ماجرای تجاوز گروهی شش مرد به یک کودک کار ۱۱ ساله، اگر چه در سر و صدای مسابقات والیبال و مذاکرات هسته ای گم شد، اما در شبکه های اجتماعی بازتاب وسیعی پیدا کرد تا حدی که روز گذشته، وزارت رفاه برای چندمین بار وعده ساماندهی کودکان کار و آسیب دیده خیابانی را داد.
خبر تکان دهنده تجاوز ۶ مرد به یک دختر ۱۱ ساله که در خیابان تکدی گری می کند را نخستین بار روزنامه قانون فاش کرد و طی آن نوشت: “آنچه رقم خورده به کابوس شاهدان تبدیل شده است. هرچه دیده‌اند واقعیت داشته است. روایت مستند شاهدان، سند تلخی از اتفاقاتی است که ممکن است در هر جامعه ای رخ دهد اما زمانی فرا می‌رسد که باید از مرز کتمان گذشت؛ عبور از این مرزها به قول بعضی‌ها «تاوان دارد». ممکن است گزارش، بهانه دست دیگران بدهد که در این مملکت، فلان اتفاق افتاده است؛ یا شاید بسیاری معتقد باشند که گفتن این وقایع چه دردی دوا می‌کند؛ آنها که باید، می‌دانند. نوشتن لحظات تلخی که بر شاهدات این ماجرا گذشته است که اتفاقا آدم‌های معمولی جامعه نیستند و هر کدام در جایگاهی خاص قرار دارند و با پدیده‌های شوم اجتماعی هم بیگانه نبودند، گواه آن است که حتی زمانی که با چشم خود هم دیدند باور نمی‌کردند اتفاقی چنین سخت گریبان کودکان کار را گرفته باشد”.
این روزنامه دو روایت را در اینباره مطرح کرد و درباره روایت اول نوشت: “…حادثه را در میان جمعی اعلام کرده است. فشار ناشی از آنچه دیده است، راهی برایش باقی نگذاشته جز اینکه پرده از این حرف مگو بردارد. روایت خردادماه امسال است. شبانه با جمعی دیگر در شهر پرسه می‌زدند. در جریان بازدید به یکی از پل‌های یکی از بزرگراه‌ها رسیده‌اند. توانی برای تعریف آنچه دیده، ندارد. برای بیان هر کلمه مکث می‌کند تا ببیند با چند واژه می‌تواند عمق فاجعه را بگوید. ۶ نفر بوده‌اند که تجاوز کردند. ۶ معتاد شیشه‌ای که شرایط و قرائن گواه آن بود که در جریان ارتکاب عمل شنیع خود در شرایط طبیعی نبوده‌اند و از حالت عادی خارج شده بودند. قربانی ۶ مرد، دختری ۱۱ ساله بوده است. راوی می‌گوید شاهدان دو نفر دیگرشان آنجا بودند. حالشان بد شد، شوک آنچه مقابل چشمانشان رخ داده بود، هنوز هم هست. نمی‌تواند بیشتر بگوید».
پس از انتشار این گزارش سایت تابناک نیز نسبت به آن واکنش نشان داد و این موضوع را با نمایندگان مجلس در میان گذاشت.
در همین باره، رسول خضری، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به تابناک می گوید: “متأسفانه گویا در این مورد، مصرف مواد مخدر مانند شیشه باعث این اتفاق شده است؛ یکی از عوارض مشهود این ماده مخدر، جنون جنسی است و همین چنین فاجعه ای به بار آورده است. جنون جنسی ناشی از مصرف شیشه، باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی می شود؛ یکی از اینها موردی است که این رسانه به آن اشاره کرده و متأسفانه شش نفر به یک کودک ۱۱ ساله تجاوز کرده اند. دیگر آنکه این عامل، باعث انتقال بیماری های خطرناک مانند ایدز و هپاتیت در جامعه می شود که فوقالعاده خطرناک هستند. تجاوز گروهی به یک کودک بحث بسیار مهمی است.این موضوع ساده ای نیست. در کشوری که ادعای اسلامی بودن آن را داریم و دارای یک فرهنگ اصیل اسلامی هستیم، نباید به این سادگی از کنار این موضوع گذشت. کسانی که مسئولیت دارند و حتی کسانی که مسئولیت دولتی ندارند، یعنی مردم باید در این مورد اقدام کنند؛ همه ما در این مورد مسئولیت داریم. این موضوع بسیار مهمی است. در حالی که در کشورهایی مثل هندوستان ـ که از این اتفاقات در آن زیاد روی می دهد و حتی بسیاری از مردم آن نیز مسلمان نیستند ـ چنین اتفاقی رخ می دهد و با حساسیت بسیار در برابر آن واکنش های تندی از خود نشان می دهند، تجمعات برگزار می کنند، در سطح رسانه به آن پرداخته و همه فضای مجازی روی آن متمرکز می شوند، متأسفانه در ایران این مسائل نادیده گرفته می شود. گاهی دیده می شود عده ای به خاطر همین موضوع حاضرند تا ورزش کشور را فدا کنند. اینجا هم مردم و هم مسئولین باید احساس مسئولیت کنند، ولی مسئولین چون به لحاظ اجرایی دستشان بازتر است، باید بیشتر در این زمینه کار کنند. مردم عادی که نمی توانند هر کاری را خودشان انجام دهند؛ اما برای من هم مهم است که چطور در جامعه این اتفاق افتاده ولی کسی به آن نپرداخته است و واکنشی در این خصوص وجود ندارد؟”
جواد جهانگیر زاده، نماینده دیگر مجلس هم در این باره می گوید: “این موضوع حتما قابل پیگیری است. فرقی نمی کند؛ او بچه ما هم هست و فرقی هم ندارد. این ماجرا اتفاق دهشتناکی است که در کشور رخ داده است. باید با این اتفاق برخورد قاطعی شود، نمی خواهم واقعیت های اجتماعی را کتمان کنم؛ اما این عمل نه با دین ما سازگاری دارد و نه با فرهنگ ما. پلیس و سازمان بهزیستی باید در این مورد پاسخگو باشند. من به شما قول می دهم این موضوع را پیگیری کنم، زیرا به هیچ عنوان پذیرفته نیست. ادامه این روند می تواند، یک سقوط اخلاقی بزرگ را در جامعه ما کلید بزند. کسانی که این کار را کرده اند مستوجب عواقب سختی از سوی قانون خواهند بود. دادستان تهران باید این موضوع را پیگیری کند، این کار چهره جامعه ما را خدشه دار خواهد کرد؛ باید این موضوع پیگیری شود”.
