اما امسال این رخداد دنیای سرگرمی برای ایرانیان و به ویژه ایرانیان ساکن اروپا ویژگی خاصی داشت و آن حضور آرش لباف خواننده مشهور ایرانی- سوئدی به نمایندگی از آذربایجان در آن بود که این حضور فرجامی خوش داشت…
نگاهی به پنجاه و چهارمین مسابقات موسیقی یورویژن 2009
طنین کلام فارسی در یورو ویژن
پربیننده ترین برنامه تلویزیونی سالیانه قاره اروپا شنبه شب گذشته با رکورد تازه 150 میلیون بیننده که بصورت زنده آن را می دیدند در بزرگترین سالن تاریخ این مسابقات در مسکو برگزار شد تا محبوب ترین ترانه یورویژن در بیش از نیم قرن به رای مردم برگزیده شود.
42 کشور از میان پنجاه کشور این قاره امسال در این رقابت ها شرکت کرده بودند که به جز پنج کشور روسیه، بریتانیا، آلمان، اسپانیا و فرانسه که به دلیل کسب امتیاز بالا در رقابت های سال گذشته مستقیما وارد این دور شده بودند، در بقیه کشورها رقابت داغی بین استعدادهای جوان و آوازه خوان های نوپا برای برگزیده شدن به عنوان نماینده کشور خود در طول یک سال گذشته جریان داشت.
این مسابقات که توسط اتحادیه پخش رادیو تلویزیونی اروپا از سال 1956 برگزار می شود، یکی از مهم ترین رخدادهای سالیانه این قاره در کنار مسابقات جام باشگاه های فوتبال است.
اما امسال این رخداد دنیای سرگرمی برای ایرانیان و به ویژه ایرانیان ساکن اروپا ویژگی خاصی داشت و آن حضور آرش لباف خواننده مشهور ایرانی- سوئدی به نمایندگی از آذربایجان در آن بود که این حضور فرجامی خوش داشت.
آرش، ایران، سوئد، آذربایجان، برادران وارنر
در روند موفقیت های آرش، حضورش در یورویژن نقطه عطف مهمی محسوب می شود. آرش که برخی او را مشهورترین خواننده پارسی زبان در دنیای موسیقی حرفه ای حداقل در قاره اروپا می دانند، کار خود را از چهار سال پیش آغاز کرد و در این مدت بیش از هر ایرانی دیگری در صحنه موسیقی پاپ قاره اروپا به شهرت رسید.
وی که ساکن مالمو در سوئد است از ده سالگی ساکن این کشور شد با این حال اغلب ترانه هایش را به زبان فارسی می خواند و این ترانه ها در جدول موسیقی روز کشورهای اروپایی گل می کنند و کلیپ های خوش ساخت آن بارها از شبکه های تلویزیونی موسیقی به ویژه MTV پخش می شوند.
اولین آلبوم آرش توسط کمپانی برادران وارنر در ژوئن 2005 به بازار عرضه شد و با ترانه برو برو به شهرت فراوانی رسید و با تورهای مختلف در سراسر اروپا با استقبال بسیاری روبرو شد.
دومین آلبوم آرش که سال گذشته وارد بازار شد نیز با حضور خوانندگان همراهی از اسکاندیناوی و آمریکا موفقیت آلبوم قبلی وی را تکرار کرد.
پس از کنسرت آرش در آذربایجان، تهیه کنندگان رقابت های یورویژن در این کشور به وی پیشنهاد حضور در این رقابت ها به نمایندگی از این کشور را دادند که با همراهی آیسل خواننده نوپای برگزیده مردم و داوران ترانه ساخته خودش را بخواند.
آیسل که دختر یک زوج روزنامه نگار و استاد دانشگاه است اولین خواننده زن این کشور در تاریخ این رقابت ها است. آرش و آیسل پس از موفقیت خیره کننده ترانه Always تورهایی در سراسر اروپا برگزار خواهند کرد.
