ترکی الفیصل، رئیس سابق دستگاه امنیتی عربستان سعودی و سفیر سابق این کشور در امریکا، در گفتگو با بی‌بی‌سی اعلام کرد که هر توافقی که با ایران صورت بگیرد، کشور او نیز همان خواسته‌ها را دنبال خواهد کرد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، ترکی الفیصل گفت: “من همواره گفته‌ام که نتیجه مذاکرات هرچه باشد از آن استقبال می‌کنیم.” او اضافه کرد: “اگر ایران توانایی غنی‌سازی اورانیوم را در سطح‌های بالا داشته باشد، تنها عربستان سعودی نیست که در این مورد احساس نگرانی خواهد کرد. ” الفیصل همچنین گفت: “هر توافقی که به ایران اجازه ادامه فعالیت هسته‌ای‌اش را بدهد، باعث اشاعه بیش‌تر تسلیحات هسته‌ای در منطقه خواهد شد.”
ترکی الفیصل سال گذشته هم در گفتگو با یک نشریه آلمانی خواستار حضور اعراب در مذاکرات هسته‌ای با ایران شده و گفته بود: “ این نخستین چیزی است که باید تغییر کند. کشورهای عربی حاشیه خلیج [فارس] بایستی بر سر میز مذاکره با ایران بنشینند. گروه ۱+۵ باید به گروه ۲+۵ تغییر کند و شورای همکاری خلیج [فارس] نیز همراه شود. “ الفیصل اعلام کرده بود: “نه تنها عربستان سعودی که تمامی کشورهای حاشیه خلیج فارس بایستی تمامی گزینه‌های بدیل از جمله خرید سلاح هسته‌ای را در نظر بگیرند.”
روزنامه شرق با اشاره به سخنان اخیر الفیصل، دیروز در گزارشی نوشت: “سخنان ترکی الفیصل را می‌توان آخرین تلاش عربستان‌سعودی برای مقابله با توافق هسته‌ای دانست. پیش از این در آذر‌ماه سال‌جاری نیز درست زمانی که ایران و گروه ۱+۵ در وین در حال مذاکرات بودند و بسیاری از تحلیلگران گمان می‌کردند که این دور از مذاکرات به توافقی اولیه منجر خواهد شد، در آخرین ساعات سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان به وین سفر کرد و با جان کری، همتای آمریکایی‌اش دیدار کرد. […] بسیاری از تحلیلگران معتقدند مذاکرات آذر ۱۳۹۳ به دلیل سفر چندساعته سعود‌الفیصل به نتیجه نرسید.”
رقابت پنهانی ایران و عربستان در منطقه، در سال‌های گذشته به رقابتی خونین و جنگهای نیابتی در عراق، سوریه و یمن تبدیل شده است. تلاش عربستان برای ناکامی مذاکرات باغرب نیز بخشی از همین رقابت پرهزینه و به دلیل نگرانی از پرونده اتمی جمهوری اسلامی بوده است.
از سوی دیگر جنگ نفتی ماه‌های اخیر عربستان با ایران نیز که موجب کاهش شدید قیمت نفت و اعتراض‌های مکرر مقامات جمهوری اسلامی شد نشان می داد که جنگ قدرت ایران و عربستان ابعادی جهانی هم پیدا کرده است. از سوی دیگر، تلاش دولت روحانی در طول یکسال گذشته، برای کاهش تنش با عربستان، نتیجه مناسبی نداشته است.
محمدعلی سبحانی، سفیر سابق ایران در لبنان طی گفتگویی که دیروز منتشر شد، با تاکید بر اهمیت عادی سازی روابط با عربستان، گفت: “رابطه با عربستان به سمت عادی‌سازی و کاهش تنش‌ها میان دو کشور حرکت می‌کرد که این مسیر در نهایت به حل‌و‌فصل سریع پرونده هسته‌ای ایران هم کمک می‌کرد. ریاض مخالف توافق هسته‌ای ایران و غرب است و اگر بهبود روابط مسیر خود را طی می‌کرد از فشار سعودی‌های به کشورهای غربی برای به نتیجه نرسیدن توافق هسته‌ای کاسته می‌شد.” او اضافه کرد: “اما اظهار‌نظری در داخل و تبریک مرگ ملک عبدالله مسیر بهبود روابط میان دو کشور را تغییر داد. به نظر من ملک عبدالله پادشاه متفاوتی بود. او کسی بود که اصلاحاتی را آغاز کرده بود و اصلاحات در این کشور را به خوبی پیش برده بود. همچنین ملک عبدالله نه تنها در کشور خود که در دنیا فرد محترمی به‌شمار می‌رفت و تبریک گفتن مرگ این پادشاه تنها به سیاست‌خارجی کشور لطمه وارد کرد.به نظر من این‌گونه اظهار‌نظرها هیچ توجیهی ندارد مگر اینکه اغراض سیاسی در پی آن وجود داشته باشد. نمی‌شود به علت روابط خوب ملک عبدالله با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و به دلیل اختلافات جناحی در داخل کشور به سیاست‌خارجی کشور لطمه زد.”
در ماه‌های گذشته سفر مقامات مصر، ترکیه، پاکستان و افغانستان به عربستان به معنی تلاش این کشور برای تشکیل اتحادیه‌ای در برابر جمهوری اسلامی تلقی شد.
خبرگزاری فارس، در گزارشی با عنوان “پشت پرده سفر نواز شریف به عربستان” که چند روز پیش منتشر شد، نوشت: “شایعاتی مبنی بر وجود توافق غیر رسمی بین ریاض و اسلام‌آباد درباره تأمین فناوری هسته‌ای سعودی‌ها توسط پاکستان منتشر شده است. به گفته «بوروس ریدل» مقام سابق سیا، شایعات حکایت از آن دارد که عربستان به دنبال گرفتن تعهد از نواز شریف برای ادامه تضمین امنیت عربستان از سوی پاکستان صرف نظر از اینکه این اقدام چه تأثیری بر روابط تهران و اسلام آباد خواهد گذاشت، است. گفته می‌شود که اسلام‌آباد و ریاض قصد دارند ترکیه را نیز به این پیمان هسته‌ای دوجانبه اضافه کنند.”
در زمان سفر رجب طیب اردوغان به عربستان نیز سایت تی‌آرتی که مواضع رسمی دولت ترکیه را منتشر می کند، اعلام کرد که “در این دیدار، در خصوص افزایش حمایت از مخالفان سوری نیز توافق حاصل گردید.”
به نظر می‌رسد که همزمان با افزایش احتمال توافق جمهوری اسلامی و غرب، تحرکات رقبای منطقه ای ایران در حال افزایش چشم‌گیری است. عدم هماهنگی دستگاه دیپلماتیک جمهوری اسلامی و دیگر جریانهای تندرو داخلی نیز بر این وضعیت دامن زده است.
