هم‌زمان با انتصاب غلام‌حسین محسنی‌اژه‌ای به سمت معاون اول قوه‌قضاییه، صادق لاریجانی، رییس این قوه، خبر داد که وظایف و اختیارات پست معاون اول افزایش خواهد یافت؛ این نخستین بار است که معاون دستگاه قضایی با اختیارات”جانشین و قائم‌مقام رییس قوه قضاییه” عمل می کند.
رییس قوه‌قضاییه در مراسم معارفه مسوولان جدید این قوه، خبر از آن داد که با “تغییر نگرش در اداره امور” قوه‌قضاییه، معاون اول این نهاد، برخی از اختیارات رییس قوه‌قضاییه “از جمله جلسه با معاونان، روسای سازمان های قوه قضاییه و رؤسای دادگستری ها به وی تفویض می شود” و معاون اول تبدیل به “جانشین و قائم‌مقام رییس قوه قضاییه” خواهد شد.
صادق لاریجانی روز گذشته در احکامی غلام‌حسین محسنی‌اژه‌ای دادستان کل کشور را به سمت معاون اول قوه‌قضاییه، حسین کریمی را به سمت رییس دیوان عالی و ابراهیم رییسی معاون اول قوه‌قضاییه را به سمت دادستان کل کشور منصوب کرد.
خبر این تغییرات نخستین بار در خبرگزاری میزان آن‌لاین، متعلق به قوه‌قضاییه، منتشر شد، اما این وب‌سایت به فاصله چند ساعت این خبر را از خروجی خود حذف کرد و نوشت که خبر تغییرات به شکل رسمی، از سوی قوه‌قضاییه اعلام خواهد شد.
رییس قوه‌قضاییه دلیل انجام این تغییرات را “پیش آمدن توقعات جدیدی در قوه‌قضاییه” خواند. وی همچنین ابراز امیدواری کرد که قوه‌قضاییه “با عمل صحیح و انجام وظایف همچنان اعتماد رهبری را جلب” کند.
صادق لاریجانی هفته پیش گفته بود که “نکات مذکور در حکم انتصاب مجدد رییس قوه قضاییه به دقت پیگیری و اجرایی خواهد شد”.
اشاره لاریجانی به حکم آیت‌الله خامنه‌ای است که پس از انتصاب او برای دومین بار به سمت رییس قوه‌قضاییه، از وی خواسته بود که در پنج سال دوم ریاست خود بر قوه‌قضاییه برای “تحقق قضای اسلامی و اجرای عدالت” تلاش کند.
رهبر ایران در حکم خود ضمن “تکریم و قدردانی” از صادق لاریجانی، عمل‌کرد پنج سال گذشته‌ی وی را “تلاش عالمانه و ارزشمند” توصیف کرده بود.
صادق لاریجانی همچنین اضافه کرد که سخنان آیت‌الله خامنه‌ای در تیرماه گذشته و در جمع مسوولان قضایی تبدیل به “بستری برای تدوین سیاست های قوه قضاییه” شده است.
یک ماه پیش، ناظران سیاسی سخنان رهبر ایران در جمع مسوولان قوه‌قضاییه در حمایت از صادق لاریجانی را نشانه‌ی تمدید ریاست وی بر قوه‌قضاییه دانسته بودند.
رهبر جمهوری‌اسلامی در آن دیدار صادق لاریجانی را “عالِمی فاضل، متدین، مجتهد، خوش فکر، انقلابی، آگاه به مسایل و شجاع” توصیف کرد. وی همچنین شش اولویت برای پنج سال آینده‌ی ریاست صادق لاریجانی بر قوه‌قضاییه برشمرد.
رییس قوه‌قضاییه اکنون اما گفته است که در سال‌های گذشته این قوه فاقد “نیروی انسانی کارآمد و کافی” بوده و همین مساله موجب “انباشت پرونده ها” و “فشار فوق طاقتی بر قضات دستگاه قضا” شد.
هنوز سیاست‌های جدید قوه‌قضاییه به طور مشخص اعلام نشده، اما هفته گذشته محمدجعفر منتظری، رییس دیوان عدالت اداری، از “اجرایی شدن خواست‌ها و موضوعات مورد تاکید” آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان “وظیفه اصلی” مسوولان قوه قضاییه و قضات نام برده بود.
صادق لاریجانی در تابستان سال ۸۸ و در بحبوحه اعتراض‌ها به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری به این سمت منصوب شد. برگزاری دادگاه‌های دسته‌جمعی معترضان به نتیجه انتخابات، وقایع بازداشت‌گاه کهریزک و مرگ چند تن از متهمان و شکنجه برخی متهمان دیگر، مرگ ستار بهشتی، مرگ هدی صابر در زندان اوین، پرونده فساد مالی سه هزار میلیارد تومانی، مطرح شدن نام چند تن از اعضای بلندپایه دولت احمدی‌نژاد در پرونده‌های فساد مالی و در نهایت حمله به بند ۳۵۰ زندان اوین از جمله مهم‌ترین اتفاق‌های رخ داده در این مدت بود.
وقوع چنین تحولاتی در قوه‌قضاییه ممکن است به معنای تغییر برخی سیاست‌ها در این قوه باشد. طی سال‌های گذشته علاوه بر اصلاح‌طلبان و نیروهای نزدیک به موسوی و کروبی، برخی اصول‌گرایان نیز به انتقاد از قوه‌قضاییه پرداخته‌اند.
گروه‌هایی از اصول‌گرایان نسبت به عدم برخورد قاطع این قوه با مسایلی هم‌چون فساد اقتصادی یا عدم برخورد با مسوولان دولتی - که بحث‌هایی درباره حضور آن‌ها در پرونده‌های فساد مالی وجود دارد - گلایه دارند.
دوران ریاست صادق لاریجانی بر قوه‌قضاییه با اعتراض نهادهای حقوق‌بشری به نحوه عمل‌کرد این دستگاه همراه شد. افزایش نرخ اعدام‌ها - بیش از ۲۸۰۰ اعدام در پنج سال -، صدور احکام بلندمدت زندان و گزارش‌های مختلف منتشر شده از بدرفتاری با زندانیان سیاسی، از جمله این موارد بود.
