گروهی از کشورهای اروپائی به سرکردگی فرانسه و انگلیس با انگیزه کمک به رئیس جمهور جدید آمریکا باراک اوباما برای مواجهه با ایران از موضع قدرت، در هفته های اخیر تلاش هائی را برای جلب توافق کشورهای اتحادیه اروپا جهت اتخاذ تحریم های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران آغاز کرده اند.
ایتالیا و آلمان، البته با اختلاف های جزئی، به فرانسه و انگلیس پیوسته اند امّا تاکنون مذاکرات 27 کشور اروپائی به دلیل عدم انسجام دیدگاه ها نتیجه بخش نبوده است.
ایران با ادامه برنامه غنی سازی اورانیوم که در مورد اهداف آن سوءظن وجود دارد، جامعه بین الملل را به چالش خوانده است. به گفته منابع دیپلماتیک غربی هواداران تشدید تحریم ها معتقدند که اتحادیه اروپا امکانات لازم را برای همراهی با راهبرد جدید آمریکا به رهبری اوباما و همکارانش در اختیار دارد، راهبردی که بر پایه “تعهد” یعنی گشودن درها به سوی ایران و درعین حال به کارگرفتن “چماق بزرگ” یعنی تشدید فشارهای اقتصادی استوار است.
فرانسه در این زمینه، به ویژه در ایام ریاست بر شورای اروپا و در پی تصمیم نیکلا سارکوزی در سال 2007 بسیار فعّال بوده است. درخواست فرانسه و انگلیس از کشورهای عضو اتحادیه اروپا اینست که به تحریم های تازه به خصوص تحریم هائی که به بخش انرژی و فعالیّت های بانکی ایران مربوط می شود رأی مثبت دهند.
این تحریم ها مانع دستیابی ایران به پاره ای از تجهیزات و فن آوری های مرتبط با صنعت نفت که منبع اصلی درآمد کشور است خواهد شد. ایران برای سرمایه گزاری و نوسازی زیرساخت های منابع سوختی خود با مشکلات عدیده ای روبرو است که سقوط بهای جهانی نفت خام نیز به آن دامن زده است.
مقامات فرانسوی و انگلیسی که تاکنون به خاطر عدم اجماع نظر کشورهای اتحادیه اروپا نتوانسته اند به هدف خود دست یابند گویا هدف دیگری را مدّ نظر قرار داده اند و آن اینکه فعالیّت بانک های ایرانی صادرات و ملّت را در کلّ اتحادیه اروپا ممنوع سازند، دو بانکی که پیش از این نیز مشمول تحریم های یکجانبه آمریکا شده بودند، اولی به دلیل پشتیبانی از “ سازمان های تروریستی” و دومی به خاطر کمک به بخش صنایع اتمی ایران.
محور بعدی اقدامات فرانسه و انگلیس تهیه فهرست جدیدی از اسامی شرکت های ایرانی است که در آن تعداد شرکت های فهرست قبلی که اتحادیه اروپا مستقل از آمریکا تهیه کرده بود افزایش خواهد یافت تا بدینوسیله شرکت هائی که که برنامه درازمدت ایران برای دورزدن تحریم های جهانی را تحت عناوین دیگری پوشش می دهند در تنگنای بیشتری قرار گیرند.
ایالات متحده و اسرائیل سال هاست که اروپائیان را ترغیب می کنند برای واداشتن ایران به تمکین از خواسته های شورای امنیت سازمان ملل حلقه محاصره اقتصادی و مالی را به دور ایران تنگ تر کنند. در پاریس و لندن از هم اکنون پیش بینی می شود که دولت اوباما ضمن گشودن کانال های ارتباطی تازه با ایران، روش سابق را ادامه دهد.
تلاش های فرانسه و انگلیس به دلیل خویشتن داری بسیاری از کشورهای اروپائی که نگران حفظ منافع اقتصادی خود می باشند به مانع برخورده است. مثلاً اتریش که از طریق شرکتOMV در سال 2007 با ایران قرارداد نفتی امضاء کرده است یا لوکزامبورگ که در فکر منافع بخش بانکی کشور است. در آلمان که بسیاری از شرکت هایش در ایران فعالند کشاکش سیاسی شدیدی میان آنگلا مرکل( که موافق تشدید تحریم هاست) و وزیر امور خارجه، فرانک والتراشتن میر( به عنوان مخالف) در جریان است.
سوئد اعلام کرده است که اتخاذ تحریم ها در چهار چوب شورای امنیت سازمان ملل که از سال 2006 سه قطعنامه علیه ایران صادر کرده دارای اعتبار قانونی بیشتری است. اسپانیا و یونان و قبرس هم بیشتر بر گفت و گو با تهران تأکیدمی کنند.
ابهامی که در مورد اهداف گروه اوباما وجود دارد و نیز دورنمای انتخاب ریاست جمهوری ماه ژوئن ایران مسئله را دشوارتر کرده است. برای بعضی ها این سئوال مطرح است که آیا “تشدید تحریم ها به جای بهتر کردن قضیه به نفع افراطیون ایران تمام نخواهد شد”؟ یک دیپلمات اروپائی می گوید: “فرانسوی ها خیلی فشار می آورند امّا تا وقتی که آمریکائی ها نجنبیده اند ما درست نمی دانیم چه کار باید کرد”.
اروپا نگران آنست که در زمینه پرونده هسته ای ایران در حاشیه قرار بگیرد حال آنکه از سال 2003 در این عرصه نقش اوّل را برعهده داشته است. مقامات فرانسوی به اوباما توصیه کرده اند که رشته اقدامات سیاسی را که اروپا تا امروز پیش برده پنبه نکند و به او گفته اند که چشم پوشی واشینگتن از بعضی از مطالبات وضع خطرناکی را پیش خواهد آورد.
در حالی که اتحادیه اروپا در دوران انتظار به سر می برد، پاریس، لندن و رم در دسامبر 2008 تصمیم گرفتند گامی احتیاطی به پیش بردارند و در راستای همین تصمیم به بانک ها، شرکت های بیمه، شرکت های کشتیرانی و همه بخش های وابسته به انرژی توصیه کردند که از بستن قرارداد یا معامله با ایران اکیداً پرهیز کنند.
منبع: لوموند 20 ژانویه