کشور با مشکل تولیدنفت وگاز رو به رو است؛اوضاع در واقع بحرانی ست. تحریم های خارجی و سیاست های دولت به گونه ای شرایط را پیش برده که صنعت نفت ایران به گفته کارشناسان ضعیف شده است. دولتی ها عقب ماندگی را به بخش خصوصی وپیمانکاران نسبت میدهند ،آن هم در حالیکه اعتبارات کافی تخصیص نمی یابد. از سوی دیگر تاثیر تحریم ها بر صنعت نفت کشور انکار می شود ولی رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس دیروز از زاویه ای دیگر سخن گفت.
علاء الدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس می گوید: “لغو تحریم های اقتصادی شامل تحریم های نفتی و بانکی از مهمترین موضوعاتی است که در دور بعدی مذاکرات ایران و 1+5 مطرح خواهد شد.”
تا پیش از این در گفتار های رسمی مقامات جمهوری اسلامی تاثیر تحریم های بین المللی بخصوص تحریم خرید نفت ایران، انکار می شد. وزیر نفت، رستم قاسمی در ابتدای سال گفته بود که صنعت نفت ایران با تحریم های نفتی خداحافظی کرده است.
اما در آستانه برگزاری نمایشگاه نفت و به پایان رساندن پروژه های نفتی باز مساله عمومی شده است. پیش از این در روزهای ابتدایی سال 91 وزیر نفت با ابلاغ دو منشور به گفته خودش گام های مهمی در بحث ساخت داخلی تجهیزات نفتی -که تامین آنها این روزها نقش حیاتی در نگه داشتن تولید نفت ایران دارد ،-برداشت. در این منشور ها قرار بر این شده بود که پیمانکاران ضعیف پارس جنوبی علاوه بر اینکه از این پس جریمه خواهند شد در کارنامه فعالیت آنها نیز این مساله درج و حجم کار آنها در صنعت نفت کاهش یابد.
روزنامه اعتماد دیروز در گزارشی نوشت: “در سال‌های گذشته توسعه پروژه‌های نفتی به دلیل تحریم‌های مختلف و نرسیدن کالاهای نفتی مورد نیاز به کندی پیش رفت و موجب شد در داخل کشور عزمی برای ساخت کالاهای مشابه داخلی ایجاد شود اما در این راستا عدم حمایت‌های دولتی موجب شد کالاهای ساخت داخل هم از جایگاه مناسبی برخوردار نشود.”
سازندگان و پیمانکاران داخلی هم کمبود اعتبار و عدم حمایت دولت و تعلل در اجرای مناقصات را از مهم ترین کاستی ها می دانند.
به گزارش خبر آنلاین وبه گفته محمد جواد عاصمی پورقائم مقام سابق شرکت نفت ،میزان تولید در آغاز دولت احمدی نژاد در مرز 4 میلیون و200 هزار بشکه در روز بوده که در سال‌های 88 ، 89 و 90 به رقم متوسط روزانه حداکثر 3میلیون و 900 هزار بشکه رسیده است.
براساس اظهارات وی، این در حالی است که پروژه‌های تحویلی در اواخر دولت اول احمدی نژاد مثل فاز دوم دارخوین به میزان 110 هزار و 50 هزار بشکه‌ای تولید زود‌هنگام آزادگان جنوبی که در مناطق نفت‌خیز جنوب تحقق یافت و سایر حوزه‌های کوچک مثل پروژه مسجدسلیمان به حوزه تولید اضافه شده اند و بایستی قاعدتاً تولید را به حدود 4 میلیون و 350 هزار بشکه می‌رساندند.
عاصمی پورگفته: “روند کاهشی تولید نفت همچنان ادامه داردو این امر در زمانی است که قیمت‌های نفت جهانی بهترین وضعیت را داشته و همه شرکت‌های نفتی دنیا با افزایش قیمت، سعی بر افزایش تولید به لحاظ اقتصادی بودن را دنبال می‌کنند. اگر مبنای 4 میلیون و 350 هزار بشکه را با تولید واقعی و قیمت‌های میانگین در نظر بگیریم، به مدت حدود 1100 روز و روزی 300 هزار بشکه به قیمت میانگین 90 دلار حدود 30 میلیارد دلار فرصت از دست رفته ماست که معادل ده برابر اختلاس اخیر در سیستم بانکی کشوراست.”
