انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران (آداپ) در یک بیانیه مطبوعاتی از کشته شدن سه نفر در جریان تظاهرات اعتراضی به روند خشک شدن دریاچه ارومیه خبر داد. فاخته لونا زمانی، مدیر اجرایی این انجمن در مصاحبه با روز ضمن اشاره به اینکه هویت کشته شدگان هنوز روشن نیست تاکید می کند: “در طول این چند روز خیلی ها که هویت آنها برای برای ما محرز است تماس گرفته و از کشته شدن این شهروندان خبر داده اند.”
بی خبری از بازداشت شدگان
این انجمن در بیانیه خود علاوه بر اعلام خبر کشته شدن این سه شهروند، به بازداشت گسترده تظاهر کنندگان در جریان تظاهرات هفته گذشته نیز اشاره کرده و نوشته است: “بسیاری از بازداشتها زمانی صورت گرفته که افراد مجروح در بیمارستانها تحت درمان بوده اند.”
این انجمن مدافع حقوق بشر در بیانیه خود توضیحی در مورد اسامی کشته شدگان و چگونگی مرگ آنها ارائه نداده و هنوز منبع دیگری هم این خبر را تائید نکرده است.
بر اساس گزارش منابع حقوق بشری آذربایجان و ویدئو هایی که در شبکه های اجتماعی منشتر شده، در ادامه اعتراض به روند خشک شدن دریاچه ارومیه، شماری از مردم در شهرهای ارومیه و تبریز روز شنبه، 5 شهریور ماه، دست به تجمع اعتراضی زدند؛ تجمعی که به گفته فعالان آذربایجانی و شاهدان عینی در مصاحبه با روز پس از دخالت نیروهای امنیتی با بازداشت برخی از شهروندان معترض خاتمه یافت.
این تجمعات پس از مخالفت مجلس با طرح دو فوریتی جلوگیری از خشک شدن دریاچه ارومیه از طریق انتقال و پمپاژ آب از رودخانه‌های ارس و سیلوه، روی داد.
چند روز قبل از این تجمعات نیز در روز چهارشنه، دوم شهریورماه، نیروهای دولتی در محله قوم‌تپه تبریز در جریان مراسم افطاری، چندین تن از فعالان مدنی آذربایجان را بازداشت کرده بودند.
خانواده این افراد گفته اند با گذشت چند روز از بازداشت ها، هنوز اطلاع درستی از محل نگهداری بستگان خود ندارند.
فاخته لونا زمانی در مورد آخرین وضعیت بازداشت شدگان این تجمات به روز می گوید: “تعداد محدودی، از جمله خانم رقیه حسن زاده که در تبریز بازداشت شده بود ـ به گفته خانواده ها ـ آزاد شده اند. اما در مورد بیش از بیست نفر از دستگیر شدگان در شهرهای مختلف هیچ اطلاعی، حتی از محل نگهداری آنها، در دست نیست.”
وی در مورد نحوه دسترسی انجمن به اخبار در مورد افرادی که در جریان این تظاهرات کشته شده اند، می گوید: “شاهدان عینی و افرادی که در طول سالهای گذشته گزارشهای دقیقی به ما داده اند حتی به اسم خیابانهایی که این اتفاقات در آنجا افتاده اشاره کرده اند. یکی از مواردی که ما در راست آزمایی اخبار روی آن تاکید داریم مکان دقیق حوادث است. آنها گفته اند که ماموران مستقیما با باتوم بر سر جوانها کوبیده اند.”
خانم زمانی می افزاید: “هرچند آمارهایی که ما دریافت کردیم حکایت از کشته شدن بیش از سه نفر دارد، اما در حال حاضر جز سه مورد را نمی توانیم تائید کنیم. در مواردی دیگر گزارش شده ماموران لباس شخصی پس از ضرب و شتم شدید شهروندان، آنها را دستگیر و به مکان نامعلومی منتقل کرده اند.”
آداپ در بیانیه خود خواستار آزادی “ فوری و بی قید و شرط بیش از صد نفر از بازداشت شدگان تظاهرات اخیر” و همچنین “لحظه ای سکوت برای احترام به سه نفر از فعالان محیط زیست که جان خود را برای نجات دریاچه کهنسال نثار کردند” شده است.
واکنش های جهانی
موضوع اعتراضات روز شنبه در شهرهای مختلف آذربایجان در رسانه های حکومتی بازتابی نداشته، اما این اخبار بعد از واکنش شماری از تشکل ها و فعالان ایرانی در سطح گسترده ای در رسانه های جهانی منتشر شده است.
در همین ارتباط حزب سبزهای آلمان در بیانیه‌ای پیرامون خشک شدن دریاچه ارومیه، دولت آلمان و شرکای اروپایی آن را به شرکت فعال در کاهش ابعاد این “فاجعه ” فراخوانده است. این حزب خواهان آزادی کسانی نیز شده که در اعتراض به وضع دریاچه دستگیر شده‌اند.
به گزارش دویچه وله، شبکه برون مرزی آلمان، کلاودیا روت، رییس حزب سبزهای آلمان، در بیانیه خود گفته است اعتراضات جاری در آذربایجان برای حفظ دریاچه ارومیه، نیاز به توجه و پشتیبانی بین‌المللی دارند و “فاجعه اکولوژیک” کنونی در این دریاچه را نباید موضوع صرفا داخلی ایران تلقی کرد.
بخش فارسی دویچه وله به نقل از حزب سبزهای آلمان نوشته که این حزب از دولت جمهوری اسلامی خواسته است که ضمن دادن اجازه ورود سازمان‌ها و کارشناسان محیط زیست به ایران، اطلاعات لازم در باره دریاچه ارومیه و سیاست آب‌رسانی به آن را نیز به آنها ارائه کند. در این بیانیه تاکید شده فرصت زیادی برای کند کردن روند خشکیدن دریاچه و کاستن از بحران زیست محیطی موجود باقی نمانده است.
