با ورود به فصل سرما، که هر ساله با آلودگی بیشتر هوا و پدیده وارونگی همراه است، آمارهای تکاندهنده ای از مرگ و میر تهرانی ها از سوی یک مقام وزارت بهداشت منتشر شده است؛ آماری که حاکی از مرگ سالانه نزدیک به ۳۰۰۰ نفر از شهروندان به دلیل آلودگی هواست.
در همین حال، سازمان حفاظت محیط زیست نیز که مسئول اصلی حل بحران آلودگی هوا در بین نهادهای حکومتی ست، از “سانسور گزارش آلودگی هوا” خبر داده و به تشریح ابعاد این بحران پرداخته است.
به گزارش ایسنا، کاظم ندافی رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، در اولین کارگروه ملی کاهش آلودگی هوای شهر تهران گفته است: “با ۷۰ هزار خودروی فرسوده در تهران معادل ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار خودرو آلودگی ایجاد می‌کنیم. اگر سالانه ۷۰ هزار خودروی فرسوده را از رده خارج کنیم برابر با جلوگیری از آلودگی دو میلیون و ۱۰۰ هزار خودروست که دولت توانایی تامین هزینه‌های آن را ندارد. سالانه ۲۷۲۴ مورد مرگ منتسب به آلودگی هوا در شهر تهران ثبت می‌شود. همچنین ۲۵۲۲ نفر دچار بیمار قلبی و عروقی و ۴۵۲۵ نفر نیز به دلیل بیماریهای تنفسی ناشی از آلودگی هوا در بیمارستان بستری می‌شوند”.
او افزوده است: “استاندارد ایران از نظر ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون و ۱۰ میکرون، ۳۲۱ روز از استاندارد جهانی بالاتر است. همچنین در سال، ۱۱۰ روز میزان غیرا ستاندارد اوزون و ۴۴ روز ناکس و اکسیدنیتروژن و ۱۴۲ روز نیز میزان غیر استاندارد دی اکسید کربن داریم که نه تنها از استاندارد جهانی بلکه از استاندارد ملی نیز بسیار بالاتر است”.
او ضمن تکذیب ادعای معصومه ابتکار مبنی بر اینکه “اهواز آلوده ترین شهر جهان است”، نیز گفته است: “اهواز آلوده ترین شهر دنیا نبوده و همه آنچه که گفته شد تنها در سطح رسانه‌ها و مطبوعات است که باید مورد مطالعه قرار گیرد”.
سایت فرارو نیز در گفت و گو با مسعود سلطانی فر عضو شورای شهر تهران، در اینباره به نقل از وی نوشته: “معمولا در سال های گذشته از حدود نیمه آبان تا حدود نیمه دی ماه با پدیده وارونگی هوا در تهران مواجه هستیم که آلودگی هوا را به صورت کاملا خطرناک، پایدار و ساکن نگاه می دارد. بر اساس آمار و اطلاعاتی که بنده از بهشت زهرا دریافت کردم متاسفانه در این ایام تعداد فوتی های شهر تهران با توجه به بیماری هایی مانند ناراحتی های تنفسی و سکته قلبی ۳۰ درصد افزایش پیدا می کند. تعداد فوتی های تهران در این ایام در سال های ۸۹، ۹۰ و ۹۱ بین ۲۳ تا ۳۲ درصد افزایش داشته که میانگین آن همان حدود ۲۸ تا ۳۰ درصد می شود. بنده فکر می کنم ریشه عمده آلودگی هوا ناشی از تردد خودروهای فاقد استانداردهای صنعت خودور در سطح شهر و نیز استفاده از سوخت غیراستاندارد است.ما از ابتدای سال تاکنون کمتر از تعداد انگشتان یک دست، هوای سالم داشته ایم و باید در کوتاه مدت و برای روزهای آتی که وارد دوران خطرناک تری می شویم محدودیت ترافیکی را بیشتر کنیم و همچنین فعالیت صنایع آلوده کننده اطراف تهران را محدود کنیم. بخصوص برای ترافیک شهر تهران باید در روزها و هفته های حساس طرح زوج و فرد را برای کل شهر پیاده کرد”.
