پس از تحولات نظامی اخیر در منطقه، به ویژه در پی اعلام استقرار سپر موشکی نیروهای پیمان آتلانتیک شمالی در ترکیه و همچنین بی نتیجه ماندن شکایت جمهوری اسلامی از روسیه برای عدم تحویل سیستم موشکی اس 300، مقامات ارشد سپاه پاسداران که از روس ها قطع امید کرده اند مدعی شدند بزودی نمونه بومی سازی شده اس 300 با نام “باور373” را خواهند ساخت.
سرتیپ پاسدار فرزاد اسماعیلی فرمانده قرارگاه هوایی خاتم الانبیاء سپاه پاسداران گفته است: “اگر تمام کشور را به سامانه اس 300 که از خارج تقدیم ما شده باشد و مستشاران خارجی هم 5 سال مامور شوند و حقوق و مزایایشان را هم خود روسیه بدهد، مجهز کنیم، 10 درصد دفاع ما هم تامین نمی‌شود، زیرااس300 تنها سامانه دفاعی لازم در پدافند هوایی نیست.”
این فرمانده سپاه پاسداران افزوده: “در موضوع قرارداداس 300، طرف ایرانی تمام مفاد قرارداد را تا سال 2007 به صورت کامل اجرا کرد و هیچ مورد شبهه برانگیزی وجود نداشت و قرار بود این سامانه واگذار شود که متاسفانه به دلیل شیطنت دولت‌های غربی این کار صورت نگرفت.”
وی سپس با اشاره به دستور آیت الله خامنه ای برای ساخت نمونه داخلی این سیستم موشکی اضافه کرده: “در همان ابتدا و زمانی که اولین بحث‌ها مبنی بر تحویل ندادن S300 مطرح شد و نفرات ما هنوز در روسیه دوره می‌دیدند، مقام معظم رهبری به وزارت دفاع دستور دادند که «بروید و خودتان این کار را ملی کنید» و از آن زمان این کار در دستور کار قرار گرفت که طراحی مفهومی آن هم در وزارت دفاع، هم در قرارگاه و هم برخی مراکز علمی و دانشگاهی کشور آغاز شد.”
فرزاد اسماعیلی در ادامه با بیان اینکه این سیستم موشکی هم اکنون در مرحله طراحی و ساخت است، گفته: “اگر S300 در برخی موضوعات خلاء داشت، در طرح بومی این سامانه، این خلاء‌ها برطرف شده است و طراحی مفهومی آن نیز به پایان رسیده و حتی پروژه، نامگذاری شده است و در حال حاضر در مرحله نیازسنجی و طراحی دقیق هستیم که این کار مشترک با همکاری قرارگاه و وزارت دفاع در حال اجراست.”
او همچنین نام این سیستم موشکی را “باور 373” اعلام و تصریح کرده که “373 از القاب رسول‌الله(ص) در حروف ابجد بوده و «باور» نیز یعنی ما باور داریم که این کار انجام می‌شود.”
اعلام این خبر از سوی فرمانده قرارگاه هوایی خاتم الانبیاء در شرایطی است که دو هفته پیش در نیز سخنرانی پیش از نماز جمعه تهران همزمان با تحولات نظامی در منطقه اعلام کرده بود که “از اول هم شبکه یکپارچه پدافند ما بهS300 متکی نبود و ما این توانایی را داریم که بتوانیم از مراکز هسته‌ای و حساس کشورمان که حیثیت ملی‌مان محسوب می‌شود به خوبی دفاع کنیم که این یکی از ماموریت‌های با ارزش برای پدافند هوایی است.”
امیدها ناامید شد
اظهارات این مقام ارشد سپاه پاسداران در حالی مطرح می شود که تا چند روز پیش هنوز نشانه هایی از امید در میان برخی از مقامات کشور در مورد دریافت سیستم موشکی اس 300 از روسیه وجود داشت.
در این ارتباط پس از راه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر و دیدار مقامات روس و برخی مقامات نظامی امنیتی، جواد جهانگیرزاده از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی از تمایل روس ها برای تحویل سیستم موشکی اس 300 خبرداده بود.حتی روزنامه اعتماد هم در روز شنبه هفته جاری مقاله ای از این عضو مجلس منتشر کرد که وی در آن نوشته بود: “تمایل روسها برای ارائه موشک های اس 300 به ایران از آنجا ناشی می‌شود که مقامات مسکو از استقرار سپر دفاع موشکی ناتو در خاک ترکیه ناخشنودند و این ناخرسندی خود را با تحویل موشک‌هایی که تاکنون از ارائه آن به ما سر باز می‌زدند نشان خواهند داد.”