شاید ایرانیان نیز در موفقیت آرش و آیسل سهمی داشتند زیرا علاوه بر شهرت بسیار آرش در نزدیک به نیم میلیون ایرانی در این قاره حضور دارند که بسیاری از آنها انگیزه ابتدایی رای دادن به این خواننده را داشتند، به این ترتیب هوشمندی مسئولان آذربایجان برای برگزیدن آرش به عنوان یکی از دو خواننده خود به همراه یک موسیقی جاندار و یک خواننده زن جذاب و خوش صدا موفقیت چشمگیری برای این کشور در پی داشت و الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان نیز برای این پیروزی به مردم تبریک گفت.
نروژ، الکساندر و ورق خوردن تاریخ یورویژن
الکساندر ریباک با ترانه “افسانه پریان” (fairytale) از همان آغاز با اجرای پرشور خود به همراه فولک دنس مدرن، ویلون نوازی ش و چهره بچگانه ش توجه بسیاری را به خود جلب کرد و بسیاری از قماربازان اینترنتی بر روی او شرط بستند.
وی که متولد بلاروس است مانند آرش از کودکی در کشور دیگری بزرگ شده است و از همان زمان به نوازندگی پرداخته است. این خواننده 23 ساله که از سال 2006 در نروژ به شهرت رسیده در صحنه تئاتر و روی پرده سینما نیز ظاهر شده است.
اولین آلبوم او ماه آینده با همین نام وارد بازار خواهد شد که از هم اکنون می توان استقبال بسیار از آن را پیش بینی کرد.
الکساندر ریباک با این ترانه در واقع تاریخ یورویژن را ورق زد و پنجاه و چهارمین دوره از این مسابقات را که به کلکسیونی از رکوردها بدل شده بود با امتیاز خیره کننده 387 به نام خود ثبت کرد تا پیش از این برندگان این مسابقات با رای بطور میانگین 180 تا 200 امتیاز انتخاب می شدند ولی امتیاز این دوره نشانگر محبوبیت بسیار این ترانه در اروپا است.
امسال برای پرهیز از برخی ملاحظات و متغییرهایی که ممکن است در رای گیری تاثیر نامطلوب بگذارد، هیئت اجرایی تصمیم گرفت تا نقش هیئت داوران را افزایش دهد با این حال آرای رای دهندگان در مرحله نیمه نهایی اول و دوم و فینال تعیین کننده برندگان بود.
در نیمه نهایی اول که دوازدهم مه در سالن عظیم المپیک مسکو برگزار شد سوئد، ارمنستان، ترکیه، اسرائیل، ایسلند، رومانی، پرتغال، مالتا و بوسنی و هرزگوین به مرحله نهایی صعود کردند. ترکیه با ترانه Düm Tek Tek از حدیثه که ترکیبی از شکیرا و رقص شکم و باسن بود بیشترین رای را در این گروه از آن خود کرد.
فنلاند هم علیرغم امتیاز کم با نظر هیئت داوران به فینال راه یافت. در نیمه نهایی دوم که چهاردهم مه برگزار شد نروژ با 201 امتیاز در صدر گروه قرار گرفت و پس از آن آذربایجان با 180، دیگر راه یافتگان گروه عبارت بودند از: دانمارک، یونان، لیتوانی، مولداوی، آلبانی، اکراین و استونی. هیئت داوران کرواسی.
چهار غول یعنی فرانسه، بریتانیا، آلمان و اسپانیا به همراه 21 کشور دیگر در فینال این دوره که شانزدهم مه برگزار شد به رقابت پرداختند.
ترانه Et s’il fallait le faire (اگر باید این جور می شد) از پاتریشیا کاس خواننده مشهور فرانسوی با آنکه تمام ویژگی های یک ترانه محبوب را داشت در میان ترانه های تجاری و رقص برانگیز دیگر گم شد و تنها 109 امتیاز کسب کرد.
فرانسه که سال گذشته با یک ترانه انگلیسی زبان در این رقابت ها حضور یافته بود و حیرت همگان را برانگیخته بود امسال جبران کرده و یکی از مشهورترین و نوستالژیک ترین خواننده های خود را وارد صحنه کرده بود.
