دبیر کارگروه نجات دریاچه ارومیه از حذف راهکارهای پیشین و ارائه طرح‌های جدیدی برای نجات دریاچه ارومیه به دولت خبر داده؛ خبری که تنها یک روز پس از اعلام خشک شدن ۹۳ درصد دریاچه ارومیه منتشر شده است.
عیسی کلانتری روز دوشنبه، یکم اردیبهشت‌ماه در گفت وگو با خبرگزاری ایسنا اعلام کرد که بسته پیشنهادی احیای دریاچه ارومیه نیمه خرداد ماه تحویل هیات دولت می‌شود.
یک روز پیش از این اعلام، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفته بود که ۹۳ درصد دریاچه ارومیه خشک شده و شوری آب آن تقریبا دو برابر میزان استاندارد شده و به حالت فوق اشباع رسیده است.
حسن عباس‌نژاد، تابستان امسال را آخرین مهلت احیای دریاچه ارومیه دانسته و خواستار عزم جدی مردم و مسئولان برای حفظ این تالاب با ارزش بین‌المللی شده بود.
اخبار جدید در مورد بحرانی‌تر شدن وضعیت دریاچه ارومیه در حالی منتشر شده‌اند که در اسفندماه نادر قاضی‌پور،نماینده مجلس با ارائه تقاضای تذکر به وزیر نیرو در خصوص وضعیت تالاب‌ها و دریاچه ارومیه اعلام کرد که ۹۰ درصد از دریاچه ارومیه خشک شده و تنها ۱۰ درصد از آن باقی مانده است.
قاضی پور در جلسه روز یکشنبه، ۲۵ اسفند ماه مجلس شورای اسلامی، در اخطاری مستند به اصل ۵۰ قانون اساسی از محمد حسن ابوترابی‌فرد، نایب رئیس مجلس خواسته بود که به وزیر نیرو درباره احیا و نجات تالاب‌ها به ویژه دریاچه ارومیه تذکر داده شود.
طبق اصل پنجاهم قانون اساسی که نماینده ارومیه بر اساس آن خواهان تذکر به وزیر نیرو شده بود “در جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی می‌شود. از این رو فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است.”
کارشناسان می‌گویند اصل ۵۰ قانون اساسی به خاطر برخی ابهامات در تعریف محیط زیست، از جمله اصول مبهم و مناقشه برانگیز قانون اساسی به شمار می‌رود.
همزمان علی‌رضا منادی، نماینده تبریز در مجلس هشدار داده بود که در صورت مرگ دریاچه ارومیه “نمک آن چشمان همه ایرانیان را آزار خواهد داد و شهر تبریز غیرقابل سکونت خواهد شد.”
حالا بعد از اعلام خشک شدن ۹۷ درصدی دریاچه ارومیه، عیسی کلانتری، دبیر کارگروه نجات دریاچه ارومیه گفته طرح‌های مختلفی برای نجات این دریاچه مطرح است که از ۱۹ راهکار پیشین قبلی برخی راهکارها که غیرعلمی بودند، حذف شده و یکسری راهکارهای دیگر که علمی و عملی تر است جایگزین آنها می‌شوند.
کارشناسان محیط زیست بار‌ها نسبت به پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه هشدار داده‌اند.
دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آب شور جهان است که در سالهای گذشته با بحران کم آبی رو به رو بوده و بخش عمده‌ای از آن خشک شده است.
بحران دریاچه ارومیه در حدی است که حسن روحانی پس از آغاز به کار، در اولین جلسه هیات دولت به بررسی این موضوع پرداخت و گروهی را مامور کرد تا راهی عملی برای نجات آن پیدا کنند.
دولت محمود احمدی‌نژاد نیز تلاش‌هایی برای رفع بحران دریاچه ارومیه انجام داد، اما حمید چیت چیان، وزیر نیرو در مهرماه گذشته گفته بود که دولت قبل “اعتباراتی اختصاص داد اما این اعتبارات ناکافی بود و اقداماتی هم انجام شد که نارسا بود، نتیجه آن این شده که وضعیت دریاچه ارومیه سال به سال بد‌تر می‌شود.”
از جمله راهکارهای پیشنهادی برای نجات دریاچه ارومیه انتقال آب از سایر نقاط ایران به این دریاچه بود که با انتقادهای کارشناسان محیط زیست روبرو شد و حتی برخی از کارشناسان خارجی انتقال حوضه به حوضه آب برای دریاچه ارومیه را طرحی منسوخ شده در دنیا اعلام کردند و خواستار مشورت بیشتر ایران با کارشناسان خارجی شدند.
روز دوشنبه، یکم اردیبهشت عیسی کلانتری، دبیر کارگروه نجات دریاچه ارومیه، در پاسخ به سئوال خبرگزاری ایسنا در خصوص این طرح گفته است: “منظور کارشناسان خارجی بیشتر مربوط به انتقال آب از دریاچه خزر بود؛ انتقال آب از حوضه‌های ارس و زاب همچنان سر جای خود هستند. در حقیقت آنها جایگزین حق‌آبه هایی می شوند که برای آب شرب مصرفی شهرها برداشته شده است.”
کلانتری روز دوشنبه در مصاحبه‌ای جداگانه با خبرگزاری ایرنا گفته است: “هم اکنون ۹۴ درصد این دریاچه خشک شده اما این موضوع نباید ما را ناامید کند و باید بدانیم که با خشک شدن این دریاچه، زندگی در این منطقه بخصوص شهر تبریز سخت خواهد بود.”
در همین حال رییس دانشگاه ارومیه “بی برنامگی و استفاده نادرست از منابع آب” را دلیل خشکیدن دریاچه ارومیه عنوان کرده است.
دکتر رحیم حب‌نقی در جلسه مشترک ستاد احیای دریاچه ارومیه با کارگروه استانی در مورد ویژگی‌های دریاچه ارومیه توضیح داده که این دریاچه در سال ۱۳۵۲ به عنوان پارک ملی و در سال ۱۳۵۴ به عنوان یکی از تالاب های جهان به ثبت رسیده و به تازگی رتبه یک جهان در شورترین دریاچه را به خود اختصاص داده است.
به گفته رئیس دانشگاه ارومیه این موضوع، اهمیت دریاچه ارومیه را به عنوان “سرمایه ملی” دو چندان کرده است.
کمبود آب و کاهش بارندگی از سال‌ها قبل به یکی از عمده‌ترین مشکلات محیط زیستی کشور تبدیل شده است.
علاوه بر دریاچه ارومیه، تالاب‌های پریشان، گاوخونی و هامون به خاطر تامین نشدن حقابه و کمبود آب در معرض خطر نابودی و خشک شدن کامل قرار گرفته‌اند.
