یاسمین منطقی
معاون مرکز ملی فرش ایران در تازه ترین اظهاراتش از کاهش 33 درصدی صادرات فرش ایران به بازارهای جهانی خبر داد. اظهارات این مقام مسئول در صنعت فرش در حالی منتشر شده است که پیش از این در سال 85 نیز مسولان ایرانی خبر از کاهش 16 درصدی صادرات فرش دستباف ایران به بازارهای جهانی داده بودند.
مسولان ایرانی برخلاف تجار و تولید کنندگان فرش دستباف، کاهش صادرات فرش دستباف ایران به بازارهای جهانی را ناشی از تحریم های اقتصادی برعلیه ایران نمی دانند و علت را درافزایش قیمت فرش در داخل کشور می جویند؛ اما اعلام نام کشورهایی نظیر آمریکا، آلمان، ایتالیا که از بزرگترین بازارهای فرش صادراتی ایران هستند بخوبی از دلایل کاهش صادرات فرش حکایت می کند.
معاون مرکز ملی فرش ایران در تازه ترین اظهاراتش در این باره گفت: “براساس آمار سازمان تجارت جهانی در پایان سال 2006 میلادی سهم ایران از بازار جهانی فرش دستباف 33 و 3 دهم درصد بوده است”.
محمدرضا عابد به واحد مرکزی خبر گفت: “در این سال درآمد کشورهای عمده صادرکننده فرش دستباف یک میلیارد و 310 میلیون و 208 هزار دلار بود که 436 میلیون و 698 هزار دلار آن به جمهوری اسلامی ایران اختصاص داشت”.
این مقام مسئول در مرکز ملی فرش همچنین با اشاره به اینکه کشورهای هند، پاکستان و چین رقبای ایران در بازار فرش دنیا هستند، گفت: “این کشورها در سال 2006 به ترتیب 271، 239 و 115 میلیون دلار فرش صادر کردند”.
محمد رضا عابد در عین حال افزود: “با وجود آنکه حجم تجارت فرش کشورمان در 9 ماه گذشته حدود 20 درصد کاهش داشته، اما میزان ارزش صادراتی این کالا 6 درصد کاهش داشته است که افزایش کیفیت فرش صادراتی و تحقق اهداف شرکت ملی فرش و دولت را در صدور فرش باکیفیت نشان می دهد”.
این مقام مسئول در صنعت و صادرات فرش دستباف ایران با اشاره به اینکه 60 درصد صادرات فرش ایران به آمریکا و آلمان صورت می گیرد، گفت: “40 تا 50 درصد این میزان به صورت مستقیم و غیرمستقیم[از طریق بندر هامبورگ] به آمریکا صادر می شود”.
درحالی که در سخنان این مقام مسئول هیچ ردی از اثرات تحریم اقتصادی بر بازار صادرات فرش دیده نمی شود، اما اظهارات او درباره بازارهای جدید مانند روسیه و کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین خود بیانگر واقعیت های عدم موفقیت صادرات فرش دستباف به بازارهای جهانی است.
اظهارات محمد رضا عابد درحالی منتشر شد که پیش از این مدیرعامل شرکت سهامی فرش نیز دلایل دیگری درکاهش صادرات فرش اعلام کرده بود.
سید جلال الدین بصام درباره دلایل کاهش صادرات فرش دستباف به نسبت سالهای گذشته گفته بود: “نزولات مناسب جوی نیز باعث شد تا بسیاری از بافندگان طی سال گذشته کار کشاورزی را بر بافت فرش ترجیح دهند به طوری که این رویکرد نیز در کاهش صادرات فرش تاثیر گذاشت”.
بصام نیز همچون محمدرضا عابد هیچ دلیل دیگری را برای کاهش صادرات فرش ذکر نکرده و گفته بود:” تزریق تسهیلات دولتی به روستاها و شهرهای دور، افزایش درآمد روستاییان و کاهش انگیزه آنها برای بافت فرش را در کاهش تولید فرش و به تبع آن کاهش صادرات را به دنبال داشته است.”
تغییر بازارفرش
شاید تنها مسئول صادرات فرش که از اثرات تحریم بر بازار فرش سخن گفته باشد، مرتضی فرجی، رییس مرکز ملی فرش ایران باشد.
مرتضی فرجی، چندی پیش به خبرگزاری فارس گفت: “هم اکنون حدود50 درصد صادرات فرش دستباف ایران به بازار آمریکا صورت می گیرد. هرچند زمزمه هایی از تحریم ایران از سوی آمریکا شنیده می شود، اما صادرات فرش ایران به بازار این کشور همچنان ادامه دارد”.
این مقام مسول در صنعت فرش همچنین گفت: “این مرکز با همکاری دستگاههای دولتی و خصوصی دست اندرکار فرش در حال بررسی استراتژی های جدید برای ادامه صادرات فرش به بازار آمریکا است تا در صورت اجرای تحریم بتوانیم از این راهکارها استفاده کنیم”.
این اظهارات رییس مرکز ملی فرش ایران درحالی منتشر شد که همزمان یکی از تجار و صادرکنندگان فرش، اثرات تحریم های اقتصادی ایران را بزرگترین علت کاهش چشمگیرصادرات فرش عنوان کرد.
محمد علی دیده روشن، نایب رییس اتحادیه صادرکنندگان فرش فروشان در این باره گفت: “تأثیر تحریمها بر روی بازار فرش بسیار محسوس است. به طوری که مصرفکنندگان فرش هرچند که علاقه فراوانی به این دارند که از فرش ایرانی استفاده کنند ولی چون مشکلات وارداتی بر سر راهشان وجود دارد این امکان برای آنها مهیا نمیشود که از فرش ایرانی استفاده کنند و مجبور هستند که مایحتاجشان را از دیگر کشورها افغانستان، پاکستان و چین تهیه کنند. دیگر مشکلی که تحریمها بر تولید فرش گذاشته، واردات مواد اولیه تولید فرش است. از آن جمله رنگهایی که در تولید فرش استفاده میشود و چون مواد تشکیل‌دهنده رنگها شیمیایی است واردات رنگ بسیار سخت و قیمت رنگ نسبت به سالهای قبل از تحریم پنج برابر شده است”.
از سوی دیگرمسئولان ایرانی به تازگی ازتغییر بازارفرش ایران از آمریکا و اروپا به روسیه و کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین سخن گفته اند که این نکته خود نشان می دهد اثرات تحریم های اقتصادی بر صادرات فرش تا چه اندازه تاثیر گذار بوده که مسولان ایرانی را به فکر تغییر بازار واداشته است.
مرتضی فرجی در این باره گفته است: “روسیه یکی از ثروتمندترین کشورهای همسایه ایران است که می‌تواند بازار مناسبی برای صادرات فرش ایرانی باشد”. وی افزوده: “در حال حاضر یکی از مشکلات اصلی صادرات فرش ایرانی به بازار روسیه تعرفه‌های سنگین واردات فرش به بازار این کشور است که این امر موجب شده تا نرخ فرش‌های ایرانی در بازار روسیه تا دوبرابر برسد”.
رییس مرکز ملی فرش ایران با اعلام این خبرهمچنین گفته است: “اگر بازار روسیه را بتوانیم به دست بیاوریم صادرات فرش ایران می‌تواند رشد چشمگیری بیابد و مرکز ملی فرش با همکاری وزارت بازرگانی برای مذاکره با مسوولان روسیه جهت برقراری تعرفه ترجیحی بین دو کشور اقدام خواهد کرد”.