آیت الله محمد تقی مصباح یزدی از روحانیون تندروی شیعه و پدر معنوی- مذهبی اعضای دولت مستقر در تازه ترین اظهاراتش که سه شنبه شب در دفتر آیت الله خامنه ای در قم بیان کرد با “محارب” خواندن مخالفان ولی فقیه حکومت اسلامی تاکید کرد که در اجرای احکام اسلامی: “دموکراسی، آزادی و حقوق بشر جایی ندارد”.
این عضو مجلس خبرگان رهبری در این سخنرانی گفت: “ کسانی که با حکومت ولایت فقیه، موافق نیستند و با آن مخالفت می کنند، می گویند قرآن گفته است؛«لا اکراه فی الدین»، پس حکومت حق ندارد مردم را به کاری الزام کند، در حالی که «لا اکراه فی الدین» برای پذیرفتن اصل دین است و قوامش به ایمان قلبی است.”
رهبر فکری طالبان شیعی که مدتی پس از سرکوب های گسترده اعتراضات مردمی به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته پس از چند ماه وقفه سلسله سخنرانی هایش در جمع نیروهای نظامی و شبه نظامی و همچنین شاگردانش را از سر گرفته، در این سخنرانی تصریح کرد:” امروزه هم اگر مردم آمدند و تسلیم شدند و رهبری ولی امر مسلمین را پذیرفتند، اگر کسانی شلوغ کردند، آشوب کردند و خواستند که کودتا کنند، اینجا باید با قوه قهریه جلویشان را گرفت.”
این عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه این اظهاراتش با تاکید بر “اجبار در اجرای احکام اسلامی پس از پذیرفتن” همچنین گفت: “کسانی که گفتند، مسلمان هستیم و می‌خواهیم که احکام اسلامی را اجرا کنیم؛ کار اجرایی و مدیریت هم امام می‌خواهد و وقتی مردم با امام خویش بیعت کردند و جامعه اسلامی تشکیل شده و حکومت حق تحقق پیدا کرده است، اما اگر بعد از آن کسی مخالفت کرد، باید با او برخورد کرده و او را سرجایش نشاند و یا در مقام اجرای احکام اسلامی احکام کیفری می‌طلبد که اگر کسی دزدی کرد، دستش را باید قطع کرد، و این جا جایی نیست که بگوییم کار فرهنگی انجام دهیم و یا در قبال کسانی که فساد می کنند.”
این روحانی تندرو که از او به عنوان “تئوریسین خشونت شیعی” نام برده می شود در بخش دیگری از اظهاراتش خاطرنشان کرد که: “یکی از وظایف دولت اسلامی، حفظ ارزش های اسلامی است؛ چرا که یک جامعه اسلامی باید ظاهری خداپسندانه داشته باشد و عوامل فساد اخلافی، جنسی و هر نوع فساد دیگری باید سرکوب شود.”
مصباح یزدی همچنین در این سخنرانی به تعریف حکم “محارب” در نظریاتش پرداخت و گفت: “کار خصوصی بحث جدایی است، اما اگر علنا بیایند در خیابان و عربده کشی کنند، یا اگر کسی با سلاح به مردم حمله کرد، این جا دیگر نصیحت جایی ندارد، چرا که کسی که سلاح با خود دارد و با آن به مردم حمله می کند، حکم محارب را دارد و حکم محارب نیز اعدام یا قطع دست و پای مخالف و یا تبعید است و اجرای هر کدام از این ها بستگی به نظر حاکم دارد. در این جا نمی‌توان گفت «لا اکراه فی الدین» است، آزادی و دموکراسی و حقوق بشر است، چرا که در این جا دیگر این حرف‌ها نیست.”
این عضو مجلس خبرگان رهبری در پایان سخنرانی اش در دفتر آیت الله خامنه ای همچنین تاکید کرد که: “اسلام احکامی دارد و کسانی که مسلمان شدند و این احکام را قبول کردند، باید به این احکام تن در دهند؛ تا قبول نکردند کسی هم مسئولش نیست و حتی حاکم اسلامی هم به دلیل این که یاوری ندارد وظیفه ای ندارد، اما اگر حاکم اسلامی یاور داشت، باید کمر را محکم ببندد، و احکام اسلامی را دقیقا اجرا کند و در این جا دیگر بحث دموکراسی، آزادی و حقوق بشر جایی ندارد؛ پس «لا اکراه فی الدین» تنها برای پذیرش اصل دین است.”
