گفت و گو با ابراهیم نبوی
پارازیت جسورست
آقای نبوی، بحث پرونده ی ما طنز برنامه پارازیت تلویزیون صدای آمریکاست. می خواستم به عنوان سئوال اول نظر شما رو بدونم راجع به نو بودن و تازه بودن سبک این برنامه در مدیاهای فارسی زبان… اساساً آیا پارازیت و این شکل طنز سیاسی در نوع خود اولین کار طنز سیاسی است؟
- طبیعتا این کار اولین برنامه تلویزیونی از نوع خودش است، یعنی شیوه تازه ای از برنامه سازی طنز سیاسی است. البته منظور من این نیست که این برنامه اولین برنامه طنز سیاسی تلویزیونی فارسی است، چرا که چه در داخل ایران و چه در بیرون ایران، برنامه های طنز سیاسی تصویری ساخته شده است، اما برنامه های داخل ایران، معمولا به دلیل محدودیت های برنامه سازان، از نظر محتوایی کیفیت خوبی نداشتند، ولی از نظر فنی کارهای ارزنده ای در داخل ایران تولید شد. در بیرون ایران هم من خودم چند بار تلاش کردم برنامه های طنز سیاسی بسازم و ساختم، ولی هیچ وقت از نظر شکل و تصویری بودن برنامه و ریتم به خوبی برنامه پارازیت نشد.
سئوال بعدی من درباره ی ادبیات خاصی است که در این برنامه استفاده می شه. مجری و نویسنده ی این برنامه بر این باورند که این ادبیات، ادبیات خاص مردم کوچه و بازار است و تحلیل هایی که ارائه می شوند از جنس نگاهی است که در تاکسی های ایران( برای مثال) رایج است… شما در این زمینه چه نظری دارید …
- زبان برنامه تازه است و برخلاف اکثر برنامه های تلویزیونی بیرون ایران، زبان امروز ایران را استفاده می کند که همین باعث نوع رابطه خوب برنامه با مخاطبان داخل شده است. اما اینکه تحلیل های برنامه از نوع کوچه بازاری است، من فکر نمی کنم این امتیازی باشد. ممکن است نوعی مستقل بودن، یا غیرسیاسی بودن، یا حزبی نبودن بر این برنامه غلبه کرده که من دوستش دارم.
حالا این میل به مخاطب عام باعث از دست رفتن مخاطب خاص نمی شود؟
- به نظرم نمی آید این اتفاق افتاده باشد. اصولا چه لزومی دارد وقتی ما برای مخاطب عام برنامه می سازیم به فکر مخاطب خاص هم باشیم؟ گمان من بر این نیست که پارازیتی ها مخاطبان خاص خود را از دست داده باشند، برنامه چه در مصاحبه ها، چه در فرم مدرن و چه در ادبیات برنامه آنقدر محکم و خوب هست که مخاطب خاص و روشنفکران هم به آن توجه کنند.
سئوال بعدی من درباره ی مولفه ها و مشخصه های تمیز دهنده ی کار یک طنز نویس از دیگران است… به نظر شما چنین مشخصه یا مشخصات تمیزدهنده ای در کار برنامه پارازیت پیدا می شود؟
- پارازیت یک برنامه طنز تصویری یا تلویزیونی است، بنابراین باید دنبال شیوه یا سبک بیانی مناسب تلویزیونی برای آن باشیم. این فرق می کند با کار طنزنویس که از طریق کلمه و نه تصویر رابطه برقرار می کند. با این همه به نظرم یک دیدگاه امروزی، ایرانی مدرن و طبیعتا نسل کنونی داخل ایران، با گوشه چشمی به بیرون کشور، در پارازیت وجود دارد. تصویری روایت کردن ویژگی اصلی این کار است که آن را متمایز می کند.
شما به عنوان فردی که سالهای سال است از طریق مطبوعات با مردم سر و کار دارید، چه عواملی برای موفقیت یک برنامه اینچنینی سراغ دارید؟
البته اضافه می کنم که من فقط از طریق مطبوعات با مردم سروکار نداشتم و سالها از طریق رادیو و تلویزیون با مخاطب ارتباط دارم و داشتم. با این توضیح اضافه عوامل مختلفی را در موفقیت این برنامه دخیل می دانم:
اول اینکه برنامه پارازیت به روز است، انتخاب خبرها و موضوعات کاملا متناسب با خبرهای روز است و این یک امتیاز برای این برنامه است. بخصوص اینکه این برنامه در خارج از ایران تولید و پخش می شود و تازگی از این لحاظ مهم است.
دوم، اینکه برنامه پارازیت تصویری است و برخلاف اکثر برنامه های تلویزیونی فارسی که رادیویی است و جلوه های تصویری در آن به کار نمی رود، از عناصر و عوامل تصویری استفاده می کند.
سوم، اینکه پارازیت برنامه جوانی است و فرستنده، گیرنده، شکل و محتوای برنامه متناسب با مخاطب جوان است و برای جامعه جوان ما این موضوع مهم است.
چهارم، اینکه پارازیت جسور است و بخصوص در مصاحبه ها خیلی راحت برخورد می کند و این موضوع برای ما ایرانی ها که عادت نداریم در تلویزیون به مجری آزادی بدهیم، تازه است.
پنجم، اینکه با وجود اینکه این برنامه مستقل است و نمی توان آن را یک کار حزبی سبز نامید، اما به جنبش آزادی ایران و جنبش سبز توهین نمی کند و این خودش یک عامل موفقیت برنامه است.
آنچه بر شمردید در این برنامه هم لحاظ شده است؟
سئوال شما را درست نفهمیده بودم، ببخشید، ظاهرا منظورتان در سئوال قبلی معیارهای برنامه جذاب طنز تلویزیونی است. عواملی که گفتم در یک برنامه طنز تصویری مهم است و در پارازیت هم رعایت می شود، اما به نظرم بخش هایی در پارازیت پخش می شود که چندان خوشایند نیست، مثلا مصاحبه هایی که با مسوولان حقوق بشری ایرانی انجام می شود که به نظر می رسد فرمایشی است و از طرف صدای آمریکا به زور به برنامه تحمیل شده است. جای آن برنامه ها که خیلی هم لازم است در پارازیت نیست.
سئوال بعدی من درباره ی طنز نویس و حکایت روزگار خودش است… به عقیده ی شما طنز پارازیت را می توان طنز روزگار و دوره ی جوانان امروز ایران دانست؟
- بله، توضیح دادم که زبان و محتوای پارازیت و مجری و سبک پارازیت برای روزگار ما و جوانان امروز کشور مناسب است.
حالا شاید بد نباشد کمی هم از حال و هوای این روزهای ایران بگوییم و ارتباطش با مدیای خارج از ایران… به عقیده ی شما برنامه ی پارازیت به جنبش اعتراضی ایران کمک می کند یا تنها از گروه و یا جناح خاصی حمایت می کند؟
- نه، برنامه پارازیت ضمن اینکه یک برنامه حزبی نیست، از جنبش اعتراضی ایران حمایت می کند و من به عنوان یکی از حامیان جنبش اعتراضی ایران از آن ممنونم. کامبیز حسینی یکی از موفق ترین مجریان مفروض برای چنین برنامه ای است و موفق شده ارتباط بسیار خوبی با مردم برقرار کند.