در حالی که با افزایش قیمت دلار در بازار آزاد در هفته گذشته و شروع نوسانات قیمتی ارزها طی روزهای اخیر، رویای دلار تک نرخی عملا محقق نشده ماند، دولت روحانی زیر فشار کمبود، قیمت دلار وارداتی و حاصل از فروش نفت را در بودجه سال آینده افزایش داد و به ۳۱۰۰ تومان رساند.
تصمیم دولت که گفته می شود از سر استیصال گرفته شده از دید اقتصاددانان راستگرای بهترین چاره برای جبران کسری بودجه است - به مراتب بهتر از روش چاپ اسکناس و قرض از بانک مرکزی که دولت احمدی نژاد برگزید- اما اقتصاددان مخالف اقتصاد باز معتقدند به این ترتیب کسری بودجه باقی می ماند و دود آن به طبقات پایین جامعه می رود.
افزایش رسمی قیمت برای بودجه سال آینده با واکنش های انتقاد آمیز رسانه ها و نمایندگان جناح راست در مجلس مواجه شده است، اما حامیان دولت ادعا می کنند که تعیین رقم تازه برای دلارهای وارداتی در بودجه سال آینده ربطی به کسری بودجه دولت ندارد.
خبرگزاری ایسنا یکشنبه در گزارش تصمیم های سازمان مدیریت و برنامه ریزی درباره بودجه آینده خبراز سه سناریو داد برای قیمت هر بشکه نفت صادراتی که گزینه های آن ۴۲ و ۴۵ و ۵۰ دلار در مقابل فروش هر بشکه نفت خواهد بود. پیش بینی شده با تعیین نرخ ۳۱۰۰ تومانی به عنوان مبنای تبدیل دلار به ریال در سال آینده درآمدی حدود ۶۸ هزار میلیارد تومان از محل نفت در اختیار دولت قرار گیرد.
این خبر نشان می دهد که معاون رییس جمهور آشکار کرده که وزارت نفت پذیرفته که برای سال آینده ۲۲ میلیارد دلار از محل فروش نفت در اختیار دولت قرار دهد. آنطور که پیش تر نوبخت اعلام کرده بود حدود ۳۰ درصد از بودجه ۲۱۳ هزار میلیاردی دولت در سال آینده به نفت بستگی دارد.
تعیین نرخ ۳۱۰۰ تومانی در بودجه سال بعد، نسبت به نرخ ۲۸۵۰ تومان سال جاری ۲۵۰ تومان افزایش دارد، در حال حاضر نرخ دلار در مرکز مبادلات ارزی ۲۹۹۵ تومان است که حدود ۱۰۵ تومان با نرخ مورد نظر فاصله دارد.(لینک)
افزایش ۲۵۰ تومانی قیمت دلار در محاسبات بودجه ای دولت پس از آن بود که در بازار آزاد قیمت دلار به بالای ۳۵۰۰ تومان رسید. که در روزهای گذشته دچار نوساناتی شد که به نظر می رسد بالا و پایین رفتن های مکرر نرخ دلار، بی ارتباط با سیگنال ارسالی از سوی دولت به بازار نباشد.
افزایش قیمت دلار به ۳۱۰۰ تومان در بودجه ۹۵ با واکنش غلامرضا کاتب سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز مواجه شده و وی دیروز در اعتراض به نرخ تعیین شده گفته است: “چرایی افزایش نرخ دلار در بودجه، احتمالاً از رئیس سازمان مدیریت پرسیده خواهد شد. آنچه مسلم است دولت باید به دنبال کاهش نرخ ارز باشد، تا ارزش پول ملی حفظ شده و همچنین نرخ ارز باید طبق برنامه پنجم توسعه توسط بازار مشخص شود و این قیمت محاسباتی خواهد بود. قیمت محاسباتی دلار در بودجه نباید افزایش یابد. این نرخ می‌تواند در قیمت ارز در بازار تأثیرگذار باشد و اگر دولت به دنبال یکسان‌سازی نرخ ارز است، باید با کاهش قیمت به دنبال آن باشد و نه افزایش”.(لینک)
سایت اقتصاد آنلاین نیز به نقل از یک استاد دانشگاه به تصمیم دولت درباره افزایش قیمت ارز در بودجه 95 اعتراض کرده و نوشته است: “هدف اصلی دولت از افزایش نرخ دلار در بودجه ۹۵ تامین کسری بودجه دولت در سال آینده است. به عبارتی دولت قصد دارد کسری بودجه و کاهش درآمد خود از فروش نفت را از این طریق جبران کند. قرار است با اجرای برجام پول های بلوکه شده ایران به کشور بازگردد و در نتیجه قیمت دلار باید کاهش یابد؛ اما اکنون با توجه به کاهش قیمت نفت، دولت در پی جبران کاهش درآمدهای نفتی خود است.
این استاد دانشگاه که از هواداران دولت احمدی نژاد است گفته “دولت روحانی در ۲ سال گذشته نرخ تورم را به ۱۵ درصد رسانده اما به نظر می رسد قصد دارد در ۲ سال آینده به دوران احمدی نژاد باز گردد که من دلیل آن را نمی دانم اما ممکن است یک دلیل آن کاهش قیمت نفت و در نتیجه کاهش درآمدهای نفتی دولت باشد که دولت قصد دارد به دلیل تامین کسری بودجه خود این اقدام را انجام دهد”.(لینک)
در این میان، سناریوهای دیگری نیز در باره انگیزه دولت در افزایش رسمی قیمت ارز مطرح شده که یکی از آنها را سایت نفت ما به نقل از شنیده های از توافق دولت و خودروسازان خبر داده که بر اساس آن “بعداز تایید مجلس بر اجرای برجام، دلار به بالاتر از ۳۵۰۰ تومان خواهد رسید و باتوجه به اینکه قیمت خودرو در حال حاضر بر مبنای دلار ۲۹۵۰ تومان محاسبه شده، قیمت خودرو هم باید حداقل ۲۰ درصد افزایش می یابد”.(لینک)
انتقاد از دولت در خصوص تامین کسری بودجه از طریق افزایش قیمت دلار، چندی پیش با واکنش محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت مواجه شد و وی در این باره گفت: “ما به دنبال یکسان سازی نرخ ارز هستیم تا فاصله ای که همواره بین بازار آزاد و نرخ مبادله ای وجود داشت به هم نزدیک شود. ما معتقدیم که این افزایش قیمت همچون شرایط اسفندماه سال گذشته که ارز در بازار غیررسمی افزایش مقطعی داشت، ان شاء الله هفته آینده از منطق، تعادل و ثبات بیشتری برخوردار خواهد شد.”(لینک)
با این همه یکشنبه هر دلار آمریکا در بازار ایران ۳۴۱۵ تومان مبادله شده است و قیمت دلار مبادله ای نیز در بازه ۳۰۰۰ تومان باقی مانده است.