جید اون که نماینده بریتانیا در یورویژن بود پول بسیاری از قماربازان بریتانیایی که روی او شرط بسته بودند را بر باد داد و با زحمت توانست جایی برای خود در رده پنجم دست و پا کند و حداقل تضمینی باشد برای ورود بی دردسر این کشور به رقابت های 2010 در اسلو.
ثریا آرنلاس با ترانه اسپانیایی- انگلیسی خود از آخر دوم شد و در یک دهه اخیر کمترین امتیاز را برای این کشور به دست آورد.
اما بدترین ترانه این چهار غول از برلین آمد که با اجرای ضعیف ش حتی با حضور دیتا فون تسه رقاص مشهور استریپ تیز و بازیگر فیلم های پورنو بر روی صحنه نیز بیشتر از 35 امتیاز به کف نیاورد و به این ترتیب جای شکری باقی ست که اغلب بینندگان دیگر به باسن و قد و قواره رای نمی دهند بلکه به موسیقی رای می دهند.
پنج کشوری که بیشترین آرا را به دست آوردند عبارت بودند از:
1- نروژ: الکساندر ریباک، افسانه پریان 387 امتیاز
2- ایسلند: یوحنا، درسته؟ 218 امتیاز
3- آذربایجان: آیسل و آرش، همیشه 207 امتیاز
4- ترکیه: حدیثه، دوم تک تک 177 امتیاز
5- بریتانیا: جید ایون، نوبت منه 173 امتیاز
نکته جالب سقوط ناگهانی آذربایجان از رده دوم به سوم با اعلام آخرین نتایج توسط نروژیها بود که رای خود را به ایسلند دادند و ترانه دلنشین یوحنا را به رده دوم ارتقاء دادند.
آذربایجان با دومین حضورش در یورویژن در نیمه نهایی بیشترین امتیازها را از کشورهای اروپای شرقی و در مرحله نهایی از کشورهای مختلف گرفت و برخلاف انتظار در کشورهایی چون آلمان، بریتانیا و هلند که شمار ایرانیان زیاد است رای چندانی به دست نیاورد. البته واضح است که آرش به عنوان یک سوئدی رای سوئدیها را به دست آورد و هشت امتیاز نصیب آذربایجان سازد.
وضعیت ترکیه نیز در این میان جالب توجه است، علاوه بر کشورهای همسایه، نزدیک به دو میلیون ترک در اروپا زندگی می کنند که طبعا با توجه به آنکه ساکنان کشورها از داخل کشور خود نمی توانند به نماینده خود رای بدهند، ترک های ساکن سایر کشورهای اروپایی که معمولا از انگیزه بیشتری هم برای تبلیغ کشور خود برخوردار هستند جبران مافات می کنند.
رقابت های یورویژن از سال 1956 در سوئیس و با ایده سوئیسی ها آغاز شد که خود یکی از بانیان و محل استقرار EBU در سال 1950 بودند.
سوئیس خود یکی از پرافتخارترین کشورهای این مسابقات در دهه های اولیه بود زمانی که اروپای جنگ زده تازه برای زخم دهشتناک جنگ مرهمی می یافت، جنگی که ثروت باد آورده ای برای سوئیس ظاهرا بی طرف به ارمغان آورده بود. اما سوئد و کشورهای اروپای مرکزی به سرعت خود را نشان دادند.
در دهه اخیر کشورهای اروپای شرقی نیز به شرکت کنندگان افزوده شده اند و بر شور و نشاط این رقابت ها که پربیننده ترین رخداد سالیانه بر صفحه تلویزیون های این قاره است، افزوده اند.
اسرائیل نیز از سال 1973 وارد این رقابت ها شده و سه بار برنده شده است، هر چند که امسال در مجموع با رای ضعیف خود روزنامه نگاران اسرائیلی را حیرت زده کرد.