بر اساس پیش بینی موسسه‌های بین‌المللی و سازمان اطلاعات آمریکا، ادامه تحریم‌ها در شرایط فعلی بر روند کاهش تولید نفت ایران تاثیرگذار خواهد بود و برنامه‌های پیش‌بینی شده برای توسعه میادین نفتی و افزایش تولید را حداقل بیست سال به تاخیر خواهد انداخت.
اینها در حالی است که کشورهای همسایه ایران برای بهره‌برداری از منابع نفتی وگازی خود، اقدام به جذب سرمایه‌گذاران خارجی کرده‌اند.بنا بر اعلام رستم قاسمی وزیر نفت ایران، صنعت نفت نیازمند سرمایه‌گذاری ۳۰۰میلیارد دلار است که باید تا پایان برنامه پنجم توسعه تامین شود.
قطر با همکاری پیمانکارهای بین‌المللی پیش‌بینی کرده که میزان استخراج خود از پارس جنوبی را به ۲۷۰میلیارد متر مکعب در سال افزایش دهد. همچنین این کشور قصد دارد در سه سال آینده حجم سرمایه‌گذاری خود در این منطقه را به ۷۰میلیارد دلار برساند.
به طور متوسط درآمد ایران از محل فروش نفت خام در سال های گذشته حدود 90 میلیارد دلار تخمین زده می شود اما بررسی ها حکایت از این نکته دارد که عدم النفع برداشت ایران از میادین نفتی مشترک سالانه چیزی حدود 50 میلیارد دلار است. این آمار البته با احتساب نفت 100 دلاری و گاز 20 سنتی به دست آمده و در شرایطی که هر مترمکعب گازصادراتی ایران در بازار بین المللی حدود 30 سنت و نفت ایران به طور متوسط در سال گذشته حدود 110 دلار بفروش رسیده است.
کشور در شرایطی شاهد چنین ضرری است که مسوولان نفتی دولت احمدی نژاد بر ضرورت توسعه میادین مشترک تاکید کرده اند؛ضرری که حالا باید بخش خصوصی پاسخگوی آن باشد. چندی پیش مدیرعامل شرکت نفت گفته بود: “با پیمانکارانی که در اجرای پروژه های خود عقب ماندگی داشته باشند برخورد میکنیم و جریمه می شوند.” این در حالی است که خود وی در بهمن ماه گفته بود از 36 میلیارد دلار بودجه که باید جذب صنعت نفت میشد تنها 16 میلیارد دلار جذب شده است؛سخنی که نشان میدهد دولت در تخصیص اعتبار به این صنعت کلیدی دچار ضعف های جدی است.
شایعاتی هم وجود دارد که براساس آن دولت بودجه وزارت نفت را برای پرداخت یارانه ها مورد استفاده قرار داده است.
به نوشته خبر آنلاین مسوولان نفتی در گزارش خود به آیت الله خامنه ای در ابتدای سال نود تاکید کردند که 4 فاز پارس جنوبی در سال جهاد اقتصادی به بهره برداری خواهد رسید درحالیکه این فازها با پایان سال 90 و براساس آمارهای شرکت نفت و گاز پارس بیش از 80 درصد پیشرفت فیزیکی ندارند و احتمالا در نیمه اول سال آینده وارد مدار بهره برداری خواهند شد.
البته به گفته کارشناسان این نگاه هم خوشبینانه است و احتمال دارد این 4 فاز تا پایان سال 91 نیز روی افتتاح و بهره برداری نبینند. در خوشبینانه ترین حالت گفته می شود بخش خشکی این فازها در نیمه اول سال آینده وارد مدار خواهندشداما قطعا تکمیل بخش دریایی این فازها همچنان بلاتکلیف خواهد ماند. ولی باز شعار و حرفهای همیشگی مانند همان است که رستم قاسمی می گوید: “در سال 91 علاوه بر افزایش تولید نفت ،گاز و محصولات پتروشیمی با سرعتی بیش از گذشته تجهیزات مورد نیاز این صنعت داخلی‌سازی خواهد شد.”
