همزمان با انجام مذاکرات هستهای و خوشبینی دو طرف برای رسیدن به توافق، اصولگرایان بر حجم انتقادهای خود از روند گفتوگوها و روش تیم مذاکرهکننده افزودهاند.
در حالی که سخنگوی کاخ سفید به نقل از باراک اوباما، رییسجمهوری آمریکا،گفت که هنوز احتمال رسیدن به توافق ۵۰ درصد است، علیاکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی خبر از آن داده که درباره ۹۰ درصد مسایل فنی توافق حاصل شده.
صالحی که به همراه تیم مذاکرهکننده در این گفتوگوها حضور دارد، پس از گفتوگو با وزیر انرژی آمریکا، گفت: “ما در گفتوگو با ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا در مورد ۹۰ درصد مسائل فنی توافق کردیم”. به گفته صالحی “در بیشتر مسایل ما به توافقاتی دوجانبه دست یافتیم اما هنوز در مورد یک مساله مهم اختلاف نظر داریم که تلاش خواهیم کرد آن را در نشست امروز غروب بین وزیران خارجه دو کشور حل و فصل کنیم. در صورتی که این مورد به نتیجه مورد رضایت دو طرف برسد میتوان گفت در مجموعه مسایل فنی، تکلیف کم و بیش روشن شده است”.
پیش از آغاز مذاکرات جان کری، وزیر امورخارجه آمریکا، گفته بود که برای رسیدن به توافق بیش از مسایل فنی، مسایل سیاسی وجود دارد.
پس از سخنان صالحی اما جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید با اشاره به اینکه “در نظر رییس جمهوری آمریکا هنوز چیزی عوض نشده است؛ در بهترین حالت هنوز همه چیز پنجاه- پنجاه است” درباره احتمال رسیدن به توافق گفت: “هنوز معامله سختی در راه است و ایران باید تصمیمهایی دشوار و مسئولیتهایی سخت بر عهده بگیرد… هنوز باید منتظر علایم از تمامی مقامات تصمیمگیرنده ایران – و نه فقط مذاکرهکنندگان اتمی – بود و خیلی سخت است که بتوان نتیجهای را در این مقطع پیشبینی کرد”.
همزمان “کمیته صیانت از منافع ایران” که پس از دور نخست مذاکرات و توافق ژنو توسط گروهی از اصولگرایان تشکیل شد، در بیانیهای به ابهاماتی که پیرامون لغو تحریمها وجود دارد پرداخت و نوشت: “اولین سوالی که باید از تیم مذاکره کننده پرسید این است که دقیقا چه تضمینی وجود دارد که امریکا به تعهداتش عمل کند و واقعاً فضای تحریمها را بهتر نماید؟ و اگر نکند چه کسی میتواند او را ملزم یا مجازات کند؟ و چگونه به دولت اوباما باید امید بست که یک سال حتی حاضر به پرداخت یک امتیاز نسبتا قابل توجه بهایران نشد”؟
این بیانیه همچنین بخش اصلی نامهای که چندی پیش سناتورهای جمهوریخواه آمریکا خطاب به “رهبران ایران” نوشتند را تکرار کرد: “کنگره امریکا به طور کلی همان طور که در نامه اخیر ۴۷ سناتور ذکر شد این حق را برای خود قائل است که حتی در صورت امضای موافقتنامه توسط دولت امریکا با ایران – و تا وقتی که خود کنگره این توافق را امضا نکرده است – پس از مدتی زیر آن بزند و از آنجایی که مشخص نیست در چه برههای چنین تصمیمی اتخاذ کنند و نهاد نظارتی قابل اتکایی نیز در دنیا جهت جلوگیری از این امر وجود ندارد ضررهای طرف ایرانی از این موضوع قابل پیشبینی نیست”.
علاوه بر انتقادها در آمریکا و غرب به این نامه، رهبر جمهوریاسلامی در دیدار با اعضای مجلس خبرگان، با اشاره به نامه سناتورهای آمریکایی، گفت که نامهی آنها “از نشانههای فروپاشیِ اخلاق سیاسی در نظام آمریکا” است، چرا که “همهی دولتهای عالم طبق مقرّرات شناخته شده و پذیرفتهی بینالمللی به تعهّدات خودشان پایبندند”.
آیتالله خامنهای گفت: “میگویند ما میخواهیم به ایرانیها یاد بدهیم، درس بدهیم که بفهمند قوانین ما چیست”، اما “ما احتیاج به درس آنها نداریم”، زیرا “اگر چنانچه به توافقی هم برسیم، بلدیم چهجوری عمل بکنیم که بعد آنها نتوانند جمهوری اسلامی را پشت در نگه دارند”.
از جمله موارد مورد اختلاف دو طرف بحث بر سر چگونگی لغو تحریمها علیه ایران هست. آیتالله خامنهای پیش از این گفته بود که توافق باید یک مرحلهای باشد و تمام تحریمها به یکباره لغو شوند. برخی مقامهای آمریکایی معتقدند که این تحریمها تا زمان تعطیلی کامل برنامه هستهای ایران نباید لغو شود. شاید به همین دلیل هم محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه، هفته گذشته خبر از آن داده بود که برای اجرایی شدن توافق جامع میان ایران و گروه ۱+۵ این توافق در شورای امنیت مطرح خواهد شد تا دو طرف ملزم به اجرای تمام تعهدها در این توافقنامه باشند. پیشنهادی که البته با انتقاد اصولگرایان مواجه شده بود.
روز شنبه رویترز به نقل از “منابع آگاه” نوشت که دو طرف مشغول گفتوگو برای به دست آوردن تضمینی پیرامون لغو تحریمهای ایران هستند تا جمهوریخواهان آمریکایی قادر به زیرپا گذاشتن آن نباشند و به همین دلیل قصد دارند از شورای امنیت سازمان ملل بخواهند تا این تحریمها را لغو کند.