در نوروز امسال به طور میانگین، روزانه بیش از ۵۴ نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده‌اند. اما مجموع کشته‌شدگان تصادف نسبت به نوروز سال ۹۲، کاهش داشته است. همچنین بنا به آمار سازمان پزشکی قانونی کشور، آمار ۱۰ ساله حوادث ترافیکی روند نزولی داشته به طوری که مجموع کشته‌شدگان تصادف در سال ۹۲ نسبت به سال ۹۱، برابر با ۵.۷ درصد کاستی گرفته است.
در این بین اما پراید، بیشترین تعداد تصادفات را به خود اختصاص داده و به عنوان یک خودروی پرخطر، جان بسیاری از ایرانیان را گرفته است.
جزییات مرگ در تصادفات
احمد شجاعی، رییس سازمان پزشکی قانونی روز یکشنبه، ۲۱ اردیبهشت ماه در نشست کمیته ایمنی و حمل و نقل حضور داشت و آماری از تعداد و چگونگی تصادفات در ایران ارائه کرد.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های سخنان او اعلام نزولی بودن روند مرگ بر اثر تصادفات در ۱۰ سال گذشته است. به گفته شجاعی، تعداد کشته‌شدگان حوادث ترافیکی از ۲۷ هزار نفر در سال ۸۵ به کمتر از ۱۸ هزار نفر در سال گذشته رسید. این نزول برای سال ۹۲ نسبت به سال قبل، ۵.۷ درصد بود به طوری که در سال گذشته ۱۷ هزار و ۹۹۴ نفر در تصادفات جان باختند اما این تعداد برای سال پیش از آن، ۱۹ هزار و ۸۲ نفر بود.
بنا به اعلام این مقام رسمی، بیشترین تصادفات ایران در جاده‌های بیرون شهری رخ می‌دهد که ۶۴ درصد کل تصادفات را شامل می‌شود و جاده‌های درون شهری با ۲۸ درصد و جاده های خاکی و روستایی با ۷ درصد در رتبه‌های بعدی هستند. میزان تصادفات سال ۹۲ در این جاده‌ها هم به ترتیب ۲ درصد، ۶ درصد و ۲۶ درصد کمتر شده است.
در میان استان‌های کشور هم فارس با یک هزار و ۵۳۹ کشته بیشترین تلفات را داشته و پس از آن، تهران و خراسان رضوی قرار دارند. استان ایلام با ۱۲۵ کشته و کهکیلویه و بویر احمد و اردبیل هم کمترین تلفات حوادث رانندگی را در سال ۹۲ به نام خود ثبت کردند.
همچنین در میان کشته‌شدگان، ۳۹.۹ درصد رانندگان وسایل نقلیه، ۲۳.۲ عابران پیاده و ۳۵.۸ درصد هم سرنشینان بوده‌اند. ۵۱.۳ درصد این افراد بر اثر ضربه به سر، ۲۳.۸ درصد به علت شکستگی‌های متعددو ۸ درصد به علت خونریزی جان خود را از دست داده‌اند. علت فوت ۱۰ درصد هم ترکیبی از سایر دلایل بوده است.
در ترکیب جنسیتی جان باختگان تصادفات، ۷۷.۳ درصد مرد و ۲۲.۷ درصد زن بودند. به لحاظ رنج سنی هم ۲۹ درصد بین ۳۰ تا ۴۹ ساله بوده و ۲۹ درصد کشته‌شدگان را افراد بالای ۵۰ سال به خود اختصاص داده‌اند. سهم جوانان ۱۸ تا ۲۹ ساله هم ۲۷ درصد بوده است.
در میان مجموع تصادفات ۴۵.۳ درصد برخورد دو وسیله نقلیه با یکدیگر، ۲۳.۲ درصد برخورد وسایل نقلیه با عابر پیاده و ۲۲.۶ درصد نیز واژگونی خودرو بوده است. این حوادث منجر به این شده که در بین ۱۷ هزار و ۹۹۴ نفر کشته شده، ۵۱.۳ درصد در محل حادثه، ۷.۸ درصد حین انتقال به بیمارستان و ۳۹.۱ درصد در بیمارستان جان خود را از دست بدهند.
کاهشی که هنوز کافی نیست
۲۴۱ هزار کشته و سه میلیون و ۶۱۵ هزار مصدوم، رقمی است که برای تلفات حوادث رانندگی ایران در دهه ۸۰ برآورده شده است. به این ترتیب مجموع کشتگان حوادث رانندگی در این ۱۰ سال از مجموع شهدای ایران در جنگ ۸ ساله با عراق هم بیشتر بوده است و تصادفات هر دو سال یک بار به اندازه یک زلزله بم، جان شهروندان ایرانی را می‌گیرند. این آمار تابستان سال گذشته از سوی مسوولان سازمان پزشکی قانونی اعلام شد.