جواد جهانگیر زاده همچنین اعلام کرده بود که “امریکایی‌ها با اعمال فشار بر روسیه و با موضوع تحریم‌های بین‌المللی مانع ارایه موشک‌های اس-300 به ایران شده بودند. ما سال‌ها به دنبال دریافت موشک‌های اس-300 برای افزایش توان دفاعی کشور بودیم و روسیه هر بار با طرح بهانه‌های واهی از عمل به تعهدات خود سر باز میزد اما به نظر می‌رسد که عقلای قوم روسیه بر لزوم تحرک‌آفرینی بیشتر این کشور در تحولات بین‌المللی واقف شده باشند که به فکر عمل به تعهداتشان افتاده‌اند.”
وی در ادامه تاکید کرده بود: “روسها تمایلی ندارند که امریکایی‌ها در این منطقه حضور داشته باشند و امریکایی‌ها نیز به دلیل اهمیت فراوان تحولات منطقه خاورمیانه، نمی‌خواهند از این منطقه بروند. روسها نیز که دریافته‌اند امریکایی‌ها به سادگی حاضر به خالی کردن میدان نیستند بر گزینه ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند و پس از سال‌ها می خواهند موشک‌های اس-300 را به ما بدهند.”
با این حال اما آن گونه که از اعلام خبر ساخت بومی موشک اس 300 از سوی فرماندهان سپاه بر می آید گویا نتایج مذاکرات اخیر بین مقامات جمهوری اسلامی و روس ها بار دیگر به شکست انجامیده است.
البته بازی تحویل دادن ندادن اخیر روسها در حالی است که پیشتر در روز 2 شهریور ماه سفیر جمهوری اسلامی در روسیه از شکایت از روسیه خبرداده و گفته بود: “ایران به علت لغو یکطرفه قرارداد خرید سامانه دفاع ضد موشکی اس-300 از طرف روسیه به دیوان بین‌المللی کیفری( ICC ) شکایت کرده است. در قرارداد خرید سامانه اس-300 آمده است که اگر یکی از دو طرف به تعهداتش عمل نکرد، طرف دیگر بتواند به آی سی سی شکایت کند.”
سیدمحمودرضا سجادی درباره علت این شکایت نیز گفته بود: “یکی از مقامات روسیه که در این رابطه به ایران سفر داشت گفته است که اگر آی سی سی تشخیص داد که تحویل اس -300 به ایران مغایر قطعنامه نیست؛ روسیه این سامانه را به ایران تحویل خواهد داد. ایران نیز چون معتقد است که تحویل اس-300 مغایر با قطعنامه شورای امنیت نیست به آی. سی. سی شکایت کرد تا پس از برنده شدن در این پرونده روسیه مجوز تحویل اس-300 را به ایران داشته باشد.”
هرچند هنوز نظر نهایی دیوان آی سی سی رسما اعلام نشده است اما گفته می شود مقامات جمهوری اسلامی از نظر منفی داوری برعلیه خود مطلع شده و خبر ساخت موشک جدید را اعلام کرده اند.
عصبانیت از عدم تحویل
عدم تحویل سامانه موشکی اس 300 از سوی روسیه به ایران و موضع گیری های آن پس از همراهی روسیه با سایراعضای شورای امنیت در تحریم ایران در شرایطی است که قرارداد عرضه سیستم‌های موشکی اس 300 به ایران در ماه دسامبر سال 2005 میلادی، اندکی پس از روی کار آمدن محمود احمدی نژاد در دولت نهم، میان مقامات چمهوری اسلامی و روسیه امضا شد.
روسیه در سالهای پس از عقد قرارداد فروش این سامانه موشکی که باید تا سال 2007 به ایران تحویل می شد، از این کار خودداری و عاقبت دیمیتری مدودف، رییس جمهور روسیه در اواخر ماه سپتامبر سال گذشته به طور رسمی اعلام کرد که به دلیل رعایت تحریم های قطعنامه چهارم شورای امنیت سازمان ملل(1929) این سامانه موشکی را به ایران تحویل نخواهد داد.
این درحالی بود که پیش ترالکساندر فومین، معاون اول مدیر سازمان فدرال همکاریهای فنی و نظامی روسیه نیز ضمن اعلام پیروی روسیه از قطعنامه چهارم شورای امنیت علیه ایران(قطعنامه 1929) در این باره تاکید کرده بود که “بر اساس قطعنامه جدید شورای امنیت علیه ایران، مسکو هیچ گونه سیستم موشکی در اختیار تهران قرار نمی دهد.”
عاقبت در نیمه آبان ماه محمود احمدی نژاد طی اظهاراتی در شهر بجنورد خراسان شمالی، بدون نام بردن از روسیه، گفت: “برخی دولتمردان و مستکبران تحت تاثیر شیطان قرار گرفته اند. آنها فکر کرده‌اند اگر ما را به دشمنان بفروشند و برخی قرار‌دادهای دفاعی با ایران را که پولش را گرفته‌اند، یک طرفه و غیر‌قانونی ملغی و متوقف کنند، به ملت ایران آسیبی وارد می‌شود، اما این قرار‌دادها معتبر است و باید اجرا شود و اگر آنها اجرا نکنند، ملت ایران حقوق و خسارت‌های خود را از آنها خواهد گرفت.”
