همان طور که از هفته پیش خبرش درز کرده بود سرانجام حکم آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری‌اسلامی، به نام محمد سرافرازصادر شد که برای یک دوره پنج ساله در ریاست سازمان صدا و سیما شد و گمانه‌زنی‌ها پیرامون ریاست شبکه نه چندان خوشنام پرس تی وی بر سازمان، عریض و پرهزینه صدا و سیما، رنگ واقعیت به خود بگیرد.
آیت‌الله خامنه‌ای در حکمی که دیروز صادر شد، نوشت که سرافراز را با توجه به “صلاحیت‌ها” و “تجربه طولانی مدیریتی” در صدا و سیما و “آشنایی گسترده” با این سازمان، به این سمت منصوب کرده.
رهبر جمهوری‌اسلامی در حکم خود ماموریت سازمان صدا و سیما را “هدایت و مدیریت فرهنگ و افکار عمومی جامعه” توصیف کرد، ماموریتی که “با تکیه بر فعالیت‌ها و برنامه‌های حرفه‌ای پیشرفته و عمیق رسانه‌ای” وظیفه ؛گسترش دین و اخلاق و امید و آگاهی و ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی در میان آحاد ملت” را بر عهده دارد.
وی در این حکم خطاب به سرافراز نوشت: “مسوولیت تاریخی رسانه ملی در مقطع کنونی، حفظ و ارتقای استقلال فرهنگی و هویت انقلاب ایران اسلامی است”.
پس از انتصاب سرافراز، خبرگزاری تسنیم درباره وی نوشت: “سرافراز به‌عنوان چهره‌ای پاک شناخته می‌شود. او فردی جدی و ساده‌زیست است. سال‌های طولانی ــ و شاید هم تا همین حالا ــ در خانه‌ای اجاره‌ای زندگی می‌کرده است. اتومبیل او برای سال‌ها یک پژو ۴۰۵ بوده و در اکثر مواقع شخصا رانندگی می‌کرده است”.
محمد سرافراز، معاون برون مرزی صدا و سیما و همچنین از اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی است؛ شورایی که اعضای آن با حکم آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری‌اسلامی، انتخاب می‌شوند.
خبرگزاری فارس پس از انتصاب سرافراز نوشت که وی در طول دوران مدیریت خود در صدا و سیما “مورد هجمه” قرار می‌گرفت، زیرا “عضو هیچ دسته و گروه و باندی” نبود. به نوشته این خبرگزاری دلیل دیگه حمله‌ها به سرافراز از این جهت بود که رییس جدید صدا و سیما “فردی متکی به خود است بر او می‌تاختند”.
برخی منابع گفته‌اند که حسین محمدی، معاون سیاسی صدا و سیما و معاون فرهنگی بیت رهبر جمهوری‌اسلامی، حامی اصلی وی در این سازمان است.
نام سرافراز از سال گذشته به لیست تحریم‌های اتحادیه اروپا به عنوان یکی از ناقضان حقوق‌بشر اضافه شد. وی که از سال ۷۱ در پست معاونت برون مرزی صدا و سیما فعالیت می‌کند، چند سالی نیز در مقر این سازمان در برلین مستقر بود.
بحث جانشینی سرافراز با عزت‌الله ضرغامی چند هفته‌ای است که بر سر زبان‌هاست. نخستین بار روزنامه بانی فیلم نوشت که جانشینی وی قطعی شده؛ خبری که البته از سوی دیگر رسانه‌ها تایید نشد.
هفته گذشته و در جریان برگزاری همایش افق رسانه که نشست داخلی مدیران سازمان صدا و سیما بود برخی حتی به سرافراز برای ریاست بر سازمان صدا و سیما تبریک هم گفتند.
براساس رسمی نانوشته در دوره رهبری آیت‌الله خامنه‌ای، روسای سازمان های زیر نظر رهبر برای پنج سال این سمت را در اختیار خواهند داشت و فردی بیش از دو بار در ریاست قوه قضاییه یا ریاست صدا و سیما نمی ماند.
