به فاصله یک روز پس از سخنان حسن روحانی درباره منتقدان گفتوگوهای هستهای میان ایران و گروه ۱+۵ و سپس پاسخ حسین شریعتمداری به وی، علی لاریجانی، رییس مجلس نهم، به انتقاد از روش باراک اوباما رییسجمهور آمریکا پرداخت و او را مقصر شکست مذاکرات معرفی کرد.
رییس مجلس نهم در نطق پیش از دستور خود گفت: “آقای اوباما به دلیل ضعف و گرفتاریهای داخلی نمیتواند در مقابل انعطافهای معقول دولت و ملت ایران تصمیم عاقلانه بگیرد و میخواهد ایران یا تسلیم خواستههای نامربوط آنها شود یا مذاکرات با شکست مواجه شود”.
این سخنان لاریجانی در حالی بیان شده که اوباما طی هفتههای گذشته چندین بار تاکید کرده در صورت تصویب هرگونه قانونی در کنگره آمریکا درباره تحریم ایران، آن را وتو خواهد کرد، زیرا چنین تصمیمی به روند مذاکرات هستهای لطمه وارد می کند. وی در یکی از آخرین اظهارنظرهای خود درباره پرونده هستهای ایران گفت: “برای ما تضعیف دیپلماسی درچنین زمانه حساسی بدون دلیل محکم اشتباه خواهد بود، انچه که ما باید انجام بدهیم این است که مذاکرات را به پایان برسانیم و فشار را بر ایران افزایش دهیم تا به درخواست های بین المللی پاسخ مثبت بدهد”.
به گفته لاریجانی “آقای اوباما باید با روشنی بداند که ملت ایران تسلیم نخواهد شد؛ ایشان با این نوع سیاست غلط در مذاکرات مسئول شکست مذاکرات است که تصور کرده است میتواند هزینه ضعف خود را در حل مشکلات داخلی به طرف ایران منتقل کند”.
طی هفتههای گذشته دو طرح در مجلس مطرح شد که هر دو به نوعی به سرنوشت مذاکرات هستهای ارتباط داشت. ابراهیم کارخانهای، رییس کمیته هستهای مجلس، در گفتوگویی با خبرگزاری تسنیم، خبر از تهیه طرحی با عنوان “الزام دولت به حفظ دستاوردهای هستهای و دفاع از حقوق ملت ایران” داده بود که ۸۰ نماینده مجلس نیز آن را امضا کردهاند.
پیش از آن نیز محمدحسن آصفری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، به ایرنا - خبرگزاری وابسته به دولت - گفته بود که ۲۰۵ نماینده طرحی را آماده کردهاند که در صورت ادامه “زیادهخواهیها”ی آمریکا و اصرار بر تحریم ایران “به دولت اجازه داده میشود که غنیسازی ۶۰ درصدی را در جهت تامین سوخت زیردریایی و کارهایی صنعتی انجام دهد”.
رییس مجلس نهم اضافه کرد که اوباما “در بیانات اخیر خود گفته است ما به ایران فشار میآوریم تا ایران نظر ما را در بحث هستهای قبول کند. حالا مقصود آنها از مذاکره با ایران روشنتر شده است. آنها میگویند باید تسلیم خواست ما شوید”.
این سخنان لاریجانی در حالی بیان شده که در هفته گذشته اصولگرایان انتقادهای خود از سیاست خارجی دولت روحانی و تیم مذاکرهکننده هستهای را افزایش دادهاند. به عقیده آنها امتیازدهی دولت روحانی به غرب، عقبنشینی از مواضع هستهای و در نهایت پیادهروی محمدجواد ظریف و جان کری، وزیر امورخارجه آمریکا، از اشتباهاتی بوده که تیم مذاکرهکننده در این مدت انجام داده.
همزمان وبسایت رجانیوز، نزدیک به جبهه پایداری، درباره به درازا کشیدن زمان مذاکرات هستهای نوشت: “شواهد حاکی از آن است که آمریکا راهبرد به درازا کشیدن مذاکرات را در دستور کار خود قرار داده…هدف مقامات آمریکایی از فرسایشی کردن مذاکرات، دستیابی به امتیازات بیشتر در نتیجه توافق نهایی است”.
به عقیده رجانیوز “ذخایر اورانیوم غنی شده ۵ درصد، اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد و راکتور اراک، سه خطر بالقوهای برای آمریکا به حساب میآمد که سبب می شد ایران «قابلیت فرار هستهای» پیدا کند اما در نتیجه توافق ژنو، این سه برگه مهم ایران از روی میز مذاکرات برداشته شد. به همین دلیل طولانی شدن روند مذاکرات در حالی که ایران یک برنامه هسته ای «فریز شده» و «بدون قابلیت فرار هسته ای» دارد، خطری را متوجه آمریکا نمی کند”.
از دیگر موارد انتقادها به دولت روحانی، معرفی نماینده جدید ایران در سازمان ملل از سوی دولت بود. پیش از این حمید ابوطالبی به عنوان سفیر دایم ایران در سازمان ملل از سوی دولت روحانی انتخاب شده بود. اما دولت آمریکا به بهانه دست داشتن وی در حادثه حمله سفارت آمریکا و گروگان گرفتن دیپلماتهای آمریکایی، از دادن ویزا به او خودداری کرد. در نهایت و پس از گذشت بیش از یک سال، دولت روحانی هفته گذشته غلامعلی خوشرو را به عنوان سفیر جدید ایران در سازمان ملل منصوب کرد.
انتقادهای اصولگرایان از دولت روحانی باعث شده که نمایندگان مجلس نیز با طرح سوالهایی محمدجواد ظریف را برای پاسخگویی به مجلس احضار کنند.
این انتقادها باعث شد که روز شنبه حسن روحانی در یک سخنرانی ضمن حمایت از تیم مذاکره کننده هستهای و دفاع از سیاست خارجی دولت خود، منتقدان را به “کف زدن برای آن طرفی” متهم کرده و درباره آنها بگوید: “آن طرفی ها برای جمع خودشان کف میزنند ولی این طرفیها معلوم نیست چه میکنند؟ گاهی برای آن طرفی کف میزنند، بعد میگوییم چرا برای آن طرفی کف میزنید؟ میگویند انتقاد چیز خوبی است. ای خدا عقل سالم به بدن سالم بده”.
روحانی پیش از این از عبارتهایی نظیر “تازه به دوران رسیده، بیکار، متوهم، عصر حجری، ترسو، هوچی باز، بی شناسنامه، کم سواد، بزدل، تازه انقلابی شده و عقب مانده” برای توصیف منتقدان مذاکرات هستهای استفاده کرده بود.
سخنان روحانی البته با پاسخ حسین شریعتمداری، نماینده آیتالله خامنهای در موسسه کیهان مواجه شد. شریعتمداری در سرمقاله روز گذشته کیهان درباره سخنان رییس دولت یازدهم نوشت: “جناب روحانی و برخی از دولتمردان ایشان بودهاند که طی یک سال و چند ماه گذشته، برای پیروزیهای حریف کف زدهاند! و بیآنکه امتیازی بگیرند، حریف را پس از هر امتیازی که دریافت داشته است تشویق کردهاند و بدیهی است این تشویقهای نابجا با «تحقیر»! هرچند ناخواسته دولت و ملت ایران همراه و همزاد بوده است که برشمردن موارد آن به درازا میکشد”.