سرطان، انسان‌های زیادی را در دنیا با شرایطی دشوار رو به رو کرده است. این وضع وقتی دلخراش‌تر می‌شود که پای کودکان به میان می‌آید؛ کودکانی که سرطان جسم کوچکشان را می‌آزارد و شادی‌های شان را کمرنگ می‌کند. اتفاقی که در ایران رو به گسترش است و طبق آخرین آمارها، هر سال بیش از دو هزار مورد جدید به فهرست طولانی کودکان سرطانی می افزاید.
رئیس مرکز تحقیقات سرطان ایران اوایل بهمن ماه اعلام کرد بیشترین رشد سرطان در جهان مربوط به ایران است. محمد اسماعیل اکبری همچنین گفت: “۱۸ درصد سرطان‌ها در کشور مربوط به سرطانهای کودکان است که حدود ۵۰ درصد سرطانهای کودکان به مرگ می‌انجامد. این در حالی است که این آمار در در دنیا حدود ۳۰ درصد است.”
آمارهای رسمی و غیر رسمی از رشد ابتلا به سرطان در ایران و به تبع آن ابتلای کودکان به این بیماری حکایت دارد. کارشناسان و پزشکان بارها عنوان کرده‌اند که عمده‌ترین دلایل این افزایش ابتلا به سرطان، به عوامل محیطی و شرایط زندگی بر می‌گردد.
ابوالقاسمی رئیس انجمن خون و سرطان کودکان در همین خصوص گفته است: “فقط ۵ تا ۲۰ درصد در ابتلای کودکان به سرطان عوامل ژنتیکی دخیل است و سایر عوامل و محیطی بوده است. این عوامل محیطی از اشعه‌ها گرفته تا مواد آلوده آب‌ها، هوا و خاک، حشره‌کش‌ها، استفاده بیش از حد از سموم و کود شیمیایی، وجود بنزن در آلودگی هوا، وجود نیترات در آب، مصرف سیگار و قلیان در محیط‌های عمومی از مواردی است که کودکان را در معرض سرطان قرار می‌دهد.”
رئیس بیمارستان فوق‌تخصصی محک (موسسه خیریه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان ) هم گفته است: “شرایط محیطی مانند آلودگی هوا، تغذیه نامناسب، مصرف فست‌‌فودها، استفاده از اسانس‌های غذا و مواد افزودنی به عنوان مواد سرطانزا جان کودکان را تهدید می‌کند.”
اما از این میان، بسیاری از کارشناسان از “آلودگی هوا” به عنوان اصلی‌ترین علت ابتلای کودکان به سرطان یاد می‌کنند.
محمدرضا تابش رییس فراکسیون محیط‌زیست و توسعه‌پایدار مجلس چندی پیش با تأکید بر اینکه بنزین تولید داخل تا ۱۰ سال آینده یک نسل از کودکان کشور را به بیماری‌های صعب‌العلاج مبتلا می‌کند، گفته بود:“چرا به مردم نمی‌گویند که عامل اصلی بروز سرطان کودکان در کشور آلودگی هوا است.”
افزایش شیوع سرطان خون در کودکان
موسسه خیریه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان محک چند روز پیش و در آستانه روز جهانی سرطان کودک (۲۷ بهمن)، شایع‌ترین سرطانهای کودکان در ایران را اعلام کرد.
بنابراین گزارش لوکمی یا سرطان خون، تومور مغزی، سرطان لنفاوی و سرطانهای استخوان به ترتیب چهار سرطان شایع در بین کودکان هستند.
افزایش شیوع سرطان خون کودکان که در رتبه اول آمار ابتلا قرار دارد، نگرانیهایی را بین کارشناسان و پزشکان بر انگیخته است. روزنامه خراسان پیش‌تر در گزارشی پرسیده بود: “چرا افزایش آمار کودکان مبتلا به سرطان خون در دهه گذشته از سوی وزارت بهداشت که مسئول اعلام آمار مبتلایان به سرطان است تایید نمی شود؟ درحالی که موسسه غیردولتی محک اعلام کرده که تا قبل از سال ۲۰۰۸، در سال های مختلف از هر ۱۰۰ هزار کودک ۹ نفر به سرطان مبتلا شده‌اند اما همین آمار در سال ۲۰۰۸ به ۱۵ کودک از هر ۱۰۰ کودک افزایش یافته است.”