سرافراز پنجمین رییس سازمان صدا و سیما در جمهوری‌اسلامی است. صادق قطب‌زاده، محمد هاشمی، علی لاریجانی و عزت‌الله ضرغامی دیگر مدیران این رسانه بوده‌اند. مدت زمان کوتاهی هم جواد لاریجانی در مقام سرپرست آن سازمان قرار داشت که گفته شد با مخالفت بنیان گذار جمهوری اسلامی جای خود را به محمدهاشمی داد. از همان زمان بود که جناح راست همواره با صدا و سیما سرناسازگاری گذاشت تا سرانجام بعد از انتخاب رهبر جدید و در زمانی که برادرش به عنوان رییس جمهور مرد قدرتمند نظام دومین دوره ریاست جمهوری خود را آغاز می کرد، محمد هاشمی شغل خود را از دست داد و سردار علی لاریجانی فرد مورد اعتماد رهبر دوم، از وزارت ارشاد به صدا و سیما رفت و معاون خود سردار عزت الله ضرغامی را هم به معاونت گماشت.
سازمان صدا و سیما در ایران انحصار پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی را در اختیار دارد و طبق قانون اساسی هیچ رادیو و تلویزیون خصوصی در ایران امکان فعالیت ندارد.
خبرگزاری فارس نوشت “شایعاتی” وجود دارد که سرافراز پس از رسیدن به صندلی مدیریت صدا و سیما “کمی از عرض و طول این سازمان عریض و طویل کم می‌کند و بسیاری از موانع و بروکراسی‌هایی که از ابتدا در صداوسیما به وجود آمده بود را برمی‌چیند”.
حکم‌های خامنه‌ای برای ریاست صدا و سیما
نگاهی به چند حکمی که آیت‌الله خامنه‌ای در دوران رهبری خود برای رییس سازمان صدا و سیما صادر کرده، نشان‌دهنده‌ی نوع نگاه وی به این رسانه و کارکرد آن است.
رهبر جمهوری‌اسلامی در نخستین حکمی که برای محمد هاشمی صادر کرد، صدا و سیما را دستگاه “عظیم و مهم” و “حساس و پراهمیت” توصیف کرد که وظیفه “ایجاد رشد فکری و فرهنگی و سیاسی و تبیین اسلام و مقابله با توطئه‌های تبلیغاتی” را بر عهده دارد.
او همچنین نوشته بود که “شرط اصلی” تولید “همه برنامه‌ها” در صدا و سیما آن است که “به نحوی در خدمت هدف‌های اسلام و انقلاب قرار گیرند”.
بهمن ماه سال ۷۲ رهبر جمهوری‌اسلامی حکمی مفصل برای ریاست علی لاریجانی ضمن این‌که بار دیگر خواستار آن شد که “دستگاه تبلیغاتی صدا و سیما” به مقابله با “تهاجم تبلیغاتی و فرهنگی استکبار و ایادی‌اش” بپردازد.
وی همچنین خواستار آن شد که “جهت کلی” در “همه برنامه‌ها”ی صدا و سیما “مقابله با تهاجم تبلیغاتی و فرهنگی و خبری استکبار” باشد. مساله‌ای که نه تنها در خبر، بلکه “در گزارش‌ها، برنامه‌های علمی و اجتماعی و سیاسی، و بخصوص در برنامه‌های هنری و سرگرم کننده مانند نمایش و داستان‌های یکه یا دنباله‌دار، باید رعایت شود”.
پنج سال بعد و در خرداد ماه سال ۷۸ لاریجانی برای بار دوم به ریاست صدا و سیما منصوب شد. این انتصاب دو سال پس از پیروزی سیدمحمد خاتمی در انتخابات ریاست‌جمهوری رخ داد. آن زمان دولت و حامیان آن، صدا و سیما را متهم می‌کردند که علیه دولت فعالیت می‌کند.
با این حال رهبر جمهوری‌اسلامی در حکم خود از “فعالیت‌های برجسته و تلاش طاقت فرسای” لاریجانی تشکر کرد. وی در این حکم وظایف لاریجانی در دوره جدید مدیریت بر صدا و سیما را نیز به وی یادآور شد.
