از یک سو جشنواره موسیقی فجر در حال برگزاری است و از سوی دیگر برخورد با کنسرت‌هایی که در آنها زنان روی سن حضور پیدا می‌کنند، ادامه دارد. یک همخوان زن در اولین روز جشنواره مجبور به نشستن در جایگاه تماشاچیان شد و میکروفون‌های زنان همخوان در یک جشنواره دانشجویی در تهران قطع شد. حضور سه زن نوازنده در کنسرت اصفهان همایون شجریان و برادران پورناظری هم موجب ایجاد وقفه‌ای در اجرا شد که بیانیه اعتراض‌آمیز اداره کل ارشاد این اصفهان را به دنبال داشت.
از آدم‌های بیسیم به دست تا “اعتراضات مردمی”
روزنامه شرق خبرداده است که بعدازظهر ۲۷بهمن در مراسم اختتامیه جشنواره تولیدات دانشجویی دانشجویان مراکز علمی و کاربردی فرهنگ و هنر، زمانی که ارکستر آکادمی هنر وابسته به دانشگاه علمی- کاربردی واحد چهار برای اجرای خود روی صحنه رفته بودند، میکروفن‌های زنان همخوان قطع شد. امین سالمی، رهبر ارکستر به این روزنامه گفته است: “ظاهرا قبل از اجرا، شخصی که هویتش مشخص نیست، خواستار قطع صدای میکروفون همخوان های زن ارکستر شده است. بعد از تمام شدن اجرا، تماشاگران گفتند که صدای همخوان‌های زن از میکروفون‌ها پخش نشده و پس از پیگیری‌هایی که انجام دادیم، متوجه شدیم صدای آنها تنها از طریق باندهایی که برای پخش صدا روی سن قرار داشته پخش شده است.”
به روایت رهبر ارکستر، فرد بیسیم به دستی به صدابردار سالن دستور داده، صدای زنان را قطع کند و حالا هیچ کس جواب روشنی نمی‌دهد که این فرد که بوده و از سوی چه نهادی آمده بود.
همایون شجریان هم به همراه برادران پورناظری به اصفهان رفته بود اما سانس اول اجرای 26 بهمن ماه آنها به دلیل حضور سه نوازنده زن با مشکل مواجه شد و حتی تا لغو کنسرت پیش رفت. این اتفاق ابتدا به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی اصفهان منتسب شد اما مدیر کل این اداره که خود یک روحانی است، با صدور بیانیه‌ای در این باره توضیح داد: “ اجرای همایون شجریان که با حمایت صریح شخص آقای استاندار صورت گرفت، نشانی بود از اقتدار آواز ایرانی و موسیقی محلی، اجرایی بود که با بندبند قوانین کشور مطابقت داشت و حریم‌ها و حرمت‌ها را رعایت کرده بود. آنان‌که اعتراض دارند یا قانون را نمی‌شناسند یا خود را بالاتر از قانون می‌پندارند.”
محمد قطبی به “مدعیان” توصیه کرد که “ در مقابل مداحی پاپ ذاکر و ذاکرها” صف بکشند و با طعنه نوشت: “ شاید حالا فهمیده باشید که «شنیدن کی بود مانند دیدن». دنبال خواننده زن می‌گشتید، نوازندگان با حجاب دیدید. دنبال رقص و لعاب می‌گشتید. چهار کلام حرف حساب شنیدید. کلاه گشادی سرتان رفت.”
این بیانیه با مخالفت برخی رسانه‌های اصولگرا از جمله خبرگزاری تسنیم مواجه شده و آن را “فرافکنی در مواجهه با انتقادات” دانسته که “فاشیستی‌ترین و بنیادگرایانه‌ترین رفتار در حوزه فرهنگ است”.
این خبرگزاری مدعی شده که “اصل داستان” چیز دیگری بوده و “ عده‌ای از مردم اصفهان در اعتراض به نوع برگزاری و نوع پوشش مخاطبان کنسرت همایون شجریان خواننده جوان -و نه خود کنسرت- تجمع کردند و بعد از ورود نیروهای انتظامی و تغییر برخی موارد مورد اعتراض به تجمع خاتمه دادند.”