حمایت از دولت مستقر
تازه ترین اظهارات محمد تقی مصباح یزدی درباره اجرای احکام اسلامی در حالی است که او پیش از این در جریان سرکوب های گسترده مردم معترض به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته در میان جمعی از فرماندهان سپاه پاسداران گفته بود: “اگر کسی عمدا و با آگاهی، قصد ضربه زدن به دین و مسلمانان را دارد، باید با او با صلابت و قاطعیت برخورد کرد و کسی حق ندارد بگوید در این مورد نیز باید مدارا شود. در اجرای حدود الهی جای رافت نیست و همان‌گونه که نباید از حدود الهی تجاوز شود، نباید در اجرای آنها کوتاهی شود.”
او همچنین در 24 مهرماه سال گذشته در یک سخنرانی در جمع اعضای بسیج خواستار استفاده از “آهن و سلاح” برعلیه مخالفان و منتقدان نظام شده و گفته بود: “همیشه کسانی مانع برقراری عدالت هستند و جز با مجازات تسلیم نمی‌شوند از همین رو قرآن اجرای عدالت را متوقف بر آهن و سلاح دانسته است.”
مصباح یزدی که در جریان سرکوب اعتراضات مردمی از سوی نیروهای سپاه و بسیج بصورت روزانه برای آنها سخنرانی می کرد، در ادامه این اظهاراتش افزوده بود: “برقراری نظام عادلانه بدون یک مجری که مانع تخلفات و تجاوزات شود، امکان پذیر نیست.ممکن است خداوند به کسی اجازه دهد که از طرف او اعمال حاکمیت کند که در این صورت بر اساس خواست و اراده خدا، این فرد از قدرت حاکمیت برخوردار می‌شود قدرتی که در طول قدرت خداست و لحظه به لحظه از طرف خدا به او داده می‌شود.”
این روحانی تندرو همچنین در اظهارات دیگری مدعی شده بود که: “قانون اساسی به تایید و امضای ولی فقیه اعتبار پیدا می‌کند، نه اینکه آن گونه که بعضی تصور کرده‌اند اعتبار ولایت فقیه به قانون اساسی باشد.”
وی پس از این اظهار نظر با استناد بر همین گفته اش به حمایت آشکار از محمود احمدی نژاد پرداخته و “مرتبه خدایی” به وی داده وادعا کرده بود که: “وقتی ریاست جمهوری حکم ولی فقیه را دریافت کرد اطاعت از او نیز چون اطاعت از خداست”، او همچنین اضافه کرده بود: “وقتی رییس جمهوری از جانب رهبری نصب و تایید می‌شود به عامل او تبدیل شده و از این پرتو نور بر او نیز تابیده می‌شود.”
اظهارات گذشته و اخیر محمدتقی مصباح یزدی درباره “حاکم و حکومت اسلامی” و قرائت او از نحوه “اجرای احکام اسلامی” در شرایطی است که بسیاری از مراجع تقلید شیعه از جمله مرحوم آیت الله منتظری سال گذشته پس از سرکوب اعتراض های مردمی به نتیجه انتخابات در فتاوی و اظهار نظرهای مختلف تاکید کردند که حکومت اسلامی با رای و رضایت مردم مشروع و جایز است.
آیت الله منتظری در این باره در پاسخ به استفتایی از حجت الاسلام محسن کدیور دراین باره اعلام کرده بود که: “تصدی افرادی که بخواهند با زور یا فریب و تقلب بر مناصب خود بمانند هیچ گونه مشروعیتی ندارد”.
این مرجع تقلید برجسته شیعه همچنین با تاکید بر اینکه “حاکم غیر عادل خود به خود معزول است” درباره علائم شرعی “ولایت جائر” با اشاره غیر مستقیم به رهبر کنونی جمهوری اسلامی تصریح کرده بود: “جور، مخالفت عمدی با احکام شرع و موازین عقل و میثاقهای ملی است که در قالب قانون درآمده باشد و کسی که متولی امور جامعه است و بدین گونه مخالفت می ورزد جائر و و لایتش جائرانه است.”