همزمان با این اظهارات، سعید متصدی معاون انسانی سازمان حفاظت محیط زیست نیز به خبرگزاری مهر گفته است: “متاسفانه داده‌های مربوط به ریزگردها و آلودگی هوا سانسور می‌شود که این امر باعث بی‌اعتمادی مردم به سیستم‌های دولتی شده است. باید به اطلاع رسانی صحیح و شفاف و فرهنگسازی نیز توجه شود، چرا که در چند سال اخیر مشاهده می‌کنیم که مردم از وضعیت آلودگی هوا تنها یک اطلاع کلی داشته و باید تلاش کنیم فرهنگ صحیح توجه به رسانه‌ها در دستور کار قرار گیرد”.
او درباره بی اعتنایی دولت قبل نسبت به آلودگی هوا هم گفته است: “برنامه کاهش آلودگی هوای شهر تهران در سال ۷۹ آغاز شده، که این برنامه باید تا سال ۸۹ ادامه پیدا می‌کرد تا وضعیت هوای شهر تهران به استانداردهای لازم برسد اما از سال ۸۴ تا کنون این برنامه متوقف شده و حتی تا سال ۸۸ یک گزارش از برگزاری کمیته کاهش آلودگی هوا موجود نیست. در سال ۹۰ نیز که این کمیته مجددا برگزار شد و طرح کاهش آلودگی هوای کلانشهرها مصوب شد، به جای برنامه ریزی استراتژیک، محورهایی بر اساس انجام برخی فعالیت‌های موردی مانند استانداردکردن خودروها در نظر گرفته شد. در حال حاضر با اجرای برخی قسمت‌های طرح کاهش آلودگی هوای کلانشهرها از نظر انتشار گازهای آلاینده به حد استاندارد رسیده‌ایم. این موفقیت نیز به دلیل انجام فعالیت‌های پایه‌ای و فراهم کردن زیرساخت‌ها مانند اصلاح سوخت، حذف سرب و ارتقای استاندارد خودروها به دست آمده است. در بحث ارتقای استاندارد سوخت نیز می‌توان گفت که هنوز در سطح استاندارد یورو۲ هستیم و مقدمات یورو۳ و یورو۴ هنوز فراهم نشده است، در صورتی که برخی خودروهای ما مطابق با یورو۴ بوده و نیازمند سوخت استاندارد هستند. در زمینه پایش آلودگی هوا نیز می‌توان گفت که تعداد ایستگاه‌های پایش آلودگی هوا به میزان لازم نبوده و تنها ۱۷ ایستگاه پایش آلودگی هوا در شهر تهران توسط سازمان حفاظت محیط زیست و ۲۰ ایستگاه نیز توسط شهرداری ایجاد شده است. همچنین ۱۶۰ ایستگاه نیز در کل کشور نصب و راه‌اندازی شده است که باید افزایش یابد. باید یکپارچگی میان دستگاه‌های اجرایی کشور ایجاد شود تا بتوانیم این چالش را حل کنیم”.
او افزوده است: “متاسفانه هر بار با آغاز زمستان و افزایش آلودگی هوای شهر تهران به فکر کنترل این معضل می‌افتیم در صورتی که اگر قالب برنامه‌ای داشته و آتی نگر باشیم و پیش از آغاز فصل سرما طرح‌های خود را آغاز کنیم، حتی زودتر از زمان بندی به نتیجه مطلوب دست خواهیم یافت. توسعه حمل و نقل عمومی، استفاده از انرژی‌های پاک و ارتقای استانداردهای سوخت خودرو می‌تواند به عنوان راهبرد اصلی کاهش آلودگی هوای کلان شهرها قرار گیرد. علاوه بر آن اصلاح قوانین و نگرش موثر در نقش مردم، تدوین ساز و کارهای اخذ عوارض و مالیات سبز، تعویض کاتالیست‌ها و کنترل منابع انتشار آلودگی نیز باید در دستور کار قرار گیرد”.
گفتنیست، با آغاز دور جدید تحریم ها علیه ایران در سال ۹۰، ایران مدعی “خودکفایی در تولید بنزین” شد؛ ادعایی که همان زمان برخی آن را دارای “اهداف سیاسی” دانستند و از کیفیت نازل بنزین تولید شده در داخل کشور خبر دادند.
این بنزین ها که از استاندارد جهانی به مراتب پایین تر بود موجب شد که بحث افزایش جهشی آلودگی هوا به مجلس هم کشیده شود؛امری که در نهایت با مداخله نهادهای امنیتی و از بیم طرح مطالبات مردمی برای پایان دادن به بحران اتمی و تلاش برای لغو تحریم های بنزینی، در مجلس مسکوت ماند و از آن زمان، دولت اقدام به سانسور گزارش های واقعی در خصوص آثار و تبعات آلودگی فزاینده هوا کرد.
