کاوه برزگر
جبهه مشارکت در آستانه دور دوم انتخابات مجلس هشتم با صدور بیانیه‌ای به شرایط برگزاری انتخابات اعتراض کرد و با اشاره به اینکه بسیاری از صاحبان اکثر کرسی‌های مجلس هشتم از پیش تعیین شده و اصلاح طلبان نیز با دست و پای بسته وارد میدان انتخابات شده بودند، ناکامی محافظه‌کاران در کسب حدود نیمی از کرسی‌های نمایندگی با وجود تخلفات گسترده انتخاباتی را نشانه “شکست طراحی‌ها و برنامه‌ریزی‌های جناح حاکم برای مجلس هشتم” ارزیابی کرد.
این حزب اصلاح طلب همچنین بدون اینکه مستقیما مردم را به شرکت در دور دوم انتخابات دعوت کند، خاطرنشان کرد: “جبهه مشارکت ایران اسلامی در مرحله دوم انتخابات همانند مرحله اول با تصمیمات ستاد ائتلاف اصلاح طلبان همراهی خواهد کرد و امیدوار است که حرکت جمعی اصلاح‌طلبان کماکان ادامه یابد و در مرحله دوم انتخابات به ویژه در شهرستان‌هایی که اصلاح‌طلبان یک پای انتخابات هستند با این حضور دستاوردهای مرحله اول برای اصلاح‌طلبان تکمیل گردد.“
این بیانیه در حالی صادر شده است که در ابتدای هفته جاری “سعید حجاریان” عضو ارشد حزب مشارکت در گفت‌وگویی با روزنامه اعتماد، شرکت در انتخابات در شرایط کنونی را بی‌فایده دانسته بود و با اشاره به نرخ بسیار پایین مشارکت در شهرهای بزرگ، تصریح کرده بود که: “دلیل مشارکت اندک مردم این است که آنان احساس می کنند رای شان در بهبود امور موثر نیست و به همین دلیل پای صندوق نمی آیند.” وی البته در عین حال خود را از جمله مخالفان شرکت در انتخابات ندانسته بود، با این توجیه که باید همیشه برای شرایطی که جنبش‌های اجتماعی قوی پدید می‌آیند آماده بود و در آن شرایط در انتخابات شرکت کرد.
مشارکت پایین، به‌رغم دخالت‌های غیرقانونی
اکنون حزب متبوع حجاریان نیز با تفصیل بیشتری به آمارهای ناظر به میزان شرکت مردم در انتخابات اشاره کرده است: “از 49 میلیون واجد شرایط بالای 18 سال اعلام شده از شوی مرکز آمار ایران چیزی حدود 23 میلیون نفر یعنی حدود 47 درصد در انتخابات شرکت کردند که این میزان مشارکت کمترین حد مشارکت در انتخابات مجلس در هشت دوره گذشته است. این رقم در شهرهای بزرگ و مراکز استان به چیزی حدود 30 درصد تقلیل می‌یابد و در تهران به عنوان مرکز سیاست کشور که همواره سیاسی ترین رفتارها را از سوی شهروندان آن شاهد بوده‌ایم به رقم 27 درصد می‌رسد. این کاهش تأسف‌انگیز مشارکت مردم علیرغم حضور همه گروه‌های سیاسی مؤثر نشان از دلزدگی مردم از غیر رقابتی کردن انتخابات بوسیله دست اندرکاران آن و ناامیدی مردم از اثربخشی رأی آنها و اعتراض شدید به وضعیت موجود در دولت نهم و مجلس هفتم دارد.“
جبهه مشارکت در همین حال دستگاه‌های حاکم را به طور واضح و با ذکر موارد، به تخلف گسترده در رقابت‌های انتخاباتی متهم کرده است: “به طور آشکارا امکانات لشکری و کشوری و رسانه‌های عمومی و دولتی و نیز رسانه ملی از مدت‌ها پیش به طور کامل در جهت تبلیغ جریان حاکم و تخریب رقبای آن در گسترده‌ترین صورت ممکن به کار گرفته شد تا فهرستی انتخاباتی خاصی را جا بیندازد و حتی در این جهت با بهره‌برداری تبلیغاتی گسترده از مواضع انتخاباتی مقام رهبری به سود حامیان دولت نهم از دو روز مانده به انتخابات و حتی در روز اخذ رأی با استفاده از شبکه‌های مختلف صدا و سیما و شبکه ارسال پیام کوتاه دولتی تلاش در جهت القای جهت‌گیری خاص به آراء عمومی پی گرفته شد.”
