بحران دریاچه ارومیه که آغاز سال، در حاشیه اخبار سیاسی و تحت تاثیر جدل‌های انتخاباتی به حاشیه رانده شده بود، بار دیگر در پایان سال خبر ساز شده است. نماینده ارومیه با استناد به اصل ۵۰ قانون اساسی، نسبت به احیای تالاب‌ها و نجات دریاچه ارومیه خواهان تذکر به وزیر نیرو شده و نماینده تبریز هم گفته است در صورت مرگ دریاچه ارومیه، نمک این دریاچه چشمان همه ایرانیان را آزار خواهد داد و شهر تبریز غیر قابل سکونت خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا نادر قاضی‌پور، نماینده ارومیه در جلسه روز یکشنبه، ۲۵ اسفند ماه مجلس شورای اسلامی، در اخطاری مستند به اصل ۵۰ قانون اساسی از محمد حسن ابوترابی‌فرد، نایب رئیس مجلس خواست به وزیر نیرو درباره احیا و نجات تالاب‌ها به ویژه دریاچه ارومیه تذکر داده شود.
طبق اصل پنجاهم قانون اساسی که نماینده ارومیه بر اساس آن خواهان تذکر به وزیر نیرو شده”در جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی می‌شود. از این رو فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است.”
کارشناسان می‌گویند اصل ۵۰ قانون اساسی به خاطر برخی ابهامات در تعریف محیط زیست، از جمله اصول مبهم و مناقشه برانگیز قانون اساسی به شمار می‌رود.
با این حال قاضی‌پور با ارائه تقاضای تذکر به وزیر نیرو در خصوص وضعیت تالاب‌ها و دریاچه ارومیه توضیح داده که در حال حاضر ۹۰ درصد از دریاچه ارومیه خشک شده و تنها ۱۰ درصد از آن باقی مانده و لذا این دریاچه نیازمند توجه جدی است.
در همین حال علی‌رضا منادی، نماینده تبریز در مجلس هشدار داده که در صورت مرگ دریاچه ارومیه “نمک آن چشمان همه ایرانیان را آزار خواهد داد و شهر تبریز غیرقابل سکونت خواهد شد.”
به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی، منادی گفته است: “امروز دوباره می‌گویم دریاچه ارومیه در حال احتضار است و حرف زدن‌ها تاکنون کاری از پیش نبرده است.”
به گفته این نماینده مجلس “باید موضوع نجات دریاچه ارومیه را به‌عنوان یکی از شاخص های مهم برای شاه‌بیت اجرای اقتصاد مقاومتی به کار گرفت.”
دو ماه قبل نیز ناصر آق، عضو هیأت علمی دانشگاه ارومیه و بنیان‌گذار پژوهشکده آرتمیا اعلام کرده بود که ۸۰ درصد آب دریاچه ارومیه خشک شده است.
او همچنین گفته بود این دریاچه حداکثر دو تا سه سال دیگر، کاملا خشک خواهد شد و دیگر فرصتی وجود ندارد که آب برای آن آورده شود.
روز یکشنبه، ۲۵ اسفند ماه باشگاه خبرنگاران نیز به نقل از عیسی کلانتری، دبیر خانه کشاورزان ایران و مجری طرح نجات دریاچه ارومیه اعلام کرد که دریاچه ارومیه و ۳۰۰ دریاچه زیر زمینی با نزدیکی به مرز نابودی چراغ خطر زیست محیطی را برای مسئولا ن کشور به صدا درآورده است.
“احیای دریاچه ارومیه ۱۰ سال زما ن می‌برد”
کارشناسان محیط زیست بار‌ها نسبت به پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه هشدار داده‌اند. دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آب شور جهان است که در سالهای گذشته با بحران کم آبی رو به رو و بخش عمده‌ای از آن خشک شده است.
بحران دریاچه ارومیه در حدی است که حسن روحانی پس از آغاز به کار، در اولین جلسه هیات دولت به بررسی این موضوع پرداخت و گروهی را مامور کرد تا راهی عملی برای نجات آن پیدا کنند.
دولت محمود احمدی‌نژاد نیز تلاش‌هایی برای رفع بحران دریاچه ارومیه انجام داد، اما حمید چیت چیان، وزیر نیرو در مهرماه گفته بود که دولت قبل “اعتباراتی اختصاص داد اما این اعتبارات ناکافی بود و اقداماتی هم انجام شد که نارسا بود، نتیجه آن این شده که وضعیت دریاچه ارومیه سال به سال بد‌تر می‌شود.”
در راستای برون رفت از این بحران در آبانماه محمد جواد محمدی‌زاده، رئیس سازمان محیط زیست اعلام کرده بود که “برنامه توسعه و عمران سازمان ملل متحد ۱۳۵ میلیون دلار برای حل مشکلات محیط زیست دریاچه ارومیه تخصیص داده است. این کمک‌ها برای رفع چالش‌های زیست محیطی مثبت است اما کافی نیست.”
محسن سلیمانی، مدیر طرح حفاظت از تالاب‌های ایران هم روز یکشنبه، ۲۵ اسفند ماه، هشدار داده بود که دریاچه ارومیه دریاچه نمکی بین سه نقطه جغرافیایی آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و ارومیه با جمعیت حاشیه‌ای در حدود ۴ میلیون نفر است که در حال حاضر غلظت نمک آن بیش از ۴۰۰ گرم در لیتر است و عدم نجات ارومیه منجر به شکل گیری طوفان‌های نمکی در منطقه، در آینده‌ای نه چندان دور خواهد شد.
همزمان به گزارش همشهری آنلاین عیسی کلانتری دبیر و مجری طرح نجات دریاچه ارومیه که پیش‌تر از ارائه نسخه علمی و قابل اجرا مربوط به احیای دریاچه ارومیه تا پایان اردیبهشت‌ماه سال آینده خبر داده بود، روز شنبه، ۲۴ اسفندماه اعلام کرد که این نسخه تا پایان خرداد سال ۹۳به دولت ارائه می‌شود.
آقای کلانتری گفته است با ارائه این نسخه فاز اجرایی احیای دریاچه آغاز می‌شود؛ فازی که حداقل ۱۰تا ۱۲سال زمان می‌برد.
کمبود آب و بحران تالاب و دریاچه‌ها
کمبود آب و کاهش بارندگی از سال‌ها قبل به یکی از عمده‌ترین مشکلات محیط زیستی کشور تبدیل شده است.
علاوه بر دریاچه ارومیه تالاب های پریشان، گاوخونی و هامون به خاطر تامین نشدن حقابه و کمبود آب در معرض خطر نابودی و خشک شدن کامل قرار گرفته‌اند.
روند خشک شدن دریاچه ارومیه در سالهای گذشته علاوه بر اعتراض مقامات رسمی و نمایندگان مجلس، به ویژه اعتراضات مدنی و عمومی شهروندان ارومیه و ساکنان برخی دیگر از شهرهای آذربایجان غربی و شرقی را در پی داشته است.