دکترمینا ایزدیار، رئیس بخش خون و سرطان مرکز طبی اطفال نیز در این خصوص گفته است: “تمامی مسائل محیطی بر این بیماری تاثیرگذار است به عنوان مثال اتفاقی که به تازگی در کشور ژاپن در زمینه تشعشعات رادیواکتیو رخ داده ممکن است برکشور ما هم تاثیر بگذارد وباعث افزایش موارد سرطان خون در سال های آینده شود.”
داروهای درجه دوبرای کودکان سرطانی
“متاسفانه در دوران تحریم داروهایی به کشور وارد شد که از دسته دوم و سوم بود و از جاهایی که شناخته‌شده نبود، وارد شد. این داروها عوارضی را برای کودکان سرطانی ایجاد کرد که امیدواریم هرچه زودتر از بازار جمع‌آوری شود و جایگزین داروهای باکیفیت شود.” اینها سخنان حسن ابولقاسمی رئیس انجمن خون سرطان کودکان است. او در مورد عوارض این داروها گفته است: “به والدین این کودکان گفته‌ایم که داروهایی که کیفیت ندارند اما وارداتشان ضروری بود را مصرف نکنند چرا که این داروها درمان را در کودکان سخت‌تر می‌کنند چرا که به عنوان مثال روی اعصاب کودکان اثر می‌گذارد و ظرفیت پذیرش دارو را در کودکان کاهش می‌دهد.”
عظیم مهرور رئیس بیمارستان موسسه خیریه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان (محک) هم می‌گوید: “در برخی موارد با کمبودهایی مواجه می‌شویم و نوع دارویی که نیاز داریم در کشور وجود ندارد،که البته در مورد این داروها سعی کرده‌ایم با کمک‌های وزارت بهداشت و حمایت گمرک این داروهای حیاتی را تأمین کنیم.”
وی با اشاره به اینکه در شرایط فعلی کمبود دارو در درمان سرطانهای اطفال وجود ندارد، گفته است: “فقط در برخی زمان‌های مقطعی که انبار دارو را ترخیص نمی‌کند، کمبودهایی پیش می‌آید.”
مهرور افزوده: “نمی‌توان گفت کدامیک از سرطانهای کودکان با این کمبودهای مقطعی مواجه می‌شوند، اما آنچه که مشهود است وضعیت نسبت به گذشته بسیار بهتر شده و دارو در دسترس قرار دارد”.
“سرطان علاوه بر درد، هزینه هم دارد”
بیماران مبتلا به سرطان هم علاوه بر رنج بیماری سختشان با دشواری‌های مالی زیادی نیز رو به رو هستند. روزنامه شرق چندی پیش در گزارشی نوشت: “یک بیمار مبتلابه سرطان ماهانه ماهانه سه میلیون تومان باید صرف درمان خود کند؛ هزینه سرسام آوری که در برخی از سرطان ها همچون سرطان سینه، مغز و اعصاب محیطی و ریه به مراتب بالاتر است.”
عظیم مهرور رئیس بیمارستان موسسه خیریه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان (محک) به تازگی اعلام کرده سرطانهای کودکان در بین انواع سرطان‌ها بسیار گران و پرهزینه است.
بیمارستان محک سال‌هاست چتر حمایتش را روی سرکودکان سرطانی باز کرده است و به گفته رئیسش: “با وجود (هزینه‌های سرسام‌آور) در مؤسسه محک به هیچ‌وجه به فکر هزینه نیستیم چرا که این مجموعه با حمایت مردم تمام هزینه‌های بیماران را تأمین می‌کند.”
اما بیمه‌ها و دولت باری از دوش این بیماران بر نداشته‌اند. چنانچه روزنامه تهران‌امروز چندی پیش در گزارشی آورد: “فعالیت سازمان‌های مردم نهاد و موسسات خیریه نباید سبب شود که بیمه‌ها و نهادهای دولتی خود را کنار کشیده و در این زمینه فعالیتی نکنند. هنوز هم بیماران سرطانی در پوشش هزینه دارو دچار مشکل هستند و در بخش‌هایی این داروها که توسط پزشکان تجویز می‌شوند و تنها راه درمان یا افزایش طول عمر این کودکان است، اصلا تحت پوشش بیمه نیستند.”
بنا بر آمارها در سال ۹۰ تنها ۷۲درصد کودکان سرطانی کشور تحت حمایت محک بوده‌اند که از این میزان ۲۱ درصد بهبود یافته و ۷ درصد به رغم همه تلاش‌ها، تسلیم مرگ شده‌اند.
