تیتزیانا چاواردینی
به مناسبت آغاز کار دولت روحانی در اوایل ماه اوت، سازمان های بین المللی طرفدار حقوق بشر و بطور خاص دیده بان حقوق بشراز همه مقامات درخواست کردند تا از این فرصت استفاده کرده و در مورد ده ها سال نقض حقوق بشردر ایران بنویسند. و حالا این چشم اندازی است که در پیش روی حسن روحانی، قرار گرفته است.
از سال 1979 که انقلاب اسلامی در ایران آغاز شد، دیده بان حقوق بشر همواره وضعیت حقوق بشر در ایران را بررسی کرده است. در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی (2005-1997)، وضعیت حقوق بشر در ایران بهبود نسبی پیدا کرد و فرصتی برای گفتگو پیش آمد.امید به تغییر بعد از انتخاب شدن محمود احمدی نژاد در سال 2005 از میان رفت. وضعیت بعد از انتخابات مخدوش سال 2009 که منجر به انتخاب مجدد محمود احمدی نژاد و اعتراضات خیابانی شد، بدتر شد. ده ها زندانی سیاسی- عقیدتی به جرم اقدام علیه امنیت ملی در زندان هستند. جامعه مدنی بطور وسیعی سرکوب شد و مدافعان حقوق بشر یا دستگیر شدند، یا تهدید شدند و یا مجبور به ترک ایران شدند. شرایط اقلیت های قومی و مذهبی هم بدتر شد. مدافعان حقوق زنان، روزنامه نگاران، وبلاگ نویس ها، اعضای اتحادیه های کارگری هر روز با سختگیری های بیشتری در زمینه آزادی بیان و ایجاد تشکل ها مواجه می شوند.
ایران کشوری است که بیشترین اعدام ها در آن انجام می شود. دیده بان حقوق بشر برای لغو این مجازات ها تلاش زیادی کرده است و این کار را با احکام اعدام صادر شده علیه اقلیت ها در ایران شروع کرده است. این سازمان از مقامات ایران خواسته است که حقوق بشر، آزادی بیان و حق ایجاد تشکل ها را رعایت کند و احکام اعدام را لغو و یا کاهش بدهد و قوانینی که ناقض حقوق افراد هستند و براساس نژاد، رنگ، مذهب، قومیت، جنسیت و غیره تنظیم شده اند را لغو کند.
روحانی درجریان تبلیغات انتخابات، نشان داد که فردی میانه رو و پراگماتیست است و وعده هایی برای بهبود شرایط حقوق بشر در ایران داد. او از “منشور حقوق مدنی” حرف زد که برابری همه شهروندان، بدون در نظر گرفتن نژاد، مذهب، جنسیت، یکسان است. دو هفته بعد از پیروزی، رئیس جمهور در مورد حقوق مدنی، آزادی بیان و اینترنت و تلاش برای به حداقل رساندن سانسور، حرف زد.
روحانی در مصاحبه با مجله چلچراغ، مجله محبوب جوانان ایرانی، گفت که با تبعیض جنسیتی در جامعه مخالف است و وعده داد که وضعیت زنان را بهبود می بخشد. یک ماه از رئیس جمهور شدن او گذشته است و هنوز به این وعده عمل نکرده است. می شود گفت که تنها با انتخاب الهام امین زاده بعنوان معاون حقوقی، به این وعده عمل کرده است اما باید گفت که احمدی نژاد سه زن را در دولت اش انتخاب کرده بود.
برای بررسی صد روز اول دولت روحانی “روحانی متر” وجود دارد که نشان می دهد که آیا روحانی به 46 وعده ای که در دوران انتخابات داده است، عمل می کند یا نه. روحانی متر را موسسه جهانی گفتگو با همکاری دانشگاه تورنتو در کانادا آغاز کرد. این روش، اقدامات روحانی را در موارد زیر مورد بررسی قرار می دهد: اقتصاد، سیاست داخلی، سیاست خارجی و مسائل فرهنگی- اجتماعی.
نباید فراموش کرد که روحانی مشاور اصلی رهبر ایران، آیت الله خامنه ای و رئیس شورای امنیت ملی ایران از سال 1989 بوده است. حال ممکن است بپرسید که چطور می شود وعده هایی را مخالف نظر رهبر که کنترل کشور را در دست دارد، مطرح کرد. تعدادی از تحلیلگران معتقد هستند که دیالکتیک روحانی با رئیس جمهور پیشین، محمود احمدی نژاد، متفاوت است اما در اصل آن تغییری صورت نگرفته است. ایران همچنان یک حکومت اسلامی باقی می ماند و رئیس جمهور جدید آن دموکراسی که مد نظر اکثر ایرانیان است و در حال حاضر دست نیافتنی است، به ارمغان نمی آورد.
لارپوبلیکا، 25 اوت
