مریم معترف از بازیگران وکارگردانان باسابقه تئاترایران است که این روزها درتالار مولوی تهران نمایشی ”دیوارچین” اثر ماکس فریش را به صحنه برده است. گفت و گوی اختصاصی روز با وی را می خوانید.
گفت و گو با مریم معترف
دعوت به میهمانی با موسیقی
چطور شد به سراغ این نمایشنامه رفتید؟
من متن “دیوارچین” را حدود سه سال قبل مطالعه کرده بودم واز داستان و ساختمان آن بسیار خوشم آمده بود. مدت ها بود که تصمیم داشتم آن را به صحنه ببرم ولی هربار بنا به دلایلی فرصت پیش نمی آمد. بنابراین تصمیم گرفتم که در اولین فرصت ممکن این کاررا انجام دهم که خوشبختانه امسال نوبت اجرای من درتالار مولوی شد.
درمورد انتخاب بازیگران نمایش بگویید
از همان ابتدا و با خواندن نمایش اغلب بازیگران در ذهن من تداعی شدند. مثلا از روز اول می دانستم که رضا فیاضی قرار است در نقش پادشاه ظاهر شود.شهره سلطانی را برای نقش دیگری در نظر داشتم که متاسفانه تمرینات نمایش تداخل عجیبی را با یک کار سینمایی به وجود آوردند. بنابراین با خانم تبسم هاشمی به توافق نهایی رسیدیم. در مورد بیژن امکانیان هم که شناخت من از ایشان و نحوه بازی شان باعث شد که انتخابم باشند.
با توجه به اینکه آقای امکانیان سال ها از صحنه تئاتر دور بودند آیا درهدایت ایشان مشکلی نداشتید؟
خیر. خوشبختانه ایشان آمادگی بدنی و بیانی خود را همچنان حفظ کرده و حتی بهتر از برخی بازیگران به ایفای نقش پرداختند.همه گروه شگفت زده بودند.ایشان در تحلیل های خود هم بسیار زیرکانه عمل کرده و درمناسبات خود با او هیچ مشکلی نداشتم.
نمایش شما بیش از سی بازیگر دارد. آیا کارگردانی و هدایت هریک از آنها باعث نگرانی شما نشد که خودتان هم درنمایش بازی کردید؟
همان طور که گفتید بازیگران نمایش زیاد بودند. درتقسیم نقش ها مشکل داشتیم و درنهایت مجبور شدیم برای نقش های باقیمانده نگاهی هم به سمت گروه کارگردانی داشته باشیم. بنابراین همه عوامل کارگردانی در کار نقش بازیگر را هم به عهده داشتند.
چه مدتی نمایش تان را تمرین کردید؟
تمرینات اولیه از شهریور ماه آغازشد و از ابتدای مهربود که جدی تر شد. روزی 4 ساعت تمرین مداوم داشتیم. برخی بازیگران را به دلیل تجربه کمتر وادار به تمرینات جداگانه کردیم تا نمایش به اجرا درآمد.
در برخی از لحظات نمایش نشانه هایی از نمایش های ایرانی دیده می شد. با توجه به خارجی بودن متن، این جریان چگونه طراحی شد؟
اتفاقا خود نمایش این ایده را به من داد. ماکس فریش در نوشته خود نگاهی هم به جنبه های اجتماعی مردم شرق داشت. این نشانه ها در متن دیده می شود. من هم از این فرصت استفاده کرده و نمایش را این گونه طراحی کردم.
شنیده ها حاکی از آن است که در مورد طراحی صحنه مشکلات زیادی داشتید؟
بله. متاسفانه بحث دو اجرایی بودن سالن نمایش لطمه جبران ناپذیری را به نمایش زد. برخی از قسمت های نمایش با دکور نمایش آقای دلخواه مشترک بودند و ما مجبور شدیم به خاطر اینکه هر دو نمایش اجرا شود از برخی رنگ ها و فرم ها در دکور بکاهیم.
چه مقداری از متن را حذف کردید؟
اگر قرار بر این بود که کاملا به متن وفادار باشیم اجرای این نمایش 4 ساعت می شد. بنابراین برخی از شخصیت های غیر قابل لمس و ناشناخته و گهگاه از دیالوگ های نمایش حذف کردیم.
در مورد موسیقی کار بگویید.
موسیقی کار را زنده اجرا می کنیم.می خواستم که فضاسازی ها به صورت واقعی اتفاق بیفتد. تماشاگران را با موسیقی به یک میهمانی دعوت و با موسیقی بدرقه می کنیم. بازیگران ساز می زنند و تماشاگران لذت می برند. این در تئاتر ما به ندرت اتفاق می افتد.