هشدار به آیت الله خامنه ای
اظهارات اخیر مصباح یزدی در دفترنمایندگی آیت الله خامنه ای در قم در شرایطی است که در نیمه اردیبهشت ماه سال جاری علی اکبر محتشمی پور، عضو ارشد مجمع روحانیون مبارز ضمن هشداری دوباره درباره قدرت گرفتن محمد تقی مصباح یزدی و شاگردانش گفت: “فرقه مصباحیه که من چند سال است روی آن تاکید می‌کنیم، بی‌کار ننشسته است اینها جریانی بسیار خطرناک و خشن هستند که به هیچ کس رحم نمی‌کننند و نه امام را قبول داشته و دارند نه حتی آیت‌الله خامنه‌ای را و از ایشان پلی ساخته‌اند برای رسیدن به اهدافشان و وقتی اهدافشان رسیدند ریشه رهبری را هم می‌زنند.”
وی با اشاره به اینکه “جریانی در مملکت پشت پرده است که به دنبال انتقام‌جویی از امام و انقلاب است” از “فرقه مصباحیه”، “انجمن حجتیه”، و “بنیاد غدیر” به عنوان سه طیف جریانی نام برده و افزود: “من یقین دارم که آقای مصباح یزدی اعتقادی به رهبری ندارد، آقای مصباح که به امام اعتقادی نداشته و بعد از پیروزی انقلاب نه در جنگ و نه در جبهه و نه در مسئولیت‌هایی که امام واگذار می‌کردند حاضر نشده کمک کند چطور فکر می‌کنید اعتقاد به آیت‌الله خامنه‌ای دارد؟”
وی با تاکید بر اینکه “این جریانات برای ضربه زدن و نابود کردن اندیشه و تفکر آیت الله خمینی و همه کسانی که با اعتقاد برای اجرای اندیشه‌های او کار کرده‌اند تلاش می‌کند” تصریح کرده بود که: “این جریان برای ریشه‌کن کردن طرفداران واقعی امام و انقلاب گرفته و وقتی ریشه اینها را زدند به سراغ خود حضرت آیت‌الله خامنه‌ای می‌روند.”
این اظهارات علی اکبر محتشمی پور سومین هشدار وی در مورد نفوذ “فرقه مصباحیه” در ساختار دولت مستقر در ایران بود. وی پیشتردر سال 85 و پس از آن در خرداد سال 87 نیز نسبت به گسترش نفوذ تدریجی مصباح یزدی و نزدیکان وی برای در دست گرفتن کامل قدرت در ایران هشدار داده و حتی در خرداد سال 87 طی سخنانی در اصفهان گفته بود: “هیچ تفاوتی بین فرقه مصباحیه و طالبان و جاهلان صدر اسلام وجود ندارد و افرادی که هیچ اهمیتی برای مردم، ملت ایران و جوانانی که به عنوان یک رکن از ارکان انقلاب برای امام مطرح بودند قائل نیستند، از افکار امام پیروی نمی کنند.”
هشدار محتشمی پور به آیت الله خامنه ای نسبت به پیشروی فرقه مصباحیه در شرایطی بود که روزنامه جمهوری اسلامی پیش از این با انتشار مقاله ای درباره تحرکات مصباح یزدی و شاگردانش از وقوف رهبری جمهوری اسلامی به این مساله خبرداده و نوشته بود: “در زمان انتخابات مجلس خبرگان در سال 85 حرکت خزنده او و شاگردانش برای در اختیار گرفتن کامل مجلس خبرگان با واکنش آیت الله خامنه ای مواجه و به رد صلاحیت پسر او و تعدادی دیگر از شاگردانش برای نامزدی در انتخابات مجلس خبرگان منجر شد.”
با این حال اما پس از انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته که با حمایت های آیت الله خامنه ای از محمود احمد نژاد و صف آرایی وی در مقابل اصلاح طلبان همراه بود، مصباح یزدی نیز با حمایت های آشکاری که از احمدی نژاد و مقام ولایت فقیه انجام داد، مجددا بر گسترش فعالیت ها و همچنین سخنرانی هایش با رضایت رهبری پرداخته است.
گسترش فرقه مصباحیه
با مرگ آیت الله خمینی و تعیین آیت الله خامنه ای از سوی مجلس خبرگان به عنوان ولی فقیه، صحنه سیاسی ایران نیز دچار تغییرات گسترده ای شد و به تدریج چهره های سیاسی جناح چپ و مجمع روحانیون مبارز که ارتباط نزدیکی با آیت الله خمینی داشتند از مناصب حکومتی کنار گذاشته شدند و چهره های جناح راست و نزدیکان به جامعه مدرسین و جامعه روحانیت قدرت بیشتری گرفتند.
