همزمان با رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر که از کشف ۱۸۰ تن مواد مخدر در پنج ماهه اول امسال خبر داده، مدیرکل پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی هم اعلام کرده معتادان تهران بدون دوراندیشی و رعایت استانداردهای نگهداری، تنها به دلیل اجلاس سران غیرمتعهد جمع‌آوری ضربتی شده‌اند. بنا بر آمارهای اعلام شده امسال کشفیات مواد مخدر نسبت به سال گذشته دو درصد افزایش پیدا کرده و روزانه ۵۹۶ معتاد و قاچاقچی توسط پلیس دستگیر می‌شوند.
افزایش دو درصدی کشفیات
سردار علی مویدی آخرین آمار مربوط به کشفیات مواد مخدر را اعلام کرده که به استناد آن تا پایان مردادماه ۱۳۹۱ و در جریان ۶۶۰عملیات ویژه مبارزه با مواد مخدر، ۱۸۰تن انواع مواد شامل ۱۴۰تن تریاک، ۲۳ تن حشیش، سه تن هرویین، یک تن و ۵۰۰ کیلوگرم مرفین وسایر مواد مخدر در سطح کشور کشف و ضبط شده است. به این ترتیب هر روز بیش از یک هزار و ۱۶۱ کیلوگرم مواد مخدر در ایران توسط پلیس کشف می‌شود؛ یا به عبارت دیگر هر ساعت بیش از ۴۸ کیلو!
به گفته رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر، کشفیات پنج ماه ابتدایی امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل بیش از دو درصد افزایش داشته و ۷۵ درصد از مواد کشف شده در استان‌های مرزی و حاشیه مرزی بوده است.
او معتقد است پلیس مبارزه با مواد مخدر جمهوری اسلامی در مبارزه با موادمخدر “در دنیا بی نظیر و شاخص است” و همچنین نظام جمهوری اسلامی را “پرچم‌دار این مبارزه در دنیا” می‌داند؛ چراکه “پیشرفته‌ترین و علمی‌ترین پلیس دنیا را دراختیار دارد و تمامی کشورها اعم از دوست و دشمن به این امر اعتقاد دارند.”
سردار مویدی با اذعان به افزایش میزان تهیه، توزیع و مصرف مواد مخدر صنعتی،با این حال سال ۹۰ را سال اوج موفقیت پلیس در مبارزه با مواد مخدر صنعتی دانست و گفت: “با تصویب قانون برخورد با این مواد و اقدامات هدفمند و برنامه‌ریزی شده، پلیس در سال گذشته توانست موفقیت های خوبی را در این بستر کسب کند و تا کنون نیز ادامه داشته است.”
این مقام ارشد پلیس همچنین از اعدام قریب‌الوقوع ۲۳ نفر از عناصر اصلی تهیه، توزیع و حمل مواد مخدر صنعتی خبر داده است.
جمع‌آوری بدون غربالگری
از سوی دیگر یک مدیر سازمان بهزیستی کشور با انتقاد تلویحی از جمع‌آوری معتادان پیش از برگزاری اجلاس سران غیرمتعهدها بدون برنامه‌ریزی برای آینده آنان، از آینده درمان اعتیاد در کشور ابراز نگرانی کرد.
فرید براتی‌سده گفته است: “برخی مسئولان همکاری‌ها را در زمینه جمع آوری معتادان خوب ارزیابی کردند، اما این معتادان تا کی قرار است در مراکز نگهداری شوند؟ این زنان جزو معتادانی هستند که پیش از زمان برگزاری اجلاس جمع‌آوری شدند، اما آنها تا ابد نمی‌توانند اینجا بمانند و علی‌رغم همکاری‌های مناسب برای جمع‌آوری زنان معتاد، باید گفت این راه و روش درستی برای درمان اعتیاد نیست.”
به گفته مدیرکل پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی مقرر شده بود که معتادان در بدو جمع‌آوری غربالگری شده و بیمارانی که علائم جسمی و روان پریشی دارند جداشوند، اما بدون رعایت این موارد و به دلیل درپیش بودن برگزاری اجلاس سران جمع‌آوری شده‌اند.
براتی‌سده می‌گوید: “بیش از هفت ماه است که هنوز حتی ریالی هم برای پیشگیری و درمان اعتیاد اختصاص نیافته است. ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز تنها پرداخت یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان را وعده داده و اعتباری که برای یک سال سیستم درمان اعتیاد اختصاص یافته، یک چهارم دستمزد یک فوتبالیست است.”