اما برخلاف ادعای تسنیم، این تجمعات “مردمی” همیشه با حضور نیروی انتظامی کنترل نمی‌شوند و موارد بسیاری در دو سال اخیر به وقوع پیوسته که باعث لغو و یا تاخیر در برگزاری کنسرت شده است.
از جمله عالیم قاسیم‌اف، خواننده پرآوازه موسیقی آذری در دنیا، دی ماه مهمان تهران بود و برای سه شب کنسرت داشت اما کنسرت شب سوم تا مرز لغو پیش رفت و پس از یک ساعت و نیم تاخیر برای رایزنی، تنها زمانی اجازه برگزاری پیدا کرد که فرقانه قاسیم‌اف، دختر قاسیم‌اف و یکی از نوازندگان گروه، از آن شب اجرا حذف شدند. همان روزها اتفاق مشابهی هم در شهر شاندیز افتاد و حریر شریعت‌زاده، یکی از نوازندگان و آهنگسازان پرسابقه و شناخته شده، تنها پس از اجرای یک قطعه، مجبور به ترک صحنه شد. او که به همراه همسرش، سالار عقیلی برای اجرای چند کنسرت به خراسان رفته بود، نوازنده دف در اجرای این قطعه بود.
دولت مخالف است اما کاری نمی‌کند
پیروز ارجمند، مدیر کل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حسین نوش‌آبادی، سخنگوی این وزارتخانه تاکنون چندین بار مخالفت خود را با ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های رخ داده اعلام کرده‌اند اما گویا مخالفت آنها تاثیر چندانی در توقف این روند ندارد.
حتی در اولین روز برگزاری جشنواره موسیقی فجر، پری ملکی، سرپرست گروه خنیا، اجازه پیدا نکرد تا روی صحنه حضور پیدا کند و برای اولین بار از جایگاه تماشاچیان برنامه را دید. ابتدا اعلام شد که عدم حضور همخوان زن، خودخواسته بوده اما همسر او در گفت‌وگو با ایسنا دلیل اصلی این تغییر را توضیح داد: “ به دنبال حواشی که برسر همخوانی یا تکخوانی آلبوم «تو را ای کهن بوم‌وبر دوست دارم» پیش آمد دست‌اندرکاران موسیقی نگران بودند و مسوولان جشنواره تهدید شده بودند که همخوان زن در جشنواره حضور نداشته باشد. این درحالی بود که جدول جشنواره منتشر و اطلاع‌رسانی شده بود. یکی از مسوولان جشنواره در تماس با او این موضوع را بیان کرد که در صورت موافقت پری‌ملکی، همخوان زن در کنسرت حضور نداشته باشد و او هم باتوجه به برهم خوردن نظم احتمالی جشنواره، پیشنهاد را پذیرفت.”
علی جنتی، وزیر ارشاد هم در حاشیه جشنواره موسیقی فجر، درباره اعتراضات مکرر نسبت به خوانندگی زنان توضیح داد: “ مسائلی که طی چند وقت اخیر به عنوان تک خوانی خانم‌ها مطرح شده هیچ پایه و اساسی ندارد. تا به امروز به آلبومی که تکخوانی خانم‌ها در آن وجود داشته باشد از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز داده نشده است؛ هر چیزی هم بوده به صورت همخوانی بوده است.”
او مدعی شد که به برخی مراجع تقلید هم اطلاعات دروغ داده شده و باعث نگرانی آنها شده است. به گفته جنتی، “ مواردی در دولت گذشته وجود داشت که همخوانی خانم‌ها با آقایان به صورتی بوده که صدای خانم‌ها بر صدای آقایان غلبه داشته است منتهی در آن زمان قرار نبوده اعتراضی بکنند و در این مقطع قرار است که اعتراض کنند.”