شماری از دانش آموختگان مدرسه حقانی هم که با حمایت آیت الله قدوسی و آیت الله بهشتی در سال های نخست پس از انقلاب وارد قوه قضائیه و نهادهای امنیتی شده بودند، در غیاب استادان قبلی خود، این بار بستر های تازه ای برای حضور مصباح یزدی و همفکرانش در حکومت فراهم کردند.
نگاهی به فهرست شماری از دانش آموختگان حقانی از جمله علی رازینی، ابراهیم رئیسی، غلامحسین محسنی اژه‌یی، علی فلاحیان، روح‌الله حسینیان، حجت الاسلام میرحجازی، مصطفی پورمحمدی، رهبرپور، عباسعلی علیزاده، کاظم صدیقی، علی مبشری، علی قدیانی که در دو دهه گذشته و به ویژه در سال های اخیر مناصب مهم حکومتی، از وزارت اطلاعات تا حضور در دفتر آیت الله خامنه ای را داشته و دارند، نمایی از دامنه نفوذ آیت الله مصباح یزدی را نیز نشان می دهد.
اما مصباح یزدی شاگردان و مریدان دیگری هم دارد که اغلب محصول سال های حضور وی در موسسه در راه حق و پس از آن تاسیس یک موسسه آموزشی در قم است با نام “موسسه آموزشی امام خمینی”؛ محمود رجبی، مرتضی آقا تهرانی، محمد غروی، عباسعلی کدخدایی، غلامحسین الهام، قاسم روانبخش، محمدناصر سقای‌بی‌ریا، علیرضا پناهیان، همچون حمید رسایی، مجتبی ذالنور، حسین طائب و دیگر چهره های سیاسی و امنیتی و نظامی که از زمان به قدرت رسیدن محمود احمدی نژاد بیش از پیش در دولت، مجلس و نهادهای نظامی و امنیتی قدرت گرفته و در حوادث منتهی به کودتای انتخاباتی 22 خرداد و سرکوب مردم نقش موثری داشته اند، از شاگردان وی به شمار می روند.
مصباح یزدی و طیف شاگردان و مریدانش، اگر در گذشته عدم اعتقاد به “جمهوریت” را پنهان می کردند در سال های اخیر بارها به صورت علنی بر آن تاکید کرده و از جمله پس از به قدرت رسیدن محمود احمدی نژاد، مصباح یزدی به صراحت اعلام کرده که دولت وی “دولت اسلامی و مقدمه ای برای تشکیل حکومت اسلامی است.”
سخنان پیاپی مصباح یزدی در باره لزوم اعمال خشونت بر علیه مخالفان و منتقدان در خطبه های پیش از نماز جمعه تهران، در زمانی که محمد خاتمی از اسلام به عنوان دین صلح و مهربانی یاد می کرد، و همچنین سخنرانی های پیاپی مصباح در دوره های آموزشی فرماندهان سپاه و بسیج مبنی بر انتصاب ولی فقیه از سوی خدا و تاکید وی براینکه به رای مردم اعتقادی ندارد، موجب اعتراضهای بسیاری در سال های اصلاحات و همچنین سال های 85 تا 87 شد تا آنجا که مهدی کروبی، رسول منتجب نیا، محمد خاتمی، موسوی تبریزی، ایت الله توسلی، محمد انصاری، موسوی بجنوردی، مجید انصاری، و حتی هاشمی رفسنجانی به طور مستقیم یا ضمنی به این اظهارات اعتراض و آن را نشانه “تحجر” و “طالبانیسم” و “مخالف نظر آیت الله خمینی در زمان تشکیل جمهوری اسلامی” توصیف کردند.
اما آیت الله خامنه ای به جای مصباح یزدی به معترضان پاسخ داد و در شهریور سال 84 گفت: “اتفاقاً کسانی که در مقابل جناح متعبد و پای‌بند ایستادند، به یک معنا بیشتر به تحجر و به طالبانیسم نزدیک‌ترند، چون آنها هم نسبت به آموخته‌ها و درس‌های غربی تحجر دارند. هرچه غربی‌ها گفتند، همان را صد درصد باید اجرا کرد؛ این تحجر نیست؟ تحجر همین است.”
رهبر جمهوری اسلامی همچنین کسانی که مصباح یزدی را تئوری پرداز خشونت می دانند در همان سال 84 مورد حمله قرار داد و گفت که این خودشان هستند که “حرف‌های قرون نوزدهمی، حرف‌های کهنه شده و حرف‌های منسوخ را می‌آورند در جامعه مطرح می‌کنند؛ چه در سیاست، چه در اخلاق، چه در گرایش دینی، چه در شکل حکومت و چه در اقتصاد، متحجرانه و متعصبانه می‌ایستند، اینکه بیشتر طالبانیسم است.”