او همچنین عنوان کرده است که در زمینه مراکز اقامتی غیر مجاز وظیفه‌ای بر عهده سازمان بهزیستی نیست، چرا که کارشناسان سازمان بهزیستی اغلب زن هستند و” نمی‌توان این زنان را به سراغ “علی پلنگ”ها و دیگر افراد خطرناک و کمپ‌های غیرمجاز واقع در مناطق آسیب‌زا فرستاد.”
به گفته مدیرکل پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی، این سازمان اسامی ۶۰۰ کمپ مجاز و در حال اخذ مجوز خود را به نهادهای ذیربط اعلام کرده و این وظیفه این نهادهاست که نسبت به پلمپ کمپ‌های غیر مجاز اقدام کنند.
این مدیر سازمان بهزیستی معتقد است که با وجود افزایش دو درصدی زنان معتاد، زنان و دختران همچنان جزو گروه‌های کم خطر از نظر آسیب اجتماعی اعتیاد به حساب می‌ایند و ۹ درصد معتادان کشور را تشکیل می‌دهند.
با این حال او معترف است که تاکنون چندان به ایجاد مراکز ویژه زنان معتاد توجه نشده است، “چرا که برخی تصور می‌کنند چندان بار خوبی ندارد که ایجاد این مراکز مطرح شوند.”
در حال حاضر ۱۴ کمپ ویژه زنان، هفت سرپناه شبانه و هفت DIC (مرکز گذری کاهش آسیب) ویژه زنان فعالیت می‌کنند و به زودی یک TC (مرکز اقامتی میان مدت) ویژه زنان افتتاح خواهد شد.
اعتیاد و سرنوشت ۱۶ میلیون ایرانی
سردار مویدی سال گذشته اعلام کرده بود که در ۹ ماهه اول سال ۹۰ روزانه به طور میانگین یک هزار و ۱۹۲کیلوگرم مواد مخدر در کشور کشف شده است.
همچنین بر طبق آمارهای سال گذشته هر روز ۱۰ ایرانی بر اثر مصرف مواد مخدر جان خود را از دست دادند و به ازای هر دو دقیقه، یک کیلوگرم مواد مخدر در داخل کشور کشف شد. منابع خبری غیر رسمی نیز از صرف روزانه 12 میلیارد تومان برای خرید مواد مخدر خبر داده بودند.
با این حال هیچ گاه آمارهای مربوط به اعتیاد و مواد مخدر در ایران بیش از این پیش نرفته و شامل جزئیات نیست. اما از افزایش انهدام باندهای مواد مخدر و دستگیری‌ها می‌توان به این نتیجه رسید که مصرف مواد مخدر در ایران رو به افزایش است.
سردار احمدی مقدم، فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران می‌گوید که “یک میلیون و ۲۰۰ هزار معتاد دائم‌المصرف و همچنین ۴۰۰ هزار معتاد هروئین در کشور” وجود دارد؛ آماری که لااقل ۶ سال است دست نخورده و بدون افزایش باقی مانده و به همین دلیل از سوی کارشناسان مورد تردید قرار گرفته است.
حتی علی هاشمی دبیرکل اسبق ستاد مبارزه با مواد مخدر این آمار را کاملا زیر سئوال می‌برد و می‌گوید: “سال ۱۳۳۴ که جمعیت ایران ۲۹ میلیون نفر بود نزدیک به یک و نیم میلیون مصرف‌کننده داشتیم، که این یعنی چیزی حدود ۹ درصد جمعیت کشور. همین طور طبق آماری که در اسناد کشور موجود است در سال ۵۶ آمار دو و نیم میلیون نفر را داشتیم. بعد از انقلاب و در سال ۶۶ آمار مصرف‌کننده‌ها دو میلیون نفر بود. در نهایت در سال ۸۳ که آن زمان خودم دبیر ستاد بودم یک کار تحقیقاتی با مشارکت ستاد، وزارت بهداشت و سازمان ملل انجام شد که طبق آن کل مصرف‌کننده‌ها اعم از دایمی و تفننی سه میلیون و ۷۰۰ هزار تا شد. باید این را هم در نظر گرفت که جمعیت هم رشد کرده است بنابراین آمار کم نشده است.”
بنا بر روایت دوم، اکنون در کشور حدودا چهار میلیون معتاد وجود دارد و اگر متوسط خانواده‌های ایرانی را متشکل از چهار نفر بدانیم، حدود ۱۶ میلیون ایرانی به طور مستقیم با پدیده اعتیاد دست به گریبانند.
