پل لوباشه
علی حکیم جوادی، معاون وزیر ارتباطات و فن آوری اطلاعات، روز یکشنبه با اشاره به اینکه ایران بالاخره طرح اینترنت ملی خود را نهایی کرد گفت: “طی روزهای اخیر، تمامی نهادهای ایرانی به شبکه اینترنت ملی متصل شده اند.” هدف این پروژه که چندین بار تأیید و تکذیب شده، جدا شدن از اینترنت جهانی است.
لوسی موریون، از گزارشگران بدون مرز، دراین خصوص به نوول ابزرواتور گفت: “ایران با این تصمیم گیری پا را فراتر از چین گذاشته. درحالی که دولت چین سایت ها را مسدود می کند و درتلاش است تا بر اینترنت نظارت داشته باشد، ایران می خواهد شبکه ملی و اینترنت جهانی را به طور کامل از یکدیگر جدا کند.”
درحال حاضر، تنها نهادهای دولتی به “شبکه اینترانت ملی” وصل شده اند. گام بعدی برای تهران ساده است: وزیر ارتباطات و فن آوری اطلاعات درنظر دارد این شبکه را تا مارس ۲۰۱۳ برای تمامی شهروندان “افتتاح کند”.
۱- چرا ایران درنظر دارد یک “اینترنت ملی” ایجاد کند؟
توجیه رسمی سران جمهوری اسلامی برای ایجاد “اینترانت ملی” این است که می خواهند امنیت سایبری را تقویت کنند. البته این یک واقعیت است که ایران از چند سال قبل متحمل چندین حمله کامپیوتری شده.
ویروس استاکس نت در مارس ۲۰۱۰ باعث شد تا سانتریفیوژهای مرکز اصلی غنی سازی اورانیوم در ایران متوقف شوند. در ماه می ۲۰۱۲، ویروس پیچیده “Flame” که شناسایی و ردیابی آن بسیار مشکل بود، به جای حمله به مراکز هسته ای، اطلاعات مربوط به برنامه اتمی ایران را به سرقت برد.
ایالات متحده و اسراییل به شدت مظنون به طراحی این ویروس اند. روزنامه آمریکایی واشنگتن پست تأیید می کند که ویروس “فلیم” محصول همکاری مشترک میان دستگاه های اطلاعاتی آمریکایی و ارتش اسراییل است.
دیگر توجیه سران جمهوری اسلامی به “خطر استفاده از شبکه های خارجی” مربوط می شود. گزارشگران بدون مرز در ادامه می گوید: “جمهوری اسلامی با قطع اینترنت جهانی این امکان را به دست می آورد که تجهیزات ضدسانسور تولید شده در خارج را که به شکلی گسترده توسط کاربران ایرانی مورد استفاده قرار می گیرد خنثی سازد.” به لطف این شبکه، ایران می تواند “یک سیستم فیلترینگ مطابق با نیازهای سانسور” را جایگزین کند.
“اینترنت ملی” به نوعی حمایت کننده رویکردهای تهاجمی ایران در زمینه سیاسی و مذهبی خواهد بود. لوسی موریون همچنین می گوید: “اینترنت و شبکه های اجتماعی به طور مرتب ازسوی حکومت تهران مورد اتهام قرار می گیرند که در خدمت کشورهای غربی هستند. سران جمهوری اسلامی می خواهند کنترل «ارزش ها» را مجدداً به دست آورند و از اشاعه «ارزش های غربی» جلوگیری کنند.”
۲- یک “اینترنت ملی” چگونه عمل می کند؟
یکی از کارشناسان زیرساخت های ارتباطات راه دور به نوول ابزرواتور گفت: “اینترنت ایران به طور کامل بسته نخواهد بود. بی شک به مانند اینترنت چین عمل خواهد کرد: یک تله بزرگ یا فایروال که ارتباطات را در صورتی که مضر برای حکومت تشخیص داده شوند ردیابی و مسدود می کند.”
ازلحاظ فنی، اینترنت ملی می تواند به صورتی شبکه ای طراحی شود که شناسایی کاربر برای دستیابی به سایت های خارجی در آن اجباری باشد.
سرور ایمیل برای اینترنت ملی از ماه سپتامبر عملیاتی شده و از تمامی کاربران خواسته شده تا یک حساب کاربری در آن ایجاد کنند. کاربر برای ثبت نام در آن باید بالاجبار نام و نام خانوادگی، آدرس، شماره تلفن و شماره کارت ملی خود را وارد کند. جمهوری اسلامی در نظر دارد موتور جستجوی خود به نام “یا حق” را نیز راه اندازی کند.
بدین ترتیب تمامی سایت های ایرانی این اینترانت باید روی سرورهای ایرانی ذخیره شوند. در دسامبر ۲۰۱۱ وزیر ارتباطات ایران گفت که “۹۰ درصد از سایت های رسمی به مراکز انفورماتیک داخل کشور نقل مکان کرده اند”. این مسأله برای حکومت جمهوری اسلامی از فوریت بالایی برخوردار بود: به عنوان مثال، سایت مجلس ایران تا سال ۲۰۱۱ بر روی سرورهای مستقر در ایالات متحده قرار داشت.
یکی از کارشناسان ارتباطات راه دور می گوید: “بی شک ایران برای ایجاد چنین زیرساختی به صورت بسته، مجبور بوده به زیرساخت های خود مرکزیت ببخشد.” به گفته این کارشناس، این مسأله در صورت رویارویی می تواند به ضرر حکومت تمام شود. او می گوید: “اگر کشورهای غربی محل مرکزیت یافته این زیرساخت را شناسایی کنند، به راحتی می توانند ساختمانی را که تجهیزات استراتژیک در آن قرار گرفته مورد حمله قرار دهند. در آن صورت دیگر اینترنتی در ایران وجود نخواهد داشت.”
۳- آیا جمهوری اسلامی می تواند کاربران را مجبور به استفاده از اینترنت ملی کند؟
لوسی موریون می گوید: “آخرین سلاح ایران بالا بردن قیمت هاست. اگر ایران بخواهد تمامی شهروندان به اینترنت ملی متصل شوند،بسیار ساده است: فقط کافی است که قیمت اینترنت را افزایش دهد تا دیگر هیچ کس، به جز اشخاص متمول، نتواند هزینه اتصال آن را پرداخت کند.” حکومت با کاهش کیفیت اتصال به اینترنت به راحتی می تواند بیش از ۳۶ میلیون کاربر اینترنتی را مجاب به استفاده از اینترنت ملی کند.
۴- آیا ایران در این پروژه از کمک دیگران استفاده کرده؟
لوسی موریون می گوید: “این یکی از مسایلی است که درحال تحقیق روی آن هستیم. تعدادی از سازندگان چینی رهیاب [router] را شناسایی کرده ایم. درحال حاضر چندین کارشناسان که در محل حضور دارند در تلاش اند تا کشف کنند تهران چگونه توانسته اینترنت ملی خود را راه اندازی کند.”
گزارشگران بدون مرز تحقیقات خود را براساس “تجربه” چین که اینترنت را تحت کنترل خود گرفته، گذاشته است. او می گوید: “البته فعلاً هیچ چیز نشان نمی دهد که چین به ایران کمک کرده. بی شک ایران رهیاب های چینی خریداری کرده و کارشناسانی را نیز به کار گرفته تا زیرساخت ها را ایجاد کنند.”
او در پایان می گوید: “تنها یک گام دیگر باقی مانده که مطمئن شویم آیا چین پشت این مسأله است یا خیر.”
منبع: نوول ابزرواتور، ۲۵ سپتامبر