حزب مشارکت همچنین به تدارک گسترده‌تر محافظه‌کاران حاکم بر دستگاه‌های عمومی و حکومتی برای دخالت غیرقانونی در انتخابات اشاره کرده که به دلایلی ناکام مانده‌اند: “در این انتخابات علاوه بر دستگاه‌های دولتی و نهادهای عمومی وابسته به حاکمیت، فرماندهان و نیروهای نظامی به طور عریان و آشکار به سود جریان حاکم و حامیان دولت نهم به صحنه آمدند و اگر نبود اعتراضات گسترده بر مبنای وصایای حضرت امام(ره) خصوصاً از سوی یادگار آن عزیز جناب حجت الاسلام حاج سید حسن خمینی و مرحوم حضرت آیت الله توسلی و رخدادهایی که پیرامون فوت آن مرحوم پیش‌آمد، احتمالا دایره مداخلات نظامی در انتخابات آشکارتر و عریان‌تر و اثرگزارتر پی‌گرفته می‌شد.“
شکست جناح حاکم در انتخابات ناسالم و غیر عادلانه
این بیانیه در این حال به ذکر نمونه‌هایی دخالت‌های نهادهای مختلف حکومتی تحت نفوذ محافظه‌کاران در انتخابات پرداخته است که باعث ناسالم و ناعادلانه شدن روند انتخابات شده بود: “باید اذعان کرد انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی در غیرعادلانه‌ترین وجه ممکن برگزار شد و عملاً تبعیضات و تضییقات گسترده امکان فعالیت انتخاباتی و رقابت سالم و تأثیرگذار را از جریان‌های رقیب جناح حاکم سلب نمود… مسأله سلامت انتخابات نیز در روز برگزاری و روند شمارش و اعلام نتایج و تأیید انتخابات مورد خدشه جدی است. در تهران حذف بیش از دو سوم ناظران نامزدهای جریان رقیب از امر نظارت بر صندوق ها، کنار گذاشتن بسیاری از باقی مانده آنان در روند شمارش آراء، عدم اعلام نتایج صندوق‌ها و اعلام پر مسأله و پر ابهام سر جمع نهایی آراء بدون آنکه معیاری برای راستی‌آزمایی آن ارائه، بی توجهی به اعتراضات و شکایات نامزدهای انتخابات و گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی و کنارگذاشتن تقاضاهای مکرر بازشماری و ارائه نتایج تک‌تک صندوق های رأی و تأیید عجولانه نتایج انتخابات از سوی شورای نگهبان، نشانه‌های روشنی از ایجاد ابهام و سؤال ودغدغه در مورد سلامت انتخابات و زیر سؤال رفتن صحت نتایج خصوصا در شهر تهران از سوی اکثر جریان‌های سیاسی حتی رقبای درون جناحی حامیان دولت نهم شد.“
حزب مشارکت در ادامه بیانیه خود، کاهش مشارکت مردم به‌رغم حضور همه گروه‌های سیاسی مؤثر را نشان‌دهنده “دلزدگی مردم از غیر رقابتی کردن انتخابات به وسیله دست اندرکاران آن و ناامیدی مردم از اثربخشی رأی آنها و اعتراض شدید به وضعیت موجود در دولت نهم و مجلس هفتم” دانسته و تصریح کرده است که: “نتیجه برگزاری چنین انتخاباتی علاوه بر کاهش مشارکت مردمی آنست که بجای قرار گرفتن مجلس در راس امور که مورد تاکید بنیان گذار جمهوری اسلامی بود مجلسی ضعیف و ناکارآمد شکل خواهد گرقت که هرگز قادر به حل مشکلات ملی نخواهد بود و حتی منتخبان آن امید چندانی به ایجاد بهبود در شرایط بغرنج کشور‌نمی توانند داشته باشند.“
این بیانیه همچنین بر این نکته تاکید دارد که با وجود همه تدارکات، از پیش تعیین کردن کرسی‌ها و دخالت‌های غیرقانونی، جناح حاکم موفق به پیروزی مطلق در این رقابت نابرابر نشد: “حتی بنا بر برآورد‌ها و ارزیابی‌های اصولگرایان نه تنها مجلس هشتم تکصدایی نشد بلکه می‌توان اکنون که هنوز نتایج دور دوم انتخابات در 81 کرسی نمایندگی مشخص نشده است از پیش مدعی بود که هیچ یک از جریان‌های موجود نتوانسته‌اند اکثریت مطلق را در مجلس به دست آورند و به رغم تدارکی که جبهه متحد اصولگرایان برای تشکیل فراکسیونی با بیش از 200 نماینده تشکیلاتی و از پیش تعیین شده برای خود دیده بودند واکنون در 209 کرسی تعیین شده در مرحله اول بدین صورت تقسیم شده است که تعداد راه یافتگان اصولگرا به مجلس از گرایش های مختلف آنها 105 تفر بوده که تعداد قابل توجهی از آنها از منتقدین و مخالفین جدی دولت فعلی می باشند و بقیه منتخبین از نیروهای اصلاح طلب یا از نامزدهای منفرد وخارج از گرایش‌های شناخته شده سیاسی هستند و این جز شکست طراحی‌ها و برنامه‌ریزی‌های جناح حاکم برای مجلس هشتم معنایی نخواهد داشت و این همه در شرایطی به دست آمده است که اصلاح‌طلبان دست و پا بسته وارد میدان انتخابات شده بودند و اکثریت مردم نیز به دلایل مختلف از جمله دلزدگی از ناکارآمدی‌ها در عین حال تمامیت‌طلبی جریان حاکم و بی نتیجه دانستن رأی خود در تغییر شرایط موجود علیرغم دعوت همه گرو‌های سیاسی به شرکت انتخابات حاضر به شرکت در انتخابات نشدند.“
با این وجود، این حزب اصلاح طلب همچنان ابراز امیدواری کرده که نتیجه انتخابات در دور دوم “دستاوردهای مرحله اول” را برای اصلاح طلبان تکمیل کند و حرکت جمعی این ائتلاف ادامه یابد.