اوا ساییس
ایران و گروه شش کشور روز یکشنبه به توافقی دست یافتند که براساس آن، محدودسازی در برنامه اتمی ایران به مرحله اجرا درخواهد آمد. براساس این توافق که در تاریخ ۲۰ ژانویه اجرا خواهد شد، تهران موظف است غنی سازی اورانیوم را تا مرز ۵ درصد محدود سازد و در ازای آن، برخی تحریم های بین المللی اعمال شده علیه ایران کاهش یا لغو خواهد شد.
باراک اوباما چند دقیقه پس از اعلام کاترین اشتون دایر بر انجام توافق، طی بیانیه ای اظهار داشت: “از ۲۰ ژانویه به بعد، ایران برای اولین بار خنثی سازی ذخایر اورانیوم غنی شده خود به میزان بالا را آغاز و بخشی از زیرساخت های خود را که در آنها غنی سازی به میزان بالا پیش بینی شده، پیاده خواهد کرد.”
قدرت های جهانی به این نتیجه رسیدند که توافق منعقد شده در ماه نوامبر به مدت شش ماه معتبر و درعین حال قابل تمدید باشد تا مذاکرات برای رسیدن به یک توافق جامع به آسانی انجام شود. آن طور که روز یکشنبه اعلام شده، این توافق پیش درآمدی برای توافق نهایی درخصوص برنامه هسته ای ایران خواهد بود، ولی با این حال، همان طور که جان کری، وزیر خارجه آمریکا در پاریس اعلام کرد، روند این کار “مشکل” به نظر می رسد.
اوباما نیز به نوبه خود به این مشکلات اشاره کرده. او گفت: “از این پیشرفت مهم بسیار خشنودم و اکنون تمامی تلاش هایمان را برای رسیدن به یک توافق جامع و عمیق که به نگرانی های مربوط به برنامه اتمی ایران خاتمه می دهد متمرکز خواهیم ساخت. من خوش باور نیستم و به خوبی می دانم که رسیدن به این هدف چه کار مشکلی است، ولی منفعت ما در امنیت ملی، صلح و امنیت در جهان باعث شده تا فرصتی را برای دیپلماسی قائل شویم.” این اظهارات درحالی بیان می شود که خواسته ها در داخل و خارج از این کشور بر واکنش سریع نسبت به تهدید هسته ای ایران استوار است.
کاخ سفید کل تحریم های اعمال شده علیه ایران را که امکان تعلیق آنها در صورت عملکرد شفاف تهران وجود دارد، در حدود شش میلیارد دلار برآورد کرده است. کسانی که نسبت به کاهش یا لغو تحریم ها انتقاد دارند براین باورند که سختی تحریم ها باعث شده تا ایران به میز مذاکره بازگردد. این درحالی است که اتحادیه اروپا و ایالات متحده معتقدند کاهش بخشی از تحریم ها می تواند زمان لازم را برای رسیدن به توافقی جامع که مورد نظر همه است به وجود آورد.
رییس جمهور آمریکا تقریباً به تنهایی از این توافق دفاع می کند، چرا که مخالفت های بسیاری در سطح بین المللی [اسراییل و عربستان سعودی] و همچنین در کنگره کشورش وجود دارد. در مجلس سنا، باب منندز، شخصیت دموکرات پرنفوذ و رییس کمیسیون امور خارجه، در تلاش برای تصویب لایحه ای است که در صورت عملکرد غیرشفاف ایران، تحریم های بیشتری را علیه این کشور اعمال خواهد کرد. وزیر امور خارجه ایران بارها براین مسأله تأکید کرده که تشدید و گسترش تحریم ها پایان طرح مشترک خواهد بود. اوباما روز گذشته هشدار داد که “از حق وتوی خود برای تصویب هرگونه تحریم جدید در خلال مذاکرات برای توافق بلند مدت استفاده خواهد کرد”.
البته فشارها تنها ازسوی ایالات متحده اعمال نمی شود. از زمانی که توافق ژنو به امضاء رسیده، بخشی از جناح های مختلف حاکمیت در ایران مرتباً از ادامه فعالیت های اتمی ایران و اینکه تهران در برابر خواسته های قدرت های خارجی تسلیم نخواهد شد سخن گفته اند. در ماه دسامبر، اعضای هیأت ایرانی که در فاز اول مذاکرات طرح مشترک حضور داشتند، در پاسخ به تصمیم وزارت خزانه داری دایر بر قرار دادن نام برخی شرکت ها در لیست سیاه تحریم ها، مجبورشدند به کشورشان بازگردند.
احتیاط در رابطه با اجرای طرح مشترک و مذاکرات اتمی بسیار بالاست. اسراییل و عربستان سعودی اظهارات بدبینانه خود را افزایش داده اند و نسبت به اینکه این توافق بتواند ایران را به صحنه بین المللی بازگرداند، ابراز تردید کرده اند. ولی ازسوی دیگر، شکست دراین زمینه می تواند باورپذیری اوباما را بیش از پیش در سیاست خارجی زیر سؤال ببرد.
منبع: ال پائیس، ۱۳ ژانویه
