در دومین روز سفر وزیر خارجه پیشین بریتانیا به تهران، رئیس مجلس جمهوری اسلامی حاضر به ملاقات او نشد. جک استراو روز گذشته با تاکید بر اینکه ریشه اتفاقات سال ۸۸ باید در “داخل ایران” جستجو شود، از عدم دخالت لندن در سیاست های داخلی جمهوری اسلامی سخن گفت. در همین حال یک نماینده اصولگرا که پیش تر تهدید به پرتاب گوجه فرنگی به سوی این نماینده مجلس بریتانیا کرده بود، به سر دادن شعار “مرگ بر انگلیس” رضایت داده و یک سایت نزدیک به جبهه پایداری نیز “حرکات بدن” استراو در دیدار با وزیرخارجه دولت یازدهم را تحلیل کرده است.
روز چهارشنبه برای جک استراو –ـ وزیر خارجه پیشین بریتانیا –ـ که برای سفری سه روز وارد ایران شده روز شلوغی بود. او که حالا در قامت یکی از نمایندگان مجلس عوام بریتانیا به همراه سه تن دیگر از همقطارانش به تهران آمده دیروز در یک کنفرانس خبری در محل ک میسیون اصل ۹۰ مجلس خاطرنشان کرد که به دعوت پارلمان اصواگرای جمهوری اسلامی به ایران سفر کرده است.
استراو موضع بریتانیا نسبت به توافق هسته ای تهران با گروه ۱+۵ را خوش بینانه توصیف کرده و گفته است: “ما و آقای هیگ وزیر امور خارجه انگلیس بسیار درباره توافقات ژنو خوشبین هستیم و به شما می‌گویم که این توافق می‌تواند ادامه پیدا کند.”
استراو که برای ششمین بار از زمان روی کار آمدن دولت خاتمی به ایران سفر می کند، پس از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ۲۴ خرداد تکاپوی گسترده ای برای بهبود روابط دو کشور انجام داده است.
جک استراو که در زمان آغاز بحران اتمی جمهوری اسلامی وزیر خارجه بریتانیا بود، ۵ بار به تهران سفر کرد. در آن زمان خبری از گروه ۱+۵ نبود و سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان به نمایندگی از جامعه جهانی با جمهوری اسلامی مذاکره می کردند. ایالات متحده در آن زمان از حضور در چنین مذاکراتی خودداری می کرد. مذاکره کننده اصلی تهران در آن زمان حسن روحانی، دبیر وقت شورای امنیت ملی بود که در انتخابات ریاست جمهوری ۲۴ خرداد با اکثریت آرا، رقبای اصولگرای خود را شکست داد.
جک استراو ۶۷ ساله چند سالی است که از خط مقدم سیاست و کابینه سایه در بریتانیا کناره گرفته، اما سوابق این دیپلمات باعث شده است تا خیلی ها باور کنند وی می تواند واسطه ای مطمئن برای حل و فصل بحران دیپلماتیک میان جمهوری اسلامی و بریتانیا باشد..
او گفته بود پس از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست و در حالیکه سفارتخانه‌های دو کشور در پایتخت طرف مقابل تعطیل است، از طریق سفارت عمان، برای وی پیام تبریک فرستاده است.
ریشه حوادث ۸۸
وی که در حال حاضر رئیس گروه دوستی تهران ـ–لندن در مجلس بریتانیا است، در خصوص عدم دخالت بریتانیا در تمامیت ارضی ایران به خبرنگاران گفته است: “ما در دهه‌های اخیر این را باید به شما بگویم که دولت انگلیس به استقلال و تمایت ارضی ایران احترام گذاشته است و هیچ دخالتی در امور داخلی ایران نداشته است و این درباره دولت کارگری که من عضو آن بوده‌ام صدق می‌کند و دولت فعلی انگلیس نیز چنین دخالتی را انجام نمی‌دهد.”
روابط تهران و لندن بلافاصله پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸، و تظاهرات میلیونی شهروندان سبز علیه “جابجایی گسترده آرا” تیره شد. جمهوری اسلامی سفارت بریتانیا در تهران را متهم به دست داشتن در این ناآرامی ها و دسیسه چینی علیه نظام کرد وچند کارمند این سفارتخانه را بازداشت کرد.
با این حال دیروز استراو در پاسخ به سئوال خبرنگاری در خصوص نقش داشتن لندن در خیزش جنبش سبز گفت: “در آن زمان من وزیر دادگستری انگلستان بودم. از سوی سفارت انگلیس هیچ دخالتی در انتخابات نشد. صادقانه می‌گویم قدرتی که برای دیپلمات‌های انگلیس در نظر گرفته شده است نمی‌تواند وجود داشته باشد و به نظر من اتفاقات سال ۲۰۰۹ را در داخل کشور خودتان جستجو کنید.”
