شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل، در مصاحبه با روزنامه “فرانکفورتر رونت شاو” به سؤالاتی درخصوص دموکراسی، برنامه اتمی ایران و کشمکش میان غرب و کشورش پاسخ گفته است. بی شک برقراری دموکراسی بسیار مهم تر از دستیابی به تسلیحات اتمی است. شیرین عبادی، وکیل و مدافع حقوق بشر، با اشاره به این فرمول ساده به بحث پیرامون تنش های ایجاد شده میان غرب و ایران می پردازد. این مصاحبه را می خوانید.
خانم عبادی، جهان با نگرانی به ایران نگاه می کند، به ویژه به دلیل برنامه اتمی این کشور. آیا به نظر شما کشورتان برای جهان یک تهدید است؟
بله.
چرا؟
به این دلیل که تکثیر اتمی در منطقه می تواند بسیار خطرناک باشد.
فرانسه نیز بمب اتمی دارد. آیا از فرانسه نیز می ترسید؟
خیر. نمی ترسم، چون فرانسه یک کشور دموکراتیک است و این مردم هستند که دولت را کنترل می کنند. بنابراین هیچ گاه خطری ازسوی فرانسه ایجاد نخواهد شد. ولی کشورهایی مانند ایران و پاکستان دموکراسی نیستند و مردم این کشورها هیچ گونه تأثیری بر روند اجرایی دولت های خود ندارند. شما می ترسید زیرا پاکستان بمب اتمی دارد. و مردم نگران اند که ایران نیز به چنین تسلیحاتی دست یابد. آنچه برای آنها ایجاد ترس می کند، دولت های غیردموکراتیک اند، نه بمب اتمی. بنابراین می گویم که لازم است در مذاکرات پیرامون مسایل هسته ای، به موضوعات دیگری از قبیل حقوق بشر و دموکراسی نیز توجه شود. اگر آنها با یک کشور غیردموکراتیک به توافق برسند، نمی توانند مطمئن باشند که این کشور به تعهدات خود پایبند خواهد ماند. بنابراین ما و شما باید ابتدا تلاش کنیم تا ایران به یک کشور دموکراتیک تبدیل شود. این موضوع تضمین خوبی نیز برای امنیت اروپا خواهد بود.
۳ سال پیش قیام “جنبش سبز” که به دلیل عدم وجود دموکراسی در ایران متولد شد، جهان را بیدار کرد. وضعیت این جنبش از زمان سرکوب ها چگونه است؟ آیا بهتر شده یا بدتر؟
متأسفانه وضعیت روز به روز بدتر می شود. وضعیت آنقدر بد شد که شورای حقوق بشر سازمان ملل گزارشگر ویژه ای را برای ایران منصوب کرد. دولت جمهوری اسلامی اجازه ورود به گزارشگر ویژه نداد. زمانی که می گویم مسأله حقوق بشر باید در مذاکرات گنجانده شود، یک دلیلش همین است که گزارشگر ویژه سازمان ملل بتواند به ایران وارد شود.
آیا شما به یک تحول مثبت امید دارید؟
حکومت ایران بسیار ضعیف شده. تنها دو راه ممکن برای این حکومت باقی مانده: یا باید به مردم تعلق داشته باشد، یا ازبین برود.
پیش بینی شما برای هر دو حالت چیست؟
آینده ایران به عناصر متعددی بستگی دارد که آنها نیز می توانند تغییر کنند: وضعیت در کشورهای همسایه، آینده رییس جمهور سوریه، قیمت نفت، پرونده اتمی. وقوع هرگونه تغییر در این موارد می تواند به تغییر وضعیت در ایران منجر شود. به همین دلیل پیش بینی بسیار سخت است.
دراین میان، آلمان چه نقشی می تواند ایفا کند؟
آلمان یکی از کشورهایی است که در رأس مذاکرات با ایران قرار دارد. امیدوارم علاوه بر مسایل هسته ای، موضوعات مربوط به دموکراسی را نیز پیگیری کند.
آیا فکر می کنید این خواسته شما را بشنوند؟
تاکنون که نشنیده اند. موضوع مذاکرات فقط موضوعات مربوط به پرونده هسته ای را شامل می شود. حال سؤال من این است که آیا آلمان حاضر است برای حل و فصل مسأله هسته ای، دست کشوری را باز بگذارد که به شکلی وحشیانه حقوق بشر را نقض می کند؟
اپوزیسیون در ایران هر طیفی را شامل می شود: سلطنت طلب، کمونیست، لیبرال و بسیاری دیگر. چه اتفاقی خواهد افتاد اگر اپوزیسیون بتواند حکومت آیت الله ها را سرنگون سازد؟
اگر درنهایت یک حکومت دموکراتیک در ایران بر سر کار بیاید، مهم نیست که چه کسی پیروز شده. در یک کشور دموکراتیک تمامی گروه ها با افکار و عقاید متفاوت فعال اند. مردم ایران نیز آرزوی چنین وضعیتی را دارند.
و اگر در انتخابات، یک دولت اسلامی بر سر کار بیاید که از همان سنت های حکومت فعلی تبعیت می کند، چه خواهد شد؟
اولین شرط یک دموکراسی این است که دولت باید سکولار باشد. دین باید از سیاست جدا شود. البته این را هم بگویم که بسیاری از دولت های سکولار هستند که دموکراتیک نیستند. جدایی دین از سیاست یک شرط لازم است، ولی به تنهایی کافی نیست.
چندین دهه است که شما برای دفاع از حقوق بشر مبارزه می کنید. آیا هیچ وقت شده که از این مبارزه خسته شوید؟
هر وقت یک کم خسته می شوم، به فکر همکارانم می افتم که در زندان هستند و سپس به خودم می گویم: “تو اکنون حق نداری خسته شوی.” هرگاه امیدم را ازدست می دهم، به یاد افرادی می افتم که بخاطر آزادی در ایران کشته شده اند و باز به خودم می گویم: “حق نداری خسته شوی.” ما راه خود را انتخاب کرده ایم و باید آن را به پایان برسانیم. حتی اگر نسل ما نتواند این کار را به پایان برساند، جوان ترها باید در این راه قدم بگذارند و آن را ادامه دهند. ولی اعتقادم براین است که تا پیروزی راه زیادی باقی نمانده.
منبع: فرانکفورتر رونت شاو، ۱۴ می
