پس از اتمام مذاکرات ژنو در سطح کارشناسان٬ اعلام شده که ۱۵ تن از نمایندگان مجلس طرحی را آماده کرده‌اند که در صورت عدم توافق پس از کریسمس و نقض تعهدات٬ ایران غنی‌سازی ۶۰ درصدی را آغاز کند و از توافق ژنو خارج شود. هم‌زمان احمد توکلی نماینده اصولگرای مجلس تاکید کرده که “مذاکرات، نتیجه تحریم‌های غرب نبوده” و سرانجام رییس سابق سازمان انرژی اتمی٬ توافق ژنو را عقب‌نشینی منفعلانه توصیف کرده است.
این بحث ها در شرایطی مطرح شده که مذاکرات میان دو طرف در ژنو٬ بدون رسیدن به نتیجه خاصی به پایان رسیده و عباس عراق‌چی٬ معاون وزیر خارجه٬ از احتمال برگزاری دور بعدی مذاکره‌ها در سطح معاونان وزیر خبر داده است.
محمدحسن آصفری٬ عضو کمیسیون امنیت ملی٬ به سایت اصولگرای افکارنیوز گفت که “۱۵ نفر از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس طرحی را امضا کرده اند که بر اساس آن چنانچه مذاکرات ایران و ۵+۱ پس از کریسمس به نتیجه مشخصی نرسد ایران غنی سازی ۶۰ درصد را ادامه خواهد داد”. به گفته آصفری “براساس این طرح چنانچه پس از این مذاکرات طرف غربی به توافق ژنو پایبند نباشند و روند بی اعتمادی را ادامه دهند ایران نیز به توافق پایبند نبوده و غنی سازی ۶۰ درصد را برای سوخت کشتی ها و زیر دریایی ها ادامه خواهد داد”.
پیش از این محمدرضا باهنر٬ نایب‌رییس مجلس نهم٬ نیز گفته بود که مجلسی طرحی را برای افزایش غنی‌سازی تا ۶۰ درصد آماده کرده است. وی آن زمان توضیح بیشتری پیرامون این طرح نداده بود. مساله‌ای که البته با تاکید کاظم صدیقی٬ امام جمعه موقت تهران٬ هم همراه شده بود: “ما حق غنی سازی و پیشرفت آن تا قله را حق مسلم خود می‌دانیم و شرعا بر خود و هیات مذاکره کننده پیشرفت و اصرار بر این امر را لازم می‌دانیم”.
مطرح شدن بحث غنی‌سازی تا سطح ۶۰ درصد و همچنین خروج از توافقنامه ژنو٬ در حالی صورت می‌گیرد که عباس عراق‌چی، معاون وزیر امورخارجه٬ گفته است که در مذاکرات میان کارشناسان جمهوری‌اسلامی و کارشناسان ۱+۵ در ژنو٬ تنها پیشرفت “اندکی” رخ داده است و به همین دلیل: “ممکن است دور بعدی مذاکرات کارشناسی ایران و ۱+۵ در سطح معاونان وزیر یا حداقل بنده و خانم اشمیت برگزار شود تا برخی مسائل که نیاز به تصمیم‌گیری دارد در همان جلسه تصمیم‌گیری شود”.
مذاکره میان ایران و گروه ۱+۵ از روز ۲۸ آذرماه در سطح کارشناسان آغاز شد و هدف از آن نیز٬ پیدا کردن راهی برای اجرایی کردن توافق ژنو اعلام شده بود. این مذاکرات قرار است بعد از تعطیلات کریسمس از سر گرفته شود.
با این حال محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه٬ در صفحه فیس‌بوک خود نوشت که”تمامی مراحل مذاکرات دشوارو پرپیچ وخم و پرفرازونشیب خواهد بود و ضرورت صبر و حوصله و دقت و هوشیاری در همه مراحل ضروری است”.
از سوی دیگر فریدون عباسی٬ رییس سابق سازمان انرژی اتمی٬ در گفت‌وگویی کاهش سطح غنی‌سازی را باعث “خدشه‌دار شدن عزم و اراده ملی” دانست و درباره این توافقنامه و مذاکره با غرب گفت: “اگر برخی درموضوع هسته ای ساده اندیشی کنند و فکر کنند، تنها راه حل موضوع رفتار و تفکر منفعلانه منجر به توافق ژنو است، سخت در اشتباه هستند. کوتاه آمدن در موضوعات راهبردی با دریافت هیچ، به معنی دریافت ضربات محکم برای فکر کردن است”.
عباسی که در دولت محمود احمدی‌نژاد٬ برای مدتی رییس سازمان انرژی اتمی بود٬ اضافه کرد: “ما دیگر چیزی نداریم که بدهیم و امتیازی بگیریم. رآکتوراراک را تعطیل کرده ایم، غنی سازی ۲۰ درصد هم متوقف شده و سطح غنی سازی زیر پنج در صد نیز کاهش یافته وآسیب پذیر شده است. تعداد ماشین های سانتریفیوژ را نباید افزایش دهیم و ماشین های نسل جدید نباید نصب وتولید شوند. با این اوصاف گام بعدی ما باید تعطیلی غنی سازی پنج در صد باشد. ممکن است اگر اجازه دادند رآکتور دیگری جایگزین رآکتور اراک بشود که از نوع آب سنگین نباشد. وقتی رآکتور آب سنگین تعطیل شد، تولید آب سنگین هم دیگر برایمان فایده ای ندارد. به همین دلیل من آینده روشنی در این توافقنامه برای دانش و فناوری هسته ای کشور و امور وابسته به آن نمی بینم”.
سخنان عباسی٬ در هفته‌های گذشته بارها از سوی اصول‌گرایان تکرار شده است. از نظر آن‌ها تعهدات جمهوری‌اسلامی در توافقنامه ژنو٬ اشتباه بوده و باعث از میان رفتن توان هسته‌ای ایران می‌شود. این انتقادها به خصوص پس از وضع تحریم‌های جدید توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا و افزوده شدن نام‌های حقیقی و حقوقی به لیست تحریم‌ها٬ افزایش یافت و حتی برخی از آن‌ها خواستار خروج ایران از توافقنامه شدند.
اما احمد توکلی٬ نماینده مجلس٬ عقیده دیگری در این زمینه دارد. وی در دیدار با سفیر استرالیا در ایران٬ چنین درباره این مذاکرات سخن گفته: “توافق ژنو نه تحت تأثیر تحریم‌های غیرعادلانه غرب، بلکه در راستای شفافیت فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و با تأکید بر حقوق مسلم ملت ایران حاصل شده است. تمام طرف‌های این توافق باید با حسن نیت، احترام متقابل و از موضع برابر جهت اجرای این توافق گام بردارند”.
اصلاح‌طلبان و برخی نیروهای حامی حسن روحانی٬ از تحریم‌های اقتصادی غرب علیه ایران٬ به عنوان یکی از مشکلات اصلی کشور یاد می‌کنند و حل این مساله را از جمله دلایل حضور ایران در مذاکرات می‌دانند.