با وجود تاکید این نمایندگان مبنی بر ورود قوه قضاییه به موضوع، این نهاد تاکنون در برابر این حادثه سکوت اختیار کرده است؛مسئله ای که موجب شده تا تابناک، بی اعتنایی مردم را عامل بی اعتنایی مقامات حکومت بداند و از تجربه ماه های گذشته هند در برابر خبر تجاوز به یک زن که منجر به راهپیمایی ها و اعتراضات گسترده ای در این کشور شد، مثال بیاورد.
این بحث ها در شرایطی مطرح شده که آمار شفافی در باره میزان کودکان کار وجود ندارد و مسئولان گاه گاه اعداد و ارقام متناقضی منتشر کنند.تا جایی که عبدالرحیم تاج الدین، مدیر کل دفتر امور حمایتی و توانمندسازی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده: “در حالی که برخی آمارها تعداد کودکان کار و خیابان را در ایران هفت میلیون نفر می داند، در آمار دیگری کل این گروه از کودکان در منطقه خاورمیانه و آفریقا ۶ میلیون نفر اعلام شده است. در سال ۹۰ آماری ارایه شد مبنی بر این که ۷۰۰ هزار کودک خیابانی دارای شغل وجود دارد. علت این آمار متناقض وجود دستگاه های متعدد متولی امور کودکان است”.
تناقض موجود در آمارها در حالیست که تعداد این کودکان در سال ۸۸، ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر برآورد شده بود که به نظر می رسد با توجه افزایش مشهود شکاف طبقاتی، رقم موجود به مراتب بیش از آن باشد.
علاوه بر وجود آمارهای متناقض، بی توجهی به ریشه های بروز پدیده کودکان خیابانی وناتوانی دولت در حمایت از این کودکان، با انتقاد فعالان حقوق کودک همراه است به طوری که مولود بشنوایی، عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان می گوید: “یاد گرفتن مهارت‌ها در پیشگیری تاثیر اصلی را دارد. باید مرکزی باشد که به این بچه‌ها بها دهد. کودک باید بفهمد کسی هست که از او حمایت کند و تنها نمی‌ماند. اگر یک شماره سه رقمی باشد که دایم در برنامه های تلویزیونی گفته شود، بچه احساس امنیت می کند که مامن و پناهگاهی دارد و آن‌وقت تن به اتفاقات ناگوار نمی‌دهد..ما دائم در این مرکز التیام آلام می‌دهیم. مددکارهای ما در تنهایی‌شان به خاطر فشارهایی که به این کودکان می‌آید گریه می‌کنند. باور کنید در خیلی از مواقع، دست ما کوتاه است. ما می توانیم بچه را التیام دهیم اما او به همان چرخه باز می‌گردد و تغییری در کار نیست. کودکان کار در خیابان‌ها بی‌پناه هستند، تعرض به کودکان کار هزینه‌ای برای متجاوز ندارند چرا که کودک کار سر و صاحب ندارد و خدا کند قانون، مردم و هر کس که دستش می‌رسد به داد بی‌کسی آنها برسد”.
با مطرح شدن نقش دولت و نهادهای مسئول در ماجرای کودکان کار و خیابان در روزهای اخیر، روزبه کردونی، مدیرکل دفتر امور آسیب های اجتماعی وزارت رفاه سکوت خود را شکست و بار دیگر وعده ساماندهی این کودکان را داد.
به نوشته مهر، او دیروز گفته است: “آیین نامه ساماندهی کودکان کار و خیابان ۱۰ سال قبل به تصویب رسیده بود اما طی این مدت به دلیل اشکالات و ایراداتی که داشت جنبه اجرایی پیدا نکرد. جلسات متعددی با همکاری تشکل های غیر دولتی ذیربط و کارشناسان امور برای اصلاح آیین نامه برگزار شد و در نهایت مواردی از آن تغییر یافت بطوریکه اسم آیین نامه از ساماندهی کودکان کار و خیابان به حمایتهای اجتماعی از کودکان کار و خیابان تغییر کرد. در آیین نامه قبلی تمرکز بر کودکان خیابانی بود و با توجه به اینکه سیاستگذاری برای کودکان کار و خیابان با یکدیگر تفاوت عمده دارند به همین دلیل این موضوع نیز اصلاح شد و از این به بعد در هر دو حوزه فعالیت و سیاستگذاری خواهد شد. آموزش، بیمه، بهداشت و سلامت، تغذیه، توانمند سازی و… از جمله حمایت هایی است که در آیین نامه جدید آمده است…..آیین نامه نهایی که مورد اصلاح قرار گرفته اقدام خواهیم کرد. با اجرایی شدن این آیین نامه بسیاری از مشکلاتی که در حال حاضر برای ساماندهی و حمایت از کودکان کار و خیابان وجود دارد از بین می رود”.