ایرلند،بریتانیا، فرانسه، لوکزامبورگ، سوئد و هلند تا کنون کشورهایی بوده اند که بیشترین برنده ها را داشته اند.
♦ در حاشیه
- ترانه عبری- عربی- انگلیسی “باید راه دیگه ای باشه” که برخی پیش بینی می کردند با استقبال روبرو شود به طرز حیرت انگیزی تنها در رتبه شانزدهم جای گرفت، برخی از روزنامه نگاران اسرائیلی که در چند روز اخیر با آنها گپ زده ام دلیل این امر را خشم افکار عمومی اروپا از حمله سال گذشته اسرائیل به غزه و فجایع انسانی متعاقب آن دانسته و از این که این ترانه آشتی جویانه به دلایل سیاسی نادیده گرفته شده است متاسف بودند.
- تلویزیون روسیه برای تم اصلی معرفی کشورها علاوه بر وله های گرافیکی جذاب از کسینا سوخینوا “میس ورلد” روسی سال 2008 با آرایش ها و ژست های مختلف نیز استفاده کرده بود که بر جذابیت این وله ها می افزود.
- بیش از 120 هزار توریست برای شرکت در این مراسم و حواشی آن از جمله کنسرت های خیابانی متعدد و شب نشینی ها و پارتی های متنوع به مسکو سرازیر شده بودند که کار و بار رستوران ها، دیسکوها، هتل ها و صاحبان مشاغل مختلف را سکه کرده بود.
- حق شرکت هر کشور در مسابقات امسال به بیش از دومیلیون یورو افزایش یافته بود که با توحه به عظمت دکور سازی و طراحی های صحنه در مسکو بدیهی به نظر می رسید.
- ولادیمیر پوتین نخست وزیر روسیه چند روز پیش از برگزاری فینال در بازدید سرزده خود از سالن برگزاری آن بطور اتفاقی با آرش و آیسل در حال تمرین روبرو شد که خبر این دیدار در رسانه ها منعکس شد.
- برخی کشورهای اروپای شرقی، گویی هیچ گاه برای برنده شدن به این مسابقات نمی آیند و با ترانه های محلی و مسخره بازی سعی در جلب توجه دارند در حالی که ماهیت تجاری و بین المللی این مسابقات مجالی برای این سطح از پرفورمانس را باقی نمی گذارد.
- از میان 25 ترانه فینال تنها پنج ترانه به زبان دیگری غیر از انگلیسی اجرا شد، نکته جالب اجرای ترانه ای به دو زبان فرانسوی و انگلیسی توسط ملنا ارنمن ستاره مشهور اپرا و جز در سوئد بود که تنها 33 امتیاز به دست آورد.
- ترانه ولنتین من باش از سوتلنا خواننده محبوب اکراینی که کلیپ ویدئوی آن تا پیش از نیمه نهایی با هشتصد هزار بازدید از نظر میزان مخاطب پس از ترانه برنده،پربیننده ترین ویدئوهای یورویژن امسال بود و از سوی بسیاری از منتقدان سکسی و جذاب تعریف شد در اجرای روی صحنه با وجود اجرای خوب توفیق چندانی برای کسب آرا به دست نیاورد و در رده دوازدهم جای گرفت.
- در میان ویدئوها کلیپ های رسمی یوروویژن در یوتیوب علاوه بر ترانه برنده، دومین ترانه محبوب تا امروز ترانه آرش و آیسل است و سومین ترانه تا به امروز از اکراین است.
- برای نخستین بار تلویزیون فارسی بی بی سی این مسابقات را که به واسطه حضور آرش در آن برای ایرانیان از اهمیت بیشتری برخوردار شده بود پوشش داد.
- در حالی که ارمنی ها بیشتر از همه به روسیه رای داده بودند، روس ها به نروژ رای داده بودند و بیشترین رای ترکیه علاوه بر کشورهای همجوار از کشورهایی با بیشترین جمعیت ترک از جمله سوئیس و بلژیک آمده بود. بوسنی و هرزگوین توسط دشمنان و همسایگان نامهربان سابق ش یعنی صربستان، کرواسی و مونته نگرو با بیشترین رای مورد دلجویی و پشت گرمی قرار گرفت.