وی همچنین افزود: “اگر فکر می‌کنند یک قرارداد فروش چند موشک را لغو کنند، ملت ایران در برابر مستکبران و مثلا دولت آمریکا کوتاه می‌آید، چنین چیزی اتفاق نخواهد افتاد، چرا‌که ملت ایران برای دفاع از خودش نیاز به موشک‌های آنها ندارد و جوانان و مردم ایران با وحدت و انسجام قدرتی را خلق می‌کنند که آنها را در کاخ‌های خود منکوب خواهد کرد.”
سرتیپ پاسدار احمد وحیدی، وزیر دفاع نیز در اظهاراتی مشابه تاکید کرد که “تحریم‌ها باعث پیشرفت ما شده است ولی آنها فکر می‌کنند مثلا اگر اس 300 را به ما ندهند چه می‌شود؟ اهمیتی برای ما ندارد، اصلا بسیاری از کارشناسان ما اس 300 روسی را قبول ندارند، البته آنها خلاف کردند و نشان دادند قابل اعتماد و اطمینان نیستند که البته این را می‌دانستیم.”
او با انتقاد از مقامات کشور روسیه و گفتن اینکه “این یک آبرو ریزی بزرگ برای آنان بود که نشان دادند نمی‌توانند استقلال خود را برای یک مساله ساده داشته باشند. آنها با این کار نشان دادند قابل اعتماد و اطمینان نیستند که البته این را می دانستیم” برای نخستین بار خبر داد: “بزودی با همت متخصصان داخلی به زودی سامانه موشکی اس 300 بومی را تولید خواهیم کرد.”
ادعای احمد وحیدی درباره ساخت سامانه موشکی اس 300 درحالی بود که پیش از این نیز فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی در رژه روز ارتش در 29 فروردین ماه سال جاری با نمایش سیستم مشابهی از موشک های اس 300 از ساخت آن توسط ارتش خبر داده بودند؛ خبر و تصاویری که از سوی بسیاری از کارشناسان در همان زمان مورد تردید قرار گرفته و اعلام شد که ماکت موشک اس 300 بوده است.
دلیل نگرانی مقامات نظامی
اصرار و ناراحتی برای عدم دریافت موشک اس 300 و اعلام خبر ساخت نوع بومی آن در شرایطی از سوی مقامات نظامی جمهوری اسلامی اعلام می شود که آنها شاهد تحولات مختلف نظامی در کشورهای همسایه بوده اند.
روز جمعه 11 شهریور (2 سپتامبر) خبرگزاری های بین المللی با انتشار بیانیه وزارت وزارت امورخارجه ترکیه از توافق و پاسخ مثبت این کشور برای استقرار سپرموشکی ناتو در خاک ترکیه خبردادند.وزارت امور خارجه ترکیه در بیانیه خود ضمن اعلام اینکه مذاکرات کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی به مرحله پایانی رسیده است استقرار این سپر موشکی در ترکیه را عاملی برای افزایش توان دفاعی ترکیه و کشورهای عضو ناتو ذکر کرده بود.
علاوه بر ترکیه، سایر کشورهای همسایه ایران نیز که فعالیت های هسته ای و نظامی جمهوری اسلامی را تهدیدی برای خود تلقی می کنند از دوسال پیش سامانه های دفاع موشکی را در کشورهای خود مستقر کرده اند.
در این رابطه سال گذشته اخباری مبنی بر استقرار سپرهای موشکی آمریکا در چهار کشور کویت، امارات، قطر و بحرین منتشر شد ودیوید پترائوس، فرمانده وقت نیروهای امریکایی در خاورمیانه و منطقه خلیج فارس نیز استقرار این سیستم های دفاع موشکی را در 22 ژانویه سال گذشته در نشستی عمومی در مؤسسه “مطالعات جنگ” واشنگتن تایید کرد. همچنین پیش تر نیز سیستم دفاع موشکی “پاتریوت” آمریکا به کشورهای عربستان سعودی و اسرائیل فروخته و در خاک آنها مستقر شده است.
همچنین تیرماه سال جاری خبرگزاری های رسمی داخلی و بین المللی از فروش و استقرار سپر دفاع موشکی اس 300 روسیه در جمهوری آذربایجان خبردادند. خبر انتقال و استقرار سامانه اس 300 با قیمتی معادل 300 میلیون دلار در سالگرد تاسیس ارتش جمهوری آذربایجان اعلام شد.
این همه در شرایطی است که از زمستان سال گذشته با تیره شدن روابط جمهوری اسلامی با کشورهای منطقه، به ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی و استقرار ناوهای جنگی آمریکایی و اضافه شدن ناوگان نظامی ناتو نیروهای نظامی جمهوری اسلامی در مرزهای کشور به حالت آماده باش در آمده اند.
