در حالی که ۴ روز پیش وزیر بهداشت از کاهش قد ایرانی‌ها به دلیل کاهش مصرف شیر خبر داده بود روزنامه اعتماد نتایج تحقیقاتی را به نقل از کار‌شناسان منتشر کرده که بر اساس آن متوسط قد بچه‌های ایرانی در دو دهه اخیر ۴ سانتی متر کاهش یافته است.
این روزنامه در مصاحبه با دکتر عزیز الله کمال‌زاده، مشاور تغذیه برنامه جهانی به نقل از وی نوشته نتایج کنونی از تحقیقات ۱۵ تا ۲۰ ساله با جامعه آماری دانش آموزان مقطع راهنمایی و دبیرستان به دست آمده است.
کمال‌زاده در این گفتگو اشاره‌ای نکرده که میانگین قد دانش آموزان ۲۰ سال پیش چقدر بوده و امروز به چند سانتیمتر تنزل پیدا کرده، اما ظاهرا ریشه اصلی آن بی اعتنایی به مصرف شیر بوده است.
وی که دکترای تغذیه و فیزیولوژی دارد به اعتماد گفته است: “خوردن شیر توسط افراد باید از وقتی به دنیا می‌آیند تا نوجوانی به صورت منظم ادامه داشته باشد تا موجب رشد شود.”
کاهش مصرف شیر از ۴ سال پیش به گفته این مقام مسئول تا امروز حدودا ۲۵ درصد بوده است؛ یعنی از زمستان سال ۸۹، زمانی که دولت محمود احمدی‌نژاد تصمیم گرفت دست به آزاد سازی قیمت کالاهای اساسی بزند، یارانه‌ها را حذف کند و در عوض ماهانه ۴۵ هزار تومان پول به حساب هر ایرانی بریزد.
۱۷ خرداد مشاور شرکت صنایع شیر ایران نیز کاهش سرسام آور مصرف شیر را تایید کرد. حسین چمنی با اشاره به اینکه طبق گزارش سال قبل بانک مرکزی مصرف شیر بعد از اجرای فاز نخست هدفمندی یارانه‌ها حدود ۴۲ درصد کاهش یافته، گفته بود: “در این گزارش آمار مصرف مربوط به ۱۱ قلم کالا اعلام شده که کاهش مصرف آن‌ها از ۴۲ درصد مربوط به شیر تا ۶ درصد مربوط به ماهی است که میانگین کاهش مصرف مربوط به این ۱۱ قلم نیز حدود ۱۸ درصد می‌شود.”
قیمت شیر در ۴ سال اخیر تقریبا ۲۵۰ درصد بالا‌تر رفته است. با تورم‌های بالای پس از سونامی تحریم‌ها، تنگ‌تر شدن دست شهروندان به ویژه در طبقه پایین دست و متوسط نزدیک به پایین، و نبود الگوی مصرف درستی که دولت اجازه تبلیغ قدرتمند آن را از سوی نهادهای مدنی و مطبوعات و رسانه‌ها صادر کرده باشد، شیر به تدریج در حال خط خوردن از فهرست خریدهای اساسی ایرانیان است.
با این حال به نظر می‌رسد وزیر بهداشت خطر غیبت شیر از سبد تغذیه شهروندان را جدی گرفته است. ۵ شنبه هفته پیش حسن قاضی‌زاده هاشمی در ورامین اعلام خطر کرده بود که کوتاهی قد یکی از عوارضی است که به دلیل کاهش مصرف مواد لبنی، به ویژه شیر، جامعه ایرانی را تهدید می کند.
وزیر بهداشت که براساس اخبار روزنامه ها ارتباط مستقیمی با شهروندان دارد، در اظهارات خود با تاکید بر این واقعیت که جامعه با مشکل اقتصادی روبرو است، ابراز تاسف کرده که این موضوع در درجه اول شیر را هدف قرار داده است: “متأسفانه با بروز مشکلات اقتصادی اولین ماده ای که از سبد کالایی حذف می شود، شیر است در حالی که ممکن است در سبد سفره ای مردم، میوه بوده و برای برخی کالا ها نظیر چیپس و پفک هزینه کنند ولی برای مواد لبنی نظیر شیر که سلامت فرد را تضمین می کند، هزینه کافی نمی کنیم.”
پیشنهاد وزیر بهداشت مصرف ۲ لیوان شیر در روز است؛ دو لیوانی که وی آن را سرمایه گذاری شهروندان برای سلامتی شان می داند. با جدی شدن مشکل کاهش قد بچه های ایرانی، هاشمی همچنین گفته دولت در فکر اعطای یارانه به مدارس است برای آنکه شیر در اختیار دانش آموزان بگذارند. او خاطرنشان کرده: “نحوه توزیع و کیفیت شیرهای مصرفی در مدارس یکی از مهمترین مباحثی است که وزارت بهداشت آن را با جدیت دنبال می کند و در این زمینه اگرچه با مشکلات اعتباری مواجه هستیم اما شاید ناگزیر به تغییر نحوه و مصرف شیر در مدارس شویم.”
توصیه به مصرف شیر در حالی مطرح می شود که در ماه مرداد افشای این موضوع که شرکت های اصلی تولید شیر از روغن پالم در تولید شیر استفاده می کردند به بحثی جنجالی در میان افکار عمومی و رسانه ها تبدیل شد.
این فاجعه در امر تغذیه توسط وزیر بهداشت هم تایید شد و دکتر زهرا عبداللهی، مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت هم توضیح داد که “روغن پالم نوعی روغن گیاهی است که مقدار اسید چرب اشباع آن حداقل ۵۰ درصد است.”
روغن پالم نیمی از واردات روغن گیاهی ایران را در سال ۹۲ (بیش از ۵۰۰ هزار تن) تشکیل داده است.
عبداللهی گفته بود: “چنین روغن هایی می توانند باعث بالا رفتن چربی خون، افزایش کلسترول بد و در نهایت موجب گرفتگی و انسداد عروق شوند.”
