حدود ۷ ماه از زمانی که روزآنلاین اسناد توافق ۲۰هزار میلیاری شهرداری تهران و سپاه را برای نخستین بار منتشر کرد، می‌گذرد؛ توافقی که بر اساس آن تقریبا تمامی پروژه‌های عمرانی پایتخت در چهار سال آینده به قرارگاه خاتم‌الانبیا واگذار و شرکت‌ها و پیمانکاران خصوصی از گردونه خارج شده‌اند. انتشار این اسناد بازتاب و واکنش‌های گسترده‌ای به دنبال داشت. از جمله برخی از اعضای شورای شهر که تا پیش از رسانه‌ای شدن این معامله از آن بی‌خبر بودند آن را غیر قانونی خواندند و قول پیگیری دادند. اما حالا غلامرضا انصاری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در گفت‌وگو با روز می‌گوید: “هنوز پیگیری‌های شورای شهر به نتیجه نرسیده و شهردار تهران به تذکری که به او داده شده پاسخ نداده است.” انصاری در عین حال می‌گوید شورای شهر قرارداد شهرداری و سپاه را فراموش نکرده اما در حال حاضر مشغول بررسی بودجه است: “انشاالله بعد از عید نوروز باز هم مساله را پیگیری می‌کنیم.”
عضو اصلاح‌طلب شورای شهر تهران در ادامه با تاکید بر اینکه این قرارداد نه در بودجه پیش بینی شده بود نه در برنامه پنج ساله توسعه، می افزاید: “چنین توافقاتی کمترین ضررش این است که رقابت را از بین می‌برد. ما از این سو تلاش می‌کنیم بخش خصوصی تقویت شود از سوی دیگر چنین قرارداهایی می‌بینیم. این قراردادها باعث می‌شود پروژه‌ها به صورت دست سوم در اختیار بخش خصوصی قرار بگیرد.”
توجیه بی‌خبری شورا
نخستین واکنش شهرداری تهران و حامیانش در شورای شهر به رسانه‌ای شدن اسناد معامله ۲۰ هزار میلیاردی تلاش برای تحریف این قرارداد و توجیه بی‌خبری شورای شهر تهران بود. شهرام گیل‌آبادی معاون ارتباطات شهرداری تهران در گفت‌وگو با روزنامه شرق گفت معامله شهرداری تهران و سپاه پاسداران در قالب یک “تفاهمنامه” و نه “قرارداد” صورت گرفته است. هم‌زمان اعضای اصولگرای شورای شهر به دفاع تمام قد از قالیباف پرداختند و گفتند با توجه به اینکه معامله ۲۰ هزارمیلیاردی “تفاهمنامه” بوده، نیازی به تایید شورای شهر تهران نداشته است. اما غلامرضا انصاری، عضو شورای شهر که با روز گفت‌وگو می‌کند معتقد است: “می‌گویند تفاهمنامه است، بله تفاهمنامه ایرادی ندارد اما تفاهم‌نامه‌ای که منجر به عملیات بشود باید با اطلاع شورای شهر انجام بشود که نشده است.”
او توضیح می‌دهد: “این تفاهم‌نامه‌ای است برای فعالیت‌هایی که در آن قرار است انجام شود، نیازی به قرارداد جدیدی نیست اما بر مبنای همین تفاهمنامه می‌توانند فعل و انفعالات عظیم مالی انجام دهند.”
عضو کمیسیون برنامه و بودجه شهرداری تهران پیش‌تر به ایسنا هم گفته بود: “مشکلی که وجود دارد این است که مراحل قانونی برای این قرارداد طی نشده و انجام پروژه‌های عمرانی به شکل انحصاری در دست ارگان خاصی قرار می‌گیرد که این موضوع نه برای مجموعه قرارگاه خاتم خوب است و نه برای مجموعه پیمانکاران شهری. اگر قرار است اصل ۴۴ اجرایی شود، اگر قرار است به رشد و رونق اقتصادی دست پیدا کنیم و اگر قرار است اشتغال در کشور ایجاد شود باید اجازه دهیم بخش خصوصی هم فعالیت کند.”
به گفته انصاری “زمانی که قرارداد افشا شد هیچ‌کس در شورا از این قرارداد خبر نداشت و همه اظهار بی‌اطلاعی می‌کردند: “شهرداری برای این توافق‌نامه نه تنها از شورا مصوبه‌ای نداشت بلکه حتی شورا را مورد مشورت قرار نداد. به هر حال این تفاهمنامه که شکل قرارداد دارد هم در بخش تهاتر و هم در بخش قیمت تمام‌شده پروژه مشکل قانونی دارد. اگر رقابت وجود داشته باشد، هم در کیفیت و هم در کمیت قابلیت کنترل وجود دارد. زمانی که این انحصار به وجود می‌آید مورد مشابهی نیست که بتوان مقایسه کرد که آیا قیمت تمام‌شده قیمت واقعی است یا نه و قیمت تمام‌شده بیشتر یا کمتر از هزینه پرداخت شده است یا خیر.”
حامیان قالیباف اما حرف دیگری می زنند؛دنیامالی از اعضای شورای شهر و یکی از نزدیکان و همراهان قالیباف در شورای شهر تهران و مدیر پروژه‌های مهم در شهر تهران، از جمله برج میلاد، تونل توحید و تونل رسالت است و خود سال‌ها پیش از مدیران سپاه و مدیرعامل شرکت راه و عمران قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا بوده است. او پس از رسانه‌اش شدن اسناد قرارداد ۲۰ هزار میلیاردی به خبرنگاران گفت: “شهرداری مجاز است در هر شرایطی که بخواهد با هر مجموعه‌ای تفاهمنامه مبادله کند؛ آنچه در این تفاهم نامه به صورت شفاف وجود دارد این است که قرارگاه خاتم به صورت قانونی با شهرداری توافق کرده تأمین منابع مالی و تأمین تجهیزات برخی پروژه‌ها را داشته باشد.”
او به نگرانی درباره از دور خارج شدن بخش خصوصی هم این گونه پاسخ داده: “ بنده در این باره از شهردار تهران سؤال کردم، وی تأکید داشت برای اجرای پروژه‌ها مناقصه برگزار می‌شود و هر شرکتی که برنده شود در قالب آن تفاهم نامه تأمین منابعش را به عهده می‌گیریم.”
یک قرارداد بی‌سابقه
معامله ۲۰ هزار میلیارد تومانی شهرداری تهران و سپاه در تاریخ سوم خرداد ماه ۱۳۹۳ امضا شده است. این مبلغ برای واگذاری پروژه‌های عمرانی پایتخت به سپاه به مدت چهار سال درنظر گرفته شده که ۱۰ هزار میلیارد تومان آن باید به صورت نقدی از سوی شهرداری تهران پرداخت شود.
مبلغی که شهرداری ملزم به پرداخت نقدی آن شده، از بودجه نقدی شهرداری تهران در سال جاری که حدود ۷ هزار میلیارد تومان تعیین شده هم بیشتر است. مجموع مبلغ توافق شده نیز به طور میانگین سالیانه ۵ هزار میلیارد تومان است و تقریبا تمامی بودجه عمرانی شهرداری را از آن خود خواهد کرد. به عنوان مثال مصوب شده تا در سال جاری، ۵ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان از بودجه شهرداری تهران به توسعه عمران وحمل‌و‌نقل عمومی در پایتخت اختصاص پیدا کند.
جزئیات بیشتر از این قرارداد و سابقه همکاری‌های قالیباف با سپاه را می‌توانید اینجا، اینجا و اینجا بخوانید.
