پس‌لرزه‌های توافق هستهای ایران و غرب در فضای سیاسی ایران هم‌چنان ادامه دارد: آیت‌الله خامنه‌ای نامه‌ای به حسن روحانی نوشت و از تیم مذاکره‌کننده تشکر کرد؛ کاری که چند ساعت پیش از آن، از سوی علی لاریجانی نیز انجام شده بود. با این حال نیروهای نزدیک به جبهه پایداری ضمن انتقاد از توافق هستهای، مفاد آن را برخلاف خطوط قرمز مشخص شده از سوی رهبر جمهوری‌اسلامی می‌دانند.
رهبر جمهوری اسلامی روز گذشته در پاسخ به نامه‌ی حسن روحانی از “تلاش پیگیر و پرطاقت هیات مذاکره‌کننده‌ی هستهای” تشکر کرد و با “گام مهم” توصیف کردنبرخحی توافق هستهای، نوشت: “لازم است متنی که فراهم آمده با دقت ملاحظه و در مسیر قانونی پیش‌بینی شده قرار گیرد و آن‌گاه در صورت تصویب، مراقبت از نقض عهدهای محتمل طرف مقابل صورت گرفته و راه آن بسته شود؛ چرا که به خوبی می‌دانید که برخی از شش دولت طرف مقابل به هیچ رو قابل اعتماد نیستند”.
یکی از نکات مهم در نامه آیت‌الله خامنه‌ای اشاره او به تصویب توافق در “مسیر قانونی پیش بینی شده” است. این مساله در ماه‌های گذشته از جمله موارد اختلاف میان دولت روحانی و اصول‌گرایان مجلس نهم بوده است. نمایندگان مجلس بر این عقیده‌اند که این توافق برای اجرایی شدن نیاز به تصویب توسط مجلس و تایید شورای نگهبان دارد.
آنها با همین انگیزه اقدام به تصویب طرح الزام دولت به حفظ دستاوردهای هستهای کردند. طرحی که براساس آن نمایندگان مجلس از جزئیات مذاکرات مطلع شده و امکان نظارت بر آن را نیز خواهند داشت. با این حال دولت روحانی و برخی افراد متنفذ در سطوح فوقانی هرم قدرت در ایران - نظیر علی لاریجانی، رئیس مجلس نهم - عقیده دیگری دارند.
آنها بر این باورند که رسیدگی به بحث پرونده هستهای و تصویب مواردی نظیرتوافق جامع که اخیرا به دست آمده، در حیطه وظایف شورای عالی امنیت ملی است. اختیاری که از سوی رهبر جمهوری‌اسلامی به این شورا تفویض شده است. به همین دلیل بود که رئیس مجلس در زمان تصویب این طرح به مخالفت با برخی مفاد آن پرداخت و هیات رئیسه مجلس نیز تغییراتی در متن این طرح داد.
لاریجانی اکنون نیز به حمایت از تیم مذاکره‌کننده و توافق به دست آمده پرداخته. او در نطق پیش از دستور خود گفت که این توافق “منجر به نتیجه‌ای شد که کشورهای قدرتمند هیچگاه قادر به پذیرش آن نبودند” و “اگرچه برای مدتی محدودیت‌هایی در توافق آمده”، اما این مساله باعث می‌شود که “همه تحریم‌های اقتصادی را لغو می‌کنند”.
وی با اشاره به سخنان باراک اوباما - بدون نام بردن از وی - گفت: “ اینکه برخی از مسئولین کشورهای ۱+۵ پس از توافق ادعا کردند لغو تحریم‌ها تدریجی است، احتمالا آرزوهای خود را بیان نمودند چون متن توافق این موضوع را نشان نمی دهد… شاید شگرد این‌گونه گردگویی برای مقابله با مشکلات درونی آنهاست”.