لاریجانی دیدار نکرد، حسینیان گوجه پرت نکرد
ماجرای آخرین نزاع بزرگ تهران و لندن به آذر دو سال پیش باز می گردد؛ زمانی که بریتانیا پس از انتشار گزارشی توسط دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره سویه های نظامی برنامه هسته ای جمهوری اسلامی، بانک مرکزی ایران را تحریم کرده بود؛ تحریمی که به معنای پایان مبادلات تجاری تهران و لندن بود. پس از آن مجلس هشتم به رهبری علی لاریجانی طرحی را تصویب کرد تا دولت روابط با لندن را به سطح کاردار تنزل دهد و سفیر بریتانیا را اخراج کند. این طرح بی درنگ توسط شورای نگهبان هم تایید شد، اما پیش از ابلاغ به بریتانیا، صدها تن از دانشجویان و معترضان بسیجی از دیوارهای سفارت این کشور در خیابان فردوسی و همچنین باغ قلهک بالا رفتند و با افروختن آتش، اتاق های این دو محل را غارت کردند و حتی برای ساعاتی تعدادی از کارمندان آن را نیز به گروگان گرفتند.بعد از این بود که بحث قطع رابطه نیز نصفه و نیمه ماند هر چند تعاملات دیپلماتیک به پایین ترین سطح ممکن در دو دهه اخیر رسید.
آخرین سفیر بریتانیا در تهران علی لاریجانی ـ رئیس مجلس ـ و علاالدین بروجردی ـ رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی- را در پشت عملیات حمله به سفارت بریتانیا معرفی کرد.
شاید از همین رو است که علی لاریجانی تمایلی برای دیدار با جک استراو نشان نداده است، این در حالی است که استراو به عنوان نماینده مجلس بریتانیا به طور سنتی می بایست مورد میزبانی رئیس مجلس جمهوری اسلامی قرار می گرفت. با این حال به نظر می آید دشمنی علی لاریجانی با بریتانیا از عمق زیادی برخوردار است.
در همین ارتباط روح الله حسنیان نیز در گفتگو با خبرگزاری فارس بابیان اینکه “دل‌خوشی از انگلیسی‌ها نداریم و به استراو خوش‌آمد نمی‌گویم.” گفته است: “اگر جک استراو به مجلس بیاید من حتما با شعار مرگ بر انگلیس از او استقبال می‌کنم.”
این سخنان می تواند از میانه رویانه تر شدن مواضع این نماینده اصولگرا و عضو پیشین وزارت اطلاعات حکایت داشته باشد چرا که اوایل تابستان امسال وقتی جک استراو برای سفر به ایران ابراز تمایل کرده بود حسینیان گفته بود به طرف او “گوجه فرنگی” پرتاب می کند.
جک استراو عصر سه شنبه هم دیداری با محمد جواد ظریف داشت.در این دیدار آنچنان که خبرگزاری تسنیم ـ– نزدیک به سپاه- ـ گزارش داده وزیر خارجه جمهوری اسلامی با اشاره به وجود “دیوار بی‌اعتمادی” میان نظام و غرب تصریح کرده است:” لازمه رسیدن به تفاهم ایجاد اعتماد متقابل است.”
رجانیوز : زبان بدن استراو متکبرانه بود
دیدار این دو البته مورد تحلیل سایت اصولگرای رجا نیوز نیز قرار گرفته است، هر چند از زاویه ای دیگر.
نویسنده این سایت با این مقدمه که “در عرف دیپلماتیک حرکات بدن با توجه به پیامی که به طرف مقابل ارسال می کنند” اهمیت مضاعفی دارد از آنچه “رفتار متکبرانه” جک استراو در دیدار با ظریف خوانده انتقاد کرده و نوشته است: “روز گذشته نیز در جریان دیدار جک استراو با محمد جواد ظریف، این دیپلمات کهنه کار انگلیسی هنگام دست دادن با وزیر امور خارجه ایران خارج از عرف دیپلماتیک دستش را بیش از حد به بدن خود نزدیک کرد تا ظریف برای دست دادن با وی بیش از عرف معمول دستانش را به سوی او دراز کند.”
رجانیوز در ادامه این یادداشت نوشته است: “بر اساس عرف دیپلماتیک و زبان بدن وقتی فردی در موقع دست دادن دست خود را در حد کمر و در محدوده بدن خود قرار می دهد نشان از تکبر و رئیس مآبی آن فرد دارد.”
در حال حاضر سفارتخانه های تهران و لندن سفیر ندارند و در سطح کاردار فعالیت می کنند. در همین رابطه علاالدین بروجردی در دیدار با استراو گفته که “براساس احترام و منافع متقابل و عدم دخالت در امور داخلی که از اصول شناخته شده بین المللی است، آماده تعامل در جهت پیشبرد مناسبات هستیم.”
اواسط مهرماه ویلیام هیگ وزیر خارجه بریتانیا در مجلس عوام این کشور حاضر شد و از تلاش دو دولت برای بهبود روابط و عاقبت “بازگشایی سفارت ها” خبر داد. رئیس دستگاه دیپلماسی لندن افزوده بود: “هر دو کشور یک کاردار غیرمقیم منصوب خواهند کرد که مامور بازسازی مناسبات، و از جمله برداشتن گام‌های موقت به منظور بازگشایی نهایی سفارت‌های کشورهایمان هستند.”
ناظران می گویند اگر روند بهبود روابط دو کشور با همین سرعت ادامه پیدا کند احتمال دارد دو دولت بتوانند سال آینده در سطح سفیر روابط خود را ارتقا دهند.