به این ترتیب به طور میانگین در ۱۰ سال گذشته، روزی ۶۶ ایرانی در تصادفات جان باخته‌اند. همچنین به طور متوسط به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر ۳۷ نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست می‌دهند که این آمار در تهران ۲۲ نفر و در سمنان ۷۸ نفر بوده و میانگین سنی قربانیان تصادفات نیز ۳۷ سال بوده است.
اگرچه روند نزولی کشته‌شدگان تصادفات در ایران که منجر به کم شدن یک هزار ۱۳۸ فقره مرگ در سال ۹۲ نسبت به سال ۹۱ شده، خبر امیدوار کننده‌ای است اما این روند نزولی، به کندی پیش می‌رود. ایران به ازای هر صد هزار نفر جمعیت، پنجمین کشور دنیا از لحاظ مرگ و میر و تلفات رانندگی است و در برنامه پنجم توسعه پیش‌بینی شده که آمار مرگ و میر حوادث رانندگی سالی ۱۰ درصد کاهش داشته باشد اما به عنوان مثال در سال ۹۲، این کاهش برابر با ۵.۷ درصد بوده است.
فرمانده نیروی انتظامی هم معتقد است که کاهش ۱۵ درصدی تصادفات در هر سال امری شدنی است اما روند کاهش تصادفات فاصله زیادی با رقم مدنظر سردار احمدی‌مقدم دارد.
پراید، قاتل چهار چرخ
اما آن گونه که رییس سازمان پزشکی قانونی اعلام کرده، پراید همچنان در میان وسایل نقلیه مرگ‌آفرین با فاصله اول است. این خودرو سال گذشته دو هزار و ۴۵۴ قربانی گرفت و پس از آن، خودروی پژو ۴۰۵ با یک هزار و ۸۲۳ نفر در جایگاه دوم بود. ۳۰۶ نفر از قربانیان هم حاصل تصادفات خودروی پژو ۲۰۶ بوده‌اند. ضمن این که تصادفات وانت پیکان ۷۲۳ کشته و تصادفات نیسان ۴۸۴ کشته بر جای گذاشت. بر اساس این آمارها، سال گذشته ۲۰۷ نفر در تصادف اتوبوس های بین شهری و ۱۰۲ نفر نیز در تصادف مینی بوس‌ها جانشان را از دست دادند.
بر اساس آمار سال ۱۳۹۱، پژو و پراید حدود ۷۰ درصد تولیدات داخل را به خود اختصاص می‌دهند اما در عین حال به دلیل ایمنی اندک و نقص‌های موجود، علاوه بر رکورد در تولید در تصادفات نیز رکورددار هستند. در سال ۹۱، خودروهای خانواده پژو، رکورددار تصادفات بود اما در سال ۹۲ پراید به تنهایی پژو را پشت‌سر گذاشته است.
در جدول زیر می‌توانید تعداد مرگ‌های رخ داده در تصادفات را به تفکیک نوع خودرو مشاهده کنید:
هزینه مالی تصادفات
تلفات جانی، تنها آسیبی نیست که حوادث رانندگی به دنبال دارد. ضرر اقتصادی هنگفتی نیز در نتیجه تعداد بالای تصادفات در ایران حاصل می‌شود که مرور ارقام آن، جالب توجه است.
بنا بر تحقیقاتی که دکتر اسماعیل آیتی در سال ۱۳۸۸ انجام داده و هفته‌نامه تجارت فردا به آن استناد کرده است، حدود هفت درصد از تولید ناخالص ملی ایران به دلیل تبعات سوانح رانندگی در ایران از بین می‌رود. نرخ متوسط رشد تولید ناخالص ملی در بهترین شرایط ۶. ۶ درصد در سال بوده است. به این ترتیب هر ساله ضرر ناشی از تصادفات رانندگی از رشد اقتصادی سالانه بیشتر است.
در مجموع ایران در طول پنج سال یعنی از سال ۱۳۸۳ تا سال ۱۳۸۷، ۶۱ هزار میلیارد تومان به دلیل تصادفات رانندگی ضرر کرده است. هزینه کل درمان مجروحان تصادفات ترافیکی ایران در سال ۱۳۸۶ به حدود ۱۳۶۷ میلیارد تومان رسیده که بالغ بر رقمی بیش از دو درصد بودجه کل کشور در آن سال بود. برآوردهای دیگری هم نشان می‌دهد که به طور کلی خسارت مالی فوت حدود ۶۳ نفر در روز و مجروحیت دست‌کم دو هزار نفر، سالانه به ۲۲ هزار میلیارد تومان می‌رسد. در این صورت اگررقم بودجه عمومی دولت در سال ۱۳۹۰ را که به ۱۶۴ هزار میلیارد تومان می‌رسید، در نظر بگیریم، هزینه تصادفات در این سال به ۱۳ درصد رقم این بودجه رسیده است.
