دانیل دامبی
قدرت های بزرگ دنیا برای بحث درباره چگونگی تقویت مشوق های بازدارنده ایران از برنامه هسته ای خود، این هفته گرد هم خواهند آمد. در همین حال شدت بخشیدن به تحریم ها علیه تهران با مشکلاتی روبرو شده است، زیرا بعید به نظر می رسد اعضای اتحادیه اروپا تا پیش از ماه ژوئن بر روی مجازات های مورد نظر- که کمتر از حد انتظار سازمان ملل است- به توافق برسند.
بسیاری از تحلیلگران می گویند تنگناهای موجود برای توافق بر سر سیاست قدرتمندتر چماق و هویج، باعث آشکار تر شدن محدودیت های موجود بر سر رویکرد فعلی بین المللی به ایران است.
کلیف کاپچان، از مرکز مشاوره مخاطرات سیاسی آمریکا در اتحادیه اروپا، گفت: “من تا امروز هیچ نشانه ای از اثر تحریم ها بر تغییر سیاست ایران ندیده ام.“
چارلز کراتمر، نویسنده با نفوذ محافظه کار در روزنامه واشنگتن پست، هفته پیش نوشت تلاش های دولت بوش برای توقف برنامه هسته ای ایران بوسیله تحریم ها کاملاً شکست خورده است. او اضافه کرد: ما دربرابر ایران هسته ای، “باید بر روی بازدارندگی حساب کنیم.“
دیپلمات ها می گویند دیدار هفته جاری بر روی تقویت بسته پیشنهادی جدید به ایران و بلافاصله بعد از آن، بر روی تعیین تکلیف برای تهران متمرکز است.
دیدارها در سطح مدیران سیاسی، شامل گردهمایی دیپلمات هایی از گروه جی-8 در ژاپن و دیداری با حضور اعضای دایم شورای امنیت و آلمان در شانگهای خواهد بود. این دیدار به دنبال تصویب یک قطعنامه جدید شورای امنیت علیه ایران در ماه گذشته و در پاسخ به عدم پاسخ مناسب ایران به درخواست های قبلی این شورا برای توقف غنی سازی اورانیوم صورت می گیرد. غنی سازی می تواند هم در تولید سوخت هسته ای و هم تولید مواد با درجه خلوص تسلیحاتی به کار گرفته شود.
در آن زمان، اعضای دایم شورا گفتند “برای ارتقای” بسته پیشنهادی، که در ژوئن 2006 به ایران ارئه شد و شامل همکاری هسته ای غیر نظامی و تقویت مناسبات اقتصادی و سیاسی در ازای توقف غنی سازی می شود، آمادگی دارند.
به هر حال، بسیاری از دیپلمات های غربی اعتقاد دارند پیشنهادات ارایه شده در سال 2006 از چنان گستردگی برخوردار بوده که جای زیادی برای ارتقا آن باقی نمانده است. در همین حال، مشخص شده که روند تصویب تحریم ها علیه ایران پیچیده تر از چیزی است که حداقل ایالات متحده در نظر داشته است. کاندولیزا رایس، وزیر خارجه آمریکا، روز جمعه گفت: “به نظر من اکنون زمان مناسبی برای اعمال تغییرات بزرگ نیست.“
قطعنامه ماه مارس شورای امنیت، از کشورهای عضو سازمان ملل خواست “جانب احتیاط” را در قبال فعالیت بانک های ایرانی، خصوصاً بانک های صادرات و ملی، نگاه دارند.
از سوی دیگر، واشنگتن، لندن و پاریس امیدوارند زبان انتخاب شده در قطعنامه جدید به حل اختلاف آن ها با اتحادیه اروپا بیانجامد و منجر به ممانعت اعضای آن از فعالیت این دو بانک ایرانی در قلمرو خاک آنها شود.
مقامات می گویند بعید به نظر می رسد تصمیم گیری اتحادیه اروپا در تعیین نحوه اجرایی ساختن قطعنامه سازمان ملل، تا پیش از ماه ژوئن به عمل آید.
این مقامات اضافه کردند، از آنجا که مبنای اتهامات عنوان شده از سوی ایالات متحده و متحدانش علیه بانک صادرات انتقال پول به حزب الله اعلام شده، دیگر غیر محتمل است این بانک مشمول تحریم های اتحادیه اروپا شود. اتحادیه اروپا بر خلاف ایالات متحده، حزب الله را به عنوان سازمان تروریستی طبقه بندی نکرده است. در مقابل، تحریم های اتحادیه اروپا بر روی بانک ملی متمرکز شده است که خود را بزرگترین بانک ایرانی می داند.
منبع: فایننشیال تایمز – 14 آوریل 2008