- نروژ رکورد قبلی 209 امتیازی فنلاند در سال 2006 را با امتیاز خیره کننده خود شکست و بالاترین امتیاز را در شانزده کشور به دست آورد، موفقیت چشمگیر نروژیها درست یک روز پیش از روز ملی نروژ شادی را برای مردم این کشور دوچندان ساخت.
- قطر به عنوان نخستین کشور منطقه خلیج فارس تمایل خود را برای شرکت در این رقابت ها از سال 2011 به اطلاع هیئت اجرایی یورویژن رسانده است.
- برخی از ستارگان و گروه های شرکت کننده در این رقابت ها به مقامات روسی هشدار داده بودند در صورت حمله پلیس و دست راستی های افراطی به رژه همجنس گرایان در مسکو از حضور بر روی صحنه خودداری و مراسم را تحریم خواهند کرد، این رژه در همان روز مراسم فینال در مسکو با زد و خورد با پلیس و دست راستی ها برگزار شد اما نسبت به سالهای قبل شمار بازداشتی ها و زخمی ها کمتر بود.
- الهام علی اف در تماسی تلفنی با آیسل و آرش موفقیت چشمگیر آنها در این دوره از مسابقات را تبریک گفت و هزارن نفر برای استقبال از این دو خواننده در فرودگاه باکو حاضر شدند. در همین حال ارمنستان رسما به هیئت اجرایی این مسابقه بابت احتمال تقلب در آرای ماخوذه از کشور متخاصم سابق یعنی آذربایجان اعتراض کرده است. ارمنستان هیچ رایی از همسایه خود نگرفت و این امر اعتراض ارمنستان را که درگیر مخاصمه ای طولانی با بیش از 35 هزار کشته از هر دو سو بوده برانگیخته است.
- بیش از صدهزار نفر در سالن المپیک شاهد سه شب رقابت های فشرده کشورهای اروپایی بودند و بیش از پنجاه و پنج میلیون نفر بطور زنده این رقابت ها را از تلویزیون های ملی خود در این قاره تماشا کردند، تخمین زده می شود بیش از ده میلیون بازدید کننده نیز این رقابت ها را از طریق وب سایت رسمی آن دنبال کرده یا آن لاین تماشا کرده باشند.
- برخی برآوردها نشان می دهد که برنده شدن در این رقابت سبب افزایش میزان توریست ها می شود، همچنان که آیسل نیز در یکی از مصاحبه های خود از بینندگان برای بازدید از کشور باستانی آذربایجان با “مردم خونگرم، غذاهای خوشمزه و دختران زیبا” دعوت کرد. برآوردها نشانگر آن است که پس از برنده شدن فنلاند در سال 2006 میزان توریست ها در این کشور به طرز معناداری افزایش یافت، به این ترتیب نروژیها از حالا شکم خود را برای تابستانی با کاسبی عالی صابون زده اند.
- رکورد رای در این دوره نیز شکسته شد و برآورد می شود نزدیک به یک و نیم میلیون نفر در رای گیری نهایی شرکت کرده باشند که برای نخستین بار فرستادن اس ام اس از تلفن زدن بیشتر مورد استقبال قرار گرفته بود. میزان بینندگان تلویزیون در سراسر جهان نیز بیش از 150 میلیون نفر بر روی کره زمین برآورد شده است، علاوه بر ساکنان کره زمین، این دوره از مسابقات تماشاگرانی در خارج از کره زمین نیز داشت، فضانوردان مرکز فضایی بین المللی میر که پیش از این متعلق به شوروی بود علاوه بر تماشای این مسابقات در زمان شمارش معکوس برای آغاز رای گیری بر روی صفحه تلویزیون ظاهر شده و به صورت نمادین آغاز رای گیری را اعلام کردند.