آیت الله مصباح یزدی هدف تمام فعالیت‌هایش را تشکیل حکومت اسلامی می داند و از 10 سال پیش ـ در اسفند سال ۱۳۷۹ ـ که گفت “ما در فعالیت‌هایمان فقط نظام اسلامی را می‌خواهیم و بس. هرچیز دیگری که می‌خواهیم، یا مقدمه است برای تحقق نظام اسلامی یا لوازمش است و اصالت ندارد”، همان اهداف را پیگیری می کند.
چنانکه هفته نامه پرتو وابسته به “موسسه امام خمینی” که ارگان مصباح یزدی به شمار می رود، در زمستان 84 با انتشار یکی از سخنرانی های اخیر مصباح یزدی از قول او نوشت: “تشکیل حکومت اسلامی یک واجب عمومی و از ضروریات دین است. هم چنین حفظ نظام و جلوگیری از اختلال آن یکی از واجبات عقلائیه به شمار می آید. زیرا بدون وجود حکومت اسلامی احکام اسلام اجرا نمی شود ودین حفظ نمی شود. مخصوصا در این زمان که جهان وضع نابسامانی دارد.”
یک سال بعد در جریان انتخابات مجلس خبرگان رهبری، طیف گسترده ای از شاگردان مصباح یزدی و حتی فرزندش نیز به همراه خود وی برای ورود به مجلس خبرگان ثبت نام کردند. البته شورای نگهبان در سکوتی بی سابقه اغلب آن ها را رد صلاحیت کرد و باقی مانده شاگردان مصباح نیز که قرار بود با حمایت دولت به مجلس خبرگان راه یابند شکست سنگینی را متحمل شدند.
روزنامه جمهوری اسلامی هم روز 29 آذر 85 نوشت: “در داخل کشور یک جریان نوظهور اما پر اشتها برای تسخیر مجلس خبرگان رهبری و پیاده کردن اهدافی که تشریح آنها فرصت دیگری می‌طلبد، خیز برداشته بود اما خوشبحتانه ناکام ماند.”
این روزنامه تاکید کرده بود که: “این جریان از یکطرف به دلیل برخورداری از تفکر افراطی فی نفسه خطرناک است و از طرف دیگر در انتخابات مجلس خبرگان رهبری اگر به پیروزی می‌رسید، تهدیدی برای رهبری انقلاب و نظام محسوب می‌شد.”
روزنامه جمهوری اسلامی همچنین ادعا کرد که آیت الله خامنه ای خود به طور مستقیم در رد صلاحیت نزدیکان مصباح نقش داشته: “نقش بی‌بدیل تاثیرگذار و سرنوشت ساز رهبر معظم انقلاب آیت‌الله خامنه‌ای در سامان گرفتن ابعاد گوناگون انتخابات خبرگان رهبری بسیار کارساز و سرنوشت ساز بود.”
مصباح یزدی در تسخیر کامل مجلس خبرگان در سال 85 ناکام ماند اما در انتخابات ریاست جمهوری سال 88 وقتی میرحسین موسوی با حضور ناگهانی اش نگرانی آیت الله خامنه ای را برانگیخت، این بار نگرانی رهبر جمهوری اسلامی با اهداف آینده مصباح یزدی، شاگردان و مریدانش چنان به هم گره خورد که منجر به رویداد بی سابقه ای شد که از آن به عنوان “کودتای انتخاباتی” نام برده می شود؛ رویدادی که اصلاح طلبان از صحنه حکومت حذف شده را به زندان ها فرستاد و روحانیان نزدیک به آیت الله خمینی نیز مورد حملات، اتهام و فشارهای بی سابقه ای قرار گرفتند.
با این حال اما نگاهی به فعالترین حامیان آیت الله خامنه ای در ماه های اخیر و درجریان اعتراضات گسترده پس از انتخابات سال گذشته نشان می دهد که اغلب حامیان آیت الله خامنه ای اکنون همان شاگردان و مریدان آیت الله مصباح یزدی هستند؛ شاید از همین رو بود که علی اکبر محتشمی پور تاکید کرد که “این فرقه پس از حذف نزدیکان آیت الله خمینی به سراغ آیت الله خامنه ای نیز خواهد رفت”.
