تئاترعروسکی تئاتری عمومی است
“زمین وچرخ”عنوان نمایشی از زهرا صبری است که دراجرای جشنواره شارویل مورد استقبال تماشاگران قرار گرفته است. گفتگوی اختصاصی هنر روز با کارگردان این تئاترعروسکی را از پی بگیرید…
خانم صبری نمایش زمین وچرخ پیش از این در تهران اجرا شده بود.سوال اول من این است که آیا این نمایش براساس داستان های کهن ایرانی است؟
درواقع علاقه من به داستان پردازی در قالب نمایش و تئاتر عروسکی بیشتر به داستان های کهن ایرانی وسنتی مربوط می شود چرا که عملیاتی ساختن این نوع داستان ها برای ما آسان تر وبرای مخاطبان ما قابل هضم تر است.این نمایش هم حکایت موسی وشبان است وشش حکایت متنوع دیگر به لحاظ عرفانی ومتناسب با ساختار کلی داستان وجودارد که عمده پرداخت های ما براساس آنهاست.
دررابطه با انتقال مفاهیم موجود درداستان های این چنینی دچارمشکل نمی شوید؟
درابتدا باید بگویم که اغلب نمایش های تولیدی توسط گروه ما با بهترین مشاوران ادبیاتی به صحنه می روند.مثلا در همین نمایش از مساعدت های علمی دکترابراهیم ضرابی ها که مولانا شناس قابلی هم هستند استفاده شده است.ضمن اینکه در مورد نحوه کار وانتقال کلیت وشکل دهی جزییات راهکارهای خوبی را سرلوحه کارمان قرار می دهیم.مهم ترین نکته ای که درنمایش عروسکی که اقتباس هم شده است استخراج بهترین وکلیدی ترین نقاط داستان و تبدیل آن به نمایش است.آشنایی زدایی تماشاگران ازاین نوع داستان ها هم دارای اهمیتی است که چشم پوشی نسبت به آنها ممکن است به شکست بینجامد.
تمرینات یک تئاترعروسکی چه تفاوت هایی با تئاترهای دیگردارد؟
تئاترعروسکی یعنی دقت به جزییات وسامان دهی به تصاویر.مهندسی صحنه پردازی در تئاترعروسکی بسیار ظریف تر از نمایش های دیگر است.زمان تمرینات این گونه کاری به مراتب بیشتریک یا دوماه تمرینی است که مدنظر است.
عناصر مهم دراجرای یک نمایش عروسکی چیست؟
متن.عروسک گردان.عروسک.طراحان خلاق ومتخصص.
تئاترعروسکی تا چه میزان به موسیقی وابستگی دارد؟
رنگ بندی وموسیقی هم از عناصربسیار قوی دراجرای تئاترعروسکی هستند اما این ها گاهی اوقات با تشخصیص کارگردان کم وزیاد می شوند.نمی شود گفت بدون حضور یکی از اینها یک تئاترعروسکی قابلیت صحنه ای ندارد.حتما اگر یکی ازاینهامثل رنگ را حذف می کنیم عنصر کاربردی دیگری همچون سایه به آن افزده می شود.
درشکل اجرایی تئاترهای عروسکی به کدامین روش عمل کردید؟
درواقع شکل کار من در اغلب کارها براساس تلفیق دو عنصر بازیگر- عروسک است.این نوع کار را پیش از این درتئاتر عروسکی طوطی وبازرگان هم تجربه کرده بودم وبنابراین با بازنگری بیشتر به سراغ این کار رفتم.درکنار من بازیگرانی همچون رکسانا بهرام،موناسربندی وبهرام میرزا حسینی همکاری می کنند.
تخصص این بازیگران برای تولید یک نمایش عروسکی تاچه میزانی اهمیت دارد؟
متاسفانه با وجودداشتن زمینه های مستعد دررابطه بامتخصص این گونه کارها شکل اقتصادی کارها اجازه حضور مستمر را به کمتر کسی در این صحنه ها می دهد.نوع بازدهی این متخصصین دارای اهمیت فوق العاده ای است.آنها کاررامی دانند ونیاز به توضیح بیشتر نداریم.این متخصصین روانشناسی مخاطب را مطالعه کرده اند ونوع کار با عروسک را خوب درک می کنند.باید برای شناسایی آنها نهایت دقت اتفاق بیفتد واین نیروها را به گونه پویایی درآورد.آقای بهروز غریب پور دراین کارپژوهش های بسیاری را جمع آوری کرده اند وگروه بسیار خوب و خلاقی هم دارند.
نمایش “زمین وچرخ”اخیرا در جشنواره شارویل اجرا شد.نمایش شما درارزیابی با تئاترهای عروسکی دیگر کشورها تا چه میزانی موفق بود؟
ببینید درآن جشنواره فضای نمایش های عروسکی بسیار متنوع بود.یعنی اینکه خارج از بحث جشنواره واجرای ما درآن محیط سرشار از تنوعات رنگی بود.تا چشم کار می کرد می شد عروسک های متعدد با قابلیت های بالا و کاربردهای خلاقانه یافت.نگاه آنها به دنیای عروسکی خاص یک رده سنی نیست وفرهنگ ایجاد شده متعلق به عموم مردم است.اتفاقی که درایران کمتر به آن توجه می شود ومتاسفانه این جریان تبدیل به یک رویکرد کودکانه شده است.عروسک مساوی با همبازی ها و سرگرمی های کودکانه است وتعریف جامعی از آن ارائه نشده است.پیشینه تئاترعروسکی برای مردم ما هنوز به عنوان یک علامت سوال باقی است.درشارویل نمایش ما همه گونه مخاطب داشت.از کودکان تا بزرگسالان وحتی کهنسالان.این برایم ارزشمند بود.
به عقیده ی شما فرهنگ سازی مخاطبان تئاترعروسکی برعهده دست اندرکاران تئاتر یک کشور است یا مجریان آن؟
هیچ تفاوتی ندارد.همه باید کمک کنند.مطبوعات،دولتمردان وحتی گروهها.هرسه اینها در کنار هم می توانند به این مهم شکل دهند.
دستاورد شما ازاین جشنواره چه بود ه ؟
علاوه بر تمام پژوهش ها و مطالعات جدید در تئاتر عروسکی دیگر کشورها بهترین اتفاقی که برای من وگروهم افتاد رونمایی ازدایره المعارف عروسکی یونیما بود.دریک صفحه ازآن کتاب تصویری از نمایش زمین وچرخ چاپ شده است که برایم بهترین هدیه بود.
چند اجرا درجشنواره داشتید؟
ابتدا قراربود سه نوبت اجرا داشته باشیم اما به دلیل استقبال تماشاگران 5بار کار را اجرا کردیم.درهمه اجراها سالن پر ازتماشاگربود.پیشنهاد اجرای بیشتر درآنجا به ما داده شد اما گروه با خستگی روبرو شد.
بازتاب اجرای زمین وچرخ درشارویل چه بود؟
اغلب تماشاگران از کار راضی بودند.آنها از دیدن تصاویر ونوع حرکت عروسک ها به وجد آمده بودند وتلویزیون وروزنامه های آنجا نمایش را کاملا تحت پوشش خبری قرار دادند.مسئولین بازهم گروه مارابرای اجرای های دیگر به کشورهای هند وهلند وایتالیا دعوت کردند.