او در حکم خود بار دیگر خطاب به لاریجانی تاکید کرد که “صدا و سیما نه وسیله‌ای صرفا برای سرگرمی یا خبررسانی - که مدرسه‌یی عمومی برای همه‌ی قشرها در سراسر کشور است و برنامه‌هایی که از آن پخش می‌شود چه مثبت و چه منفی، آثاری عمیق در روحیه و فکر و رفتار و فرهنگ و بینش مخاطبان خود برجای می‌گذارد. وظیفه‌ی گردانندگان این رسانه‌ی سراسری از اینرو بسیار خطیر و سنگین است. اندکی غفلت از گردش امور و بی‌توجهی به تصمیم‌گیریها و برنامه‌ریز‌ی‌ها در آن، گاه آثار بی‌جبرانی برجای می‌گذارد”.
سال هشتاد و سه و یک سال پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۴ عزت‌الله ضرغامی به عنوان رییس این سازمان برگزیده شد.
آیت‌الله خامنه‌ای در حکم خود خطاب به ضرغامی از “ارتقا و پیشرفت چشم‌گیر” صدا و سیما در دوران مدیریت لاریجانی و “نقش‌آفرینی” آن در عرصه‌های گوناگون گفت.
حکم صدر شده برای ضرغامی اما کوتاه‌تر از احکام قبلی بود که برای لاریجانی صادر شده بود. او از ضرغامی خواسته بود که صدا و سیما را “از همه جهت به آن نقطه‌ای برسانید که شایسته‌ی جمهوری اسلامی ایران است” و رییس جدید سازمان صدا و سیما را به “آن‌چه در احکام انتصابات قبلی به تفصیل گفته شده” ارجاع داد.
انتصاب مجدد ضرغامی اما با چند ماهی تاخیر همراه بود. این انتصاب در بحبوحه اعتراض‌ها به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۸۸ اتفاق افتاد. آن زمان برخی رسانه‌های اصول‌گرا مدعی شده بودند که رهبر جمهوری‌اسلامی نیز از برنامه‌های صدا و سیما رضایت کامل ندارد.
شاید به همین دلیل بود که آیت‌الله خامنه‌ای در حکم کوتاه خود برای انتصاب مجدد ضرغامی از “نقاط ضعف” این سازمان گفت که باید “پیوسته در برابر چشم جنابعالی و دیگر مدیران آن سازمان و در معرض ملاحظه و مقایسه قرار گیرد و همت بر روند نقص زدائی، به هیچ رو کاهش و سستی نیابد”.
او همچنین خظاب به ضرغامی نوشت که از “تجربه‌های موفق یا ناموفقِ دوره‌ی پنج ساله” برای “تکمیل یا تصحیح حرکت مجموعه” استفاده کند و اضافه کرد که انتظار دارد “نشانه‌های این تحول در اولین سال مسوولیت جنابعالی مشاهده شود”.
حکمی که برای سرافراز صادر شده نیز از همان ادبیات همیشگی رهبر ایران بهره می‌برد. برخی از مسایل مورداشاره در این حکم پیش از این در حکم‌های دیگر نظیر حکم آغاز دوره جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز وجود داشت.
او در حکم خود برای سرافراز از صدا و سیما به عنوان “موتور محرک و مشوق پیشرفت کشور” یاد کرد که “وظیفه پشتیبانی رسانه‌ای همه‌جانبه و مبتکرانه در امر بسیج عمومی ملت و نیز کمک به مدیریت‌های اجرایی در جهت تامین اهداف و اجرای سیاست‌های کلان نظام و تحقق سند چشم‌انداز کشور را بر دوش دارد”.
وی همچنین نوشت که راهبردهای خود برای اهدافی که در نظر گرفته را به پیوست حکم انتصاب به سرافراز ابلاغ خواهد کرد.
هنوز نحوه تعامل سرافراز با مسایل مختلف و همچنین میزان دوری یا نزدیکی وی به دولت روحانی مشخص نیست. گرچه برخی تحلیل‌گران انتصاب وی را به نفع دولت می‌دانند، اما برخی دیگر نیز عقیده‌ای جز این دارند. باید منتظر ماند و دید که در نهایت سرافراز چگونه این سازمان را مدیریت خواهد کرد.
