دیکتاتورها و قدرت
رسانه ای

کارلا والاس

اکنون چند سالی است که عناوین خبری مربوط به جنبش های مردمی برای سرنگونی دیکتاتورها را در ایران، مصر، بحرین، سوریه و سایر کشورها می بینیم. در تحقیقی که توسط توسط کریستین ساینس مانیتور انجام شده، به نکاتی در باره نقش رسانه های اجتماعی در آنچه بهار عربی خوانده می شود، اشاره شده است.

یکی از سرخط های محبوب من این بود: «تویتردیکتاتور ها را از تونس اخراج کرد:  “این معنی واقعی اینترنت جهانی است.”

این رسانه اجتماعی است.

مسلما نیروهایی دیگری هم دست اندر کار هستند ولی در یک مساله تردیدی نیست: شبکه های اجتماعی عنصر کلیدی در تلاش های امروزی برای سرنگونی دیکتاتورها به شمار می آید.  چرا؟ چه نیرویی در پشت آن نهفته است؟

طراحی شبکه های اجتماعی و خصلت هایی که دارد همه در یک جهت حرکت می کنند:

همکاری، اجتماع، ارتباط،  به اشتراک گذاری.

اخیرا در تدریس درس تاریخ روزنامه نگاری گفتم مفهوم “پیوند زدن” در قلب مفهوم شبکه های اجتماعی در اینترنت قرار دارد. آنچه تیم برنز لی و همکارانش در تدوین ایده اینترنت یا شبکه جهانی دنبال می کردند این بود که چگونه می توان یک کامپیوتر را به کامپیوتر دیگر وصل کرد؛ چگونه می توان اطلاعات، داده ها و ایده ها را به اشتراک گذارد.

بنا بر این وصل شدن (پیوند)، به اشتراک گذاشتن و مفاهیمی که با آن ها همراه است، یعنی باز بودن و قابل دسترس بودن، همه از ارکان شبکه اینترنت هستند. این مفاهیم و خصلت ها آنقدر قوی هستند که به راحتی و بدون توسل به زورمی توانند باعث سرنگونی دیکتاتورها شوند. خانم ادی در “علم و بهداشت” می نویسد: “پیشرفت به پای بشر پایبند می زند. متناهی را باید به نامتناهی تبدیل کرد.”

آن نوع بازبودن و آن نوع وصل شدن چیزی است که رژیم های استبدادی نمی پسندند. از این دیدگاه است که رسانه اجتماعی یکی از ستون های اصلی در نبرد علیه استبداد به شمار می آید.

ولی آیا رسانه اجتماعی قابل سرنگونی نیست؟

چرا. مثال هایی از این مورد هم وجود دارد؛ ایران یکی از آنهاست که خیزش مردم همراه با رسانه های اجتماعی بلافاصله به پیروزی نرسید. ولی همانطور که در هر مبارزه دیگری پیگیری و استمرار شرط اصلی پیروزی است در این مورد هم به قول ادی “چسبیدن به حق و حقیقت” از ارکان این حرکت به شمار می آید.

واقعیت آن است که همانطور که گفته شد اساس طراحی این شبکه و هدف و بنیان آن اتصال است. ترکیب این وسیله با شجاعت اخلاقی و ایستادگی در برابر آنچه غلط است، منشا قدرت این رسانه است.

این نبردی آسان نخواهد بود و پیروزی به سرعت به دست نمی آید. ولی کیفیت ذهنی بعلاوه قدرتی که در پشت رسانه اجتماعی وجود دارد نیرویی است که در حال تغییر دنیاست و دیگر قابل انکار نیست.

منبع: کریستین ساینس مانیتور - 5 ژوئیه 2011