در نخستین روز مذاکرات هسته ای سه روزه میان تهران و شش کشور قدرتمند جهان ، دو طرف نگارش پیش نویس توافق جامع هسته ای را آغاز کرده اند. مقامات جمهوری اسلامی گفته اند به جز این مذاکرات، سه دور مذاکره دیگر برای رسیدن به راه حل نهایی لازم است. ۱۳
، این عددی است که عباس عراقچی برای تعداد اختلافات جمهوری اسلامی و ابرقدرت‌های جهان بر سر توافق اتمی اتمی جامع بر شمرده است و هنوز کسی نمی‌داند نحسی آن دامن مذاکرات را خواهد گرفت یا نه.
از دیروز ساعت ۴ عصر به وقت وین، جواد ظریف و کا‌ترین اشتون –ـ وزیر خارجه دولت روحانی و هماهنگ کننده گروه ۱+۵ ـ– پشت میز نشسته‌اند تا نگارش متن نهایی توافق جامع میان دو طرف را آغاز کنند. دو طرف می‌گویند در حین نگارش این توافق است که اختلاف نظر‌ها مطرح خواهد شد و بر سر آن بحث می‌شود.
روز سه شنبه محمدجواد ظریف گفته بود علاوه بر مذاکرات جاری در وین، قرار است تا پایان تیر ماه سه دور مذاکره دیگر برگزار شود. عباس عراقچی که دست راست وی است نیز افزوده ۲ دور در خرداد ماه و دور نهایی در تیرماه برگزار خواهد شد و نشست تیرماه احتمالا چندین روز به طول می‌انجامد.
ظریف همزمان از حساسیت های دو طرف بر سر تنظیم پیش نویس توافقنامه سخن گفته و تاکید کرده است: “وقتی شما وارد نگارش متن می‌شوید ممکن است حتی یک نقطه یا ویرگول هم نقطه اختلاف باشد و نمی‌توان اینها را پیش بینی کرد برای همین است که ما به غیر از این جلسه سه جلسه لااقل برنامه‌ریزی کردیم.”
گفتنی است نشست بعد از ظهر ظریف و اشتون به همراه معاونین خود تا ساعت ۶: ۳۰ عصر ادامه پیدا کرده و طرفین مجددا از ساعت ۹ شب نگارش پیش نویس را از سر گرفته‌اند.
به نظر می‌آید موضوع حق غنی سازی جمهوری اسلامی، تعداد سانتریفیوژهای در حال گردش جمهوری اسلامی ، وضعیت سایت آب سنگین اراک و در راس همه نحوه برداشته شدن تحریم های سنگین غرب علیه تهران از جمله اصلی ترین چالش ها در حین نگارش متن توافقنامه باشد.
همزمان گفته می شود برنامه موشکی نظام اسلامی نیز دغدغه ای است که ممکن است غرب بخواهد در جریان همین مذاکرات آن را محدود کند، با این حال دیپلمات های ارشد غربی تاکنون به طور رسمی چنین موضوعی را مطرح نکرده اند. یک دیپلمات غربی به آسوشیتدپرس گفته است که ممکن است تلاش برای امتیازگیری، بر روی میزان توان حمل موشک و همچنین آزمایش‌های موشکی جمهوری اسلامی متمرکز شود.
اما آیت الله خامنه ای، که اینک مشخص شده مذاکرات تحت نظر وی انجام می شود، اوایل این هفته در جریان بازدید از کارخانه تولیدات هوا-فضای سپاه پاسداران، توقف برنامه موشکی ایران را توقعی “ابلهانه” دانست و گفت: “آنها درحالی توقع محدود شدن برنامه موشکی ایران را دارند که دائما در حال تهدید نظامی ایران هستند، بنابراین چنین توقعی، احمقانه و ابلهانه است.”
رهبر جمهوری اسلامی که تصویرش در کنار یک ماکت هواپیمای آمریکایی منتشر شده با تاکید بر اینکه رفتارهای غیر عقلانی طرف مقابل نشان دهنده شکست قطعی آنها در برابر “ملت ایران” است، به فرماندهان سپاه گفته است: “نیروی هوافضای سپاه باید کارها و برنامه های خود را با دقت به پیش برد و به حد کنونی نیز راضی نباشد.”
با این حال آیت الله خامنه ای در سه ماه اخیر عموما از روند مذاکرات و احتمال دست یابی به مذاکرات استقبال کرده و در سخنرانی اخیر خود نیز گفته است: “من همواره طرفدار ابتکار در سیاست خارجی و مذاکره بوده و هستم و توصیه همیشگی من به مسئولان این بوده که در سیاست خارجی و مبادلات بین المللی هرچه تلاش و ابتکار وجود دارد به کار بندند.”
او البته با لحن محتاطانه این را هم اضافه کرده است که “اما نباید نیازمندی های کشور و برخی مسایل همچون تحریم ها، به مذاکره گره زده شود.”
همزمان با این ها علی اکبر ولایتی ، مشاور امور بین الملل رهبر جمهوری اسلامی، ضمن انتقاد از تیم مذاکره کننده دولت احمدی نژاد، حمایت خود را از گروه جدید مذاکره کننده اعلام کرده است. وی گفته است که شیوه تیم قبلی مذاکره کننده اتمی ایران را قبول ندارد اما به باور او شیوه تیم فعلی حکایت از “تجربه” آنها در مذاکرات دارد و جمهوری اسلامی ایران هم از کار خود و هم مذاکره کنندگانش “مطمئن” است.
وی در نقد گروه مذاکره کننده پیشین که سعید جلیلی رهبری آن را بر عهده داشته به خبرگزاری دولت ـ ایرنا ـ گفته است: “من شیوه گذشته مذاکره را قبول نداشتم. مذاکره قواعد خاص خود را دارد و باید در مذاکره حوصله لازم را به کار برد و حرف طرف مقابل را شنید و حرف حق خودمان را بزنیم”.
سعید جلیلی در انتخابات سال گذشته ریاست جمهوری نیز به عنوان کاندیدای افراطی ترین طیف اصولگرایان وارد انتخابات شد ، اما آرای وی حدود چهار میلیون بیشتر نبود و از رقیب میانه روی خود شکست خورد. حامیان سعید جلیلی این روزها در قالب جبهه پایداری تندترین انتقادات را از روند مذاکرات هسته ای داشته اند و خود را “دلواپس” سرنوشت توافق جامع نظام با غرب می دانند.
ولایتی که خود نیز از نامزدهای انتخابات خرداد گذشته بود و در جریان مناظرات به شدت از دیپلماسی سعید جلیلی انتقاد کرد،حالا حمایت جانانه ای از تیم مذاکره کننده دولت حسن روحانی می کند و می گوید: “تیم مذاکره کننده نیز از افرادی تشکیل شده که سابقه طولانی کار دیپلماتیک و بین المللی دارند. همه اعضای تیم مذاکره کننده همکاران من در زمان حضورم در وزارت امورخارجه بودند و من همه آن ها را می شناسم.”
