حسین محمدی
چند سالی است که مردم ایران سردی زمستان را بیش از پیش احساس می کنند؛ اگر یک سال برف سهمگین به بسیاری از منازل و واحدهای صنعتی آسیب می رساند و سالی دیگر قطعی مکرر برق آزار دهنده است، این بار بلای جدیدی نازل شده: قطع گاز شهری. چنین است که دوباره هیزم شکنی راه افتاده و مطبخ ها به بیرون خانه ها انتقال یافته است.
استان های شمالی
یک روز سرد زمستانی وقتی مردم شهرهای استان مازندران برای فرار از سرما تصمیم گرفتند دمای بخاری های خودرا بالا ببرند، متوجه شدند فشار گاز به شدت افت کرده است. روز بعد وضع بدتر شد. این بار دیگر گازی در شیرها نبود که کم و زیاد شود. هر کس با اولین اداره ای که به ذهنش می رسید تماس گرفت، اما دریغ از کم ترین نتیجه. چند روزی که گذشت و اوضاع وخیم تر شد، بالاخره مسولان اعلام کردند که دلیل قطعی گاز، عدم صدور گاز از ترکمنستان بوده است.
حجم گاز دریافتی از ترکمنستان 25 میلیون متر مکعب در روز است که در کل 5 درصد نیاز داخلی ایران را تامین می کند. به گفته ی مسئولان شرکت ملی گاز ایران، بخش هایی از استانهای خراسان، آذربایجان غربی و شرقی، گلستان، مازندران، گیلان، اردبیل و زنجان از قطع واردات گاز ترکمنستان تاثیر پذیرفته اند. ترکمنستان، صادرات گاز خود را از روز شنبه 29 دسامبر بدون هماهنگی با طرف ایرانی و به بهانه انجام “پاره ای تعمیرات” قطع کرده است. اما برخی آگاهان افزایش بهای گاز از سوی ترکمنستان را دلیل واقعی توقف ورود گاز به ایران می دانند چرا که مدتی پیش ترکمنستان بهای گاز صادراتی اش به روسیه را نیز افزایش داده بود. روسیه و ایران اولین و دومین منابع گازی جهان را دارند و ترکمنستان، تنها به این دو کشور گاز صادر می کند.
به این ترتیب در حالی که مجری برنامه تلویزیونی “مردم ایران سلام” اعلام می کند: “در شهرهای شمالی گاز قطع شده، مردم نان ندارند و سرما وحشتناک است” و در حالی که کسی به تلفن های اداره گاز استان های شمالی جواب نمی دهد، مسئولان دولتی تنها ابراز امیدواری می کنند که مشکل زودتر حل شود.
استان های غربی
برخی از شهرهای غربی کشور هم با مشکل قطع گاز یا افت فشار آن مواجه و مردم این شهرها با مشکلات عدیده ای روبرو شده اند و نگران تداوم این وضع هستند.
جریان گاز روز گذشته در شهرهای مهاباد، بانه و سنندج دچار نوسان شد و بخش اعظمی از شهروندان در طول شبانه روز با سرمای سخت دست و پنجه نرم کردند.
به همین علت در برخی شهرها مدارس، نانواییها و مراکز خدماتی دیگر تعطیل شده و مردم در حالی که به فکر تهیه ی سوخت جایگزین افتاده اند، گاها با تجمع در مقابل ادارات گاز یا فرمانداریها به بروز این مشکل اعتراض می کنند. نیروهای پلیس هم در بعضی اماکن که صحنه ی تجمع و اعتراض آرام مردم است حضور دارند.
همچنین بیماری های مختلفی همچون سرماخوردگی شیوع پیدا کرده و بیمارستانها مملو از بیماران است.
از سوی دیگر در استان های غربی کشور، تهیه ی سوخت جایگزین هم به آسانی امکان پذیر نیست؛ بخاری برقی هست، اما مصرف آن بالاست و قیمت برق هم گران. به همین علت بسیاری به روشهای غیر استاندارد برای گرم کردن منازل روی آورده اند که این مسئله نیز بر نگرانیها دامن زده است.
