بحث میزان داراییها و ذخایر ارزی ایران در خارج از کشور که در سالهای اخیر به دلیل تحریمها بلوکه شدهاند، درگیری جدید میان دولت و اصولگرایان است. دو طرف تاکنون رقمهای مختلفی را در اینباره اعلام کردهاند. از ۱۳۰ میلیارد دلار تا ۲۹ میلیارد دلار و حتی مساله خرج شدن بخشی از این منابع.
باراک اوباما، رئیسجمهوری آمریکا، در سخنرانی خود پس از توافق هستهای، گفته بود که ایران براساس این توافق مبلغ ۱۵۰ میلیارد دلار از منابع مالی بلوکه شده خود در غرب را بار دیگر در اختیار خواهد گرفت. اما بلافاصله مسئولان دولتی نسبت به سخنان اوباما واکنش نشان دادند و میزان کل این مبلغ را حدود ۲۹ میلیارد دلار اعلام کردند.
به گفته ولیالله سیف، رئیس کل بانک مرکزی، ۲۳ میلیارد دلار از این پولها در ژاپن،کرهجنوبی و امارات بلوکه شده و شش میلیارد دلار درآمد ناشی از فروش نفت نیز در کشور هند است. این مبلغ توسط علی طیبنیا، وزیر اقتصاد، نیز تایید شد: “در خصوص اعداد داراییهای ارزی که قرار است به اقتصاد ایران بازگردد، مبالغاتی شده است که واقعیت ندارد… عدد ۱۲۰ میلیارد دلاری از داراییهای بلوکه شده ایران که توسط برخی رسانهها بیان میشود، صحیح نیست”.
همزمان غلامعلی کامیاب، معاون بانک مرکزی، گفت که مجموع “منابع بلوکه شده” بانک مرکزی در خارج از ایران بیش از ۸۹ میلیارد دلار است، اما میزان “منابع قابل استفاده” حدود ۲۹ میلیارد دلار خواهد بود. براساس آنچه کامیاب اعلام کرده منابع آزاد شده بانک مرکزی ۲۳ میلیارد دلار، منابع آزاد شده متعلق به دولت و حاصل از فروش نفت ۶ میلیارد دلار، وثیقه چین برای تامین مالی پروژهها ۲۲.۴ میلیارد دلار، سپردهگذاری در شرکتهای زیرمجموعه نفت ۲۴.۵ میلیارد دلار، سپرده نزد بانکهای ایرانی ۱۰ میلیارد دلار و اوراق قرضه مسدود شده ۳.۷ میلیارد دلار است.
طی سالهای گذشته اخبار مختلفی درباره میزان پولهای بلوکه شده ایران در کشورهای دیگر منتشر شده بود. برای مثال محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، تنها میزان پولهای بلوکه شده در چین را ۲۲ میلیارد دلار دانسته بود. کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهشهای مجلس نیز مجموع پولهای بلوکه شده را ۶۰ میلیارد دلار عنوان کرده بود. غلامرضا مصباحیمقدم، نماینده مجلس، خبر از ذخیره ۱۳۰ میلیارد دلاری بانک مرکزی در خارج از کشور داده بود. یحیی آلاسحاق، رئیس اتاق بازرگانی تهران نیز گفته بود که حدود ۱۰۰ میلیارد دلار از پولهای ایران بلوکه شده است. در نهایت و حدود یک ماه پیش نیز استاندار تهران خبر از بلوکه شدن ۱۸۰ میلیارد دلار از پولهای ایران در خارج از کشور خبر داده بود.
ابتدای هفته جاری موسیالرضا ثروتی، از نمایندگان اصولگرای مجلس، گفته بود که “پولهای بلوکه شده با برنامهریزیهای صورت گرفته ای که قبلا صورت گرفته، هزینه شده است و دولت نمیتواند این پول ها را خرج کند”. این مساله پیش از این مورد اشاره محمود بهمنی، رئیس سابق بانک مرکزی،نیز قرار گرفته بود. به گفته بهمنی این ذخایر قبلا توسط دولت به بانک مرکزی فروخته شده و معادل ریالی آن را از این بانک دریافت کرده بود، در نتیجه این ذخایر قابل خرج نیستند.