“وبا، بیماری توسعه نیافتگی است. این بیماری که در سال گذشته ۷ نفر در سیستان و بلوچستان را به کام مرگ برد و خیلی زود به اصفهان و کرمان و مازندران در شمال کشور توسعه یافت. اینک با گرم شدن هوا هوا بار دیگر در کمین است.” این بخشی از گزارش خبرگزاری ایلنا در ارتباط با خطر شیوع بیماری وبا در یکی از توسعه نیافته‌ترین استان‌های کشور است: سیستان و بلوچستان.
به گزارش ایلنا با گرم شدن هوا و تشدید مشکلات بهداشتی دو کشور افغانستان و پاکستان که منبع شیوع بیماری وبا در ایران هستند، احتمال انتشار مجدد این بیماری مانند سال گذشته وجود دارد.
منابعی در استان سیستان و بلوچستان به روز گفته‌اند که این بیماری امسال تاکنون قربانی نگرفته اما به علت اتفاقات سال گذشته و مر‌گ‌ومیر ناشی از این بیماری، نگرانی نسبت به شیوع وبا همچنان در بین شهروندان وجود دارد.
در شهریور ماه گذشته به دنبال گزارش اولین مورد از ابتلا به این بیماری در جنوب استان سیستان و بلوچستان دست کم ۳۰ شهروند دیگر به این بیماری مبتلا شدند. بر اساس گزارش‌ها بیشترین موارد ابتلا مربوط به شهرستان های چابهار، ایرانشهر و زاهدان و از بین آنها سهم مرکز استان ۹۱ مورد بود.
سابقه مرگ و میر شهروندان بر اثر این بیماری باعث نگرانی استانداری سیستان و بلوچستان هم شده است. علی اوسط هاشمی در چند روز گذشته درباره این بیماری با حضور نماینده وزارت بهداشت، کارگروه “سلامت” تشکیل داد و پیشنهاد کرد در صورت لزوم از توان پزشکی ارتش و سپاه هم برای مقابله با این بیماری کمک گرفته شود.
استان سیستان و بلوچستان یکی از محروم ترین استان‌های کشور به لحاظ توسعه اقتصادی است. این استان در راس آمارها و گزارشهای مربوط به شاخص‌هایی مانند، فقرو بیکاری قرار دارد.تصادفی نیست که خبرگزاری ایلنا هم به کنایه از وبا به عنوان بیماری توسعه نیافتگی یاد کرده و نوشته این بیماری “در شرایط بهداشتی ناسالم و مکان‌های توسعه نیافته شایع می‌شود و در صورتی که مورد درمان قرار نگیرد سبب مرگ بیمار می‌شود.”
“اتباع غیر مجاز” یا آب آشامیدنی؟
بر اساس گزارش‌ها از جمله عوامل شیوع این بیماری در جنوب شرق ایران، ورود “اتباع غیر مجاز” از افغانستان به سیستان و بلوچستان و همچنین مساله آلودگی آب آشامیدنی است.
به گزارش سایت ندای زاهدان، علی‌اوسط هاشمی، استاندار سیستان و بلوچستان هفته گذشته در کارگروه سلامت و امنیت غذایی این استان گفت: “از آنجا که بسیاری از بیماری‌ها از جمله وبا و مالاریا منبع وارداتی داشته و از طریق تردد های مرزی به استان وارد می شود لذا باید دستگاه های اجرایی با نیاز سنجی و برنامه ریزی منسجمی مقابله و پیشگیری از ورود این بیماری‌ها را در دستور کار خود قرار دهند.”
استاندار سیستان و بلوچستان اشاره‌ای به دیگر عوامل شیوع این بیماری نکرده اما خبرگزاری ایلنا علاوه بر “ورود اتباع خارجی غیر مجاز” به سهم دیگر عوامل دخیل در شیوع وبار در کشور پرداخته است: “ بخش دیگر آن مربوط به آب آشامیدنی شهروندان و روستائیان است، آنجایی که یک مسئول ارشد وزارت نیرو در سیستان و بلوچستان عنوان کرده ۵۰۰ هزار نفر در استان به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند و از این تعداد ۳۰۰ هزار نفر هم از برکه ها و نهرها آب شرب خود را تامین می کنند؛ موضوعی که خود عامل توسعه این بیماری به سبب شرایط بهداشتی است.”
در همین راستا نصرالله چاری، سرپرست شرکت آب و فاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان هم گفته است: “سرانه استفاده از آب شرب سالم در سیستان و بلوچستان ۶۲ درصد است در حالی که میانگین کشوری آن ۹۶ درصد عنوان شده.”
سال گذشته نیز خبرگزاری مهر گزارش داده بود: “عدم برخورداری تعداد ۴ هزار روستا در استان از آب آشامیدنی سالم، استفاده از چاه‌های کشاورزی برای تامین آب شرب، عدم وجود لوله‌کشی و کمبود سرویس‌های بهداشتی در روستاها از جمله فاکتورهایی است که بسر شیوع و زمینه انتشار بیماری‌های واگیردار و روده‌ای را در استان فراهم و ساکنان آن را آسیب‌پذیر ساخته است.
درصد ۷۰ “وبا”ی کشور در سیس ت ان و بلوچستان
استان سیستان و بلوچستان در سالهای ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۶ هم بار دیگر در معرض خطر شیوع بیماری وبا قرار گرفت و شمار زیادی از شهروندان قربانی این ویروس مرگ‌بار شدند. با این حال مقامات پزشکی بعدها اطمینان دادند که این بیماری در سال ۷۹ کنترل شده و تعداد مبتلایان به آن به صفر رسیده است.اما امسال پیش از آنکه صدای خبرگزاری ایلنا و استاندار سیستان و بلوچستان در بیاید، رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان هم خطرشیوع دوباره این بیماری را یادآوری کرده و گفته بود: “همجواری با دو کشور افغانستان و پاکستان که بیشتر بیماری‌های واگیردار وارد کشور می‌شود و دو بیماری وبا و مالاریا ۶۰ تا ۷۰ درصد آن در کشور مربوط به استان سیستان و بلوچستان است که ۶۴ درصد مالاریای نوع خطرناک فالسی‌پاروم وارداتی است.”
استان سیستان و بلوچستان در سالهای گذشته در میان شاخص‌های مربوط به بهداشت و سلامت، از جمله بالاترین آمار مرگ و میر مادران و فرزندان، بالاترین سرانه مرگ و میر کشور و همچنین بالاترین درصد سوء تغذیه را داشته است.با این حال مقامات رسمی کشور در مواردی در تلاش برای کمرنگ جلوه دادن توسعه نیافتگی و محرومیت های گسترده ای هستند که ساکنان این استان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی سال گذشته طی سخنانی در استادیوم ۱۷ شهریور زاهدان “سیستان را سرزمین اسطوره‌های تاریخی و بلوچستان را صاحب کهن ترین فرهنگ ایرانی” دانست و گفت: “برخی فکر می‌کنند سیستان و بلوچستان یعنی محرومیت، یعنی طوفان های شن، یعنی استان های ناامن. این چهره، چهره واقعی استان بزرگ سرزمین ایران نیست.”