سال گذشته و در پی قطع گاز در 11 استان، چندین تن در اثر گاز گرفتگی یا انفجار گاز پیک نیکی کشته شدند؛از جمله همه ی اعضای یک خانواده در شهر سقز.
واکنش رئیس دولت
اما در شرایطی که مسئولان هشدار داده اند احتمال قطع گاز در استانهای دیگر هم وجود داردو برای همین مردم را به صرفه جویی در مصرف دعوت کرده اند، واکنش رئیس جمهور از همه جالب تر است. ایسنا در این باره گزارش داد: “دکتر محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور کشورمان در ابتدای گفت‌وگوی خود با خبرنگاران با اشاره به بارش برف و نزول رحمت الهی در کشور و تبریک آن به مردم در عین حال خواستار صرفه‌جویی در مصرف انرژی شد”.
دکتر احمدی‌نژاد همچنین گفت: “من در این مورد باید از مردم تشکر کنم که با همدلی و همراهی، این زمستان را با رعایت صرفه‌جویی‌های لازم طی می‌کنند؛ به نحوی که تعداد بیشتری از هموطنانمان بتوانند از مزایای انرژی استفاده کنند”.
وی درعین حال اظهار داشت: “مردم می‌توانند درجه بخاری‌ها و وسایل گرمایی خود را چند درجه کمتر و داخل ساختمان از لباس‌های گرم استفاده کنند تا به لطف خداوند این فصل به خوبی طی شود و همه بتوانند از انرژی به نحو احسن استفاده کنند”.
احمدی‌نژاد با تشکر از همکارانش در وزارت نفت و دستگاه‌های مربوطه به خاطر فراهم‌کردن زمینه استفاده مردم از انرژی گفت: “امروز پوشش استفاده از گاز در کشور ما به سرعت در حال افزایش است؛ چنانکه امسال بیش از 50 میلیون متر مکعب در روز بیش از سال گذشته گاز تزریق می‌کنیم و این خود در اثر سعی و تلاش دوستان ما در این مجموعه است.“
چطور صرفه جویی کنیم؟
حال در شرایطی که شرکت ملی گاز هم با صدور اطلاعیه ای ضمن اشاره به پیش بینی سازمان هوا شناسی در خصوص ورود جبهه ی هوای سرد و احتمال بارش برف و باران از شهروندان خواسته با رعایت دمای 18 تا 21 درجه در مصرف گاز صرفه جویی کنند، یک شهروند بانه ای به روز می گوید: “هر سال این مشکل برای ما اتفاق می افتد، هوا که سرد می شود، ما نگرانیم که گاز قطع شود. تنها راهکاری که مسئولان دارند صرفه جویی است. اما اینجا وقتی هوا 15 درجه زیر صفر است چطور می توانیم صرفه جویی کنیم. در استانهای سردسیر مردم چطور می توانند صرفه جویی کنند؟”
میزان مصرف گاز کشور در زمستان 6 برابر تابستان اعلام شده و به گفته ی کسایی زاده، مدیر شرکت ملی گاز ایران “کاهش هر یک درجه دمای هوا در زمستان موجب افزایش 13 میلیون مترمکعب گاز می شود”.
با کاهش برودت هوا در بخشهایی از کشور، بالاترین رکورد مصرف گاز به میزان 430 میلیون متر مکعب در روز سه شنبه 4 دی امسال به ثبت رسید. در این روز میانگین مصرف هر خانوار ایرانی 28 متر مکعب گزارش شده است که این رکورد از آغاز فعالیت شرکت ملی گاز کم سابقه بوده است.
در این میان نظرات یک کارشناس انرژی هم جالب توجه است: “درست است که دلیل قطعی گاز، وجود اشکال در لوله های صدور گاز اعلام شده است، اما اینکه تمامی مسئولان کشور ناگهان همه شان به فکر صرفه جویی در مصرف افتاده اند، نکته جالب توجهی است. اینکه ناگهان صادرات گاز قطع می شود نکته تامل برانگیزی است. شاید بهتر باشد مسئولان واقعیات را به مردم اعلام کنند.“
به راستی واقعیت ماجرای قطع گاز چیست؟