف با تحول در هر دو کشور به تلاش می افتند تا روند دیپلماتیک را با مشکل روبرو کنند.” به گفته او، این دستگیری ها از سوی اعضای حکومت ایران که از هر گشایشی به سوی غرب واهمه دارند، سر زده است. او می گوید: “آنها سعی می کنند با مسموم کردن فضا، وضعیت فعلی را که نه جنگی و نه صلحی در پیش خواهد داشت، حفظ کنند.”
مترجم: علی جواهری