صادق لاریجانی - برادر علی لاریجانی و رئیس قوه‌قضائیه - اما موضعی تقریبا دوپهلو اتخاذ کرد. او از “زحمات خالصانه فرزندان این مرز و بوم در تیم مذاکره کننده” تشکر کرد، ولی بلافاصله اضافه کرد که “باب نقد و شفاف سازی درباره آنچه حاصل شده باید باز باشد”، چرا که “نقد سازنده و شفاف به ما کمک می‌کند که بدانیم چه گام‌هایی برداشته‌ایم واین گام‌ها چه نقص‌هایی دارد و آیا دقیقا خطوط قرمز ترسیمی رعایت شده است یا نه”.
با این حال بخش‌هایی از اصول‌گرایان - که عمدتا از اعضا یا نزدیکان جبهه پایداری هستند - به انتقاد از این توافق مشغولند. حمید رسایی و مهدی کوچک‌زاده تصاویری در صفحه‌های اینستاگرام خود منتشر کردند که به نظر می‌رسد تلویحا دولت روحانی و تیم مذاکره‌کننده را هدف گرفته است. از جمله حمید رسایی با انتشار تصویری به نقل روایتی از داستان “چوپان دروغ‌گو” پرداخته.
هم‌زمان وبسایت رجانیوز نیز مشغول انتقاد از توافق هستهای و انتشار مطالبی درباره آن است. این وبسایت در پاسخ به سخنان علی لاریجانی درباره توافق هستهای و مصرف داخلی داشتن سخنان اوباما درباره لغو تدریجی تحریم‌ها، نوشت: “بررسی دقیق متن رسمی منتشر شده از برنامه مشترک اقدام، نشان می‌دهد که تعلیق و نه لغو تدریجی تحریم‌های امریکا علیه ایران، ادعای اوباما نبوده بلکه در متن توافق به صراحت به آن اشاره شده است”.
به عقیده وبسایت رجانیوز “هیچ‌کدام از خطوط قرمز نظام” در توافق هستهای پیرامون سایت فردو رعایت نشده است: “نکته مهم درباره فردو در برنامه جامع مشترک اقدام این است از تعداد ۱۰۰۰ سانتریفیوژ نسل اول که در فردو نگهداری خواهد شد تنها یک آبشار (۱۶۴ سانتریفیوژ) به یکدیگر متصل است. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که برای فرآیند غنی سازی هر سانتریفیوژ نمی تواند به تنهایی غنی سازی کند و باید در یک آبشار ۱۶۴ تایی قرار بگیرد. اما نکته قابل تامل و مضحک آن است که ایران اجازه ندارد به آن یک آبشاری که قرار است که در فردو شکل بگیرد گاز تزریق کند. با اینکه هزار دستگاه در فردو می چرخد اما طی ۱۵ سال یک گرم هم اروانیوم غنی شده در این تاسیسات تولید نمی شود”.
شعارهای مردم در شب برپایی جشن برای توافق هستهای و اظهارنظرهای اصلاح‌طلبان نیز از دیگر نگرانی‌های اصول‌گرایان است. مطرح شدن بحث رفع حصر از میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد با واکنش اصول‌گرایان روبه‌رو شده. خبرگزاری فارس در تحلیلی درباره این مساله نوشت: “آنها به این سوالات جواب نمی‌دهند که اولا وجوب این مذاکره ملی چیست؟! ثانیا این مذاکره ملی بین چه کسانی باید برگزار شود؟ و ثالثا آیا مثل همیشه پای اصرار آنها بر تلاش برای رفع حصر و محدودیت از فتنه‌گران و مذاکره با نظام در این زمینه در میان است یا خیر؟!”.
به نظر می‌رسد که مهم‌ترین برداشت از موضع‌گیرهای اصول‌گرایان سردرگمی فعلی آنهاست. از سویی به نظر می‌رسد که این توافق مورد تایید رهبر جمهوری‌اسلامی است، اما از سوی دیگر و به عقیده اصول‌گرایان، برخی خطوط قرمز مورد اشاره او در این توافق رعایت نشده. برای هماهنگ‌تر شدن تحلیل اصول‌گرایان درباره این توافق، باید چند روزی بیشتر منتظر ماند.
