قائم مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر آمارهایی در بازه‌هایی از سال ۹۳ اعلام کرده که در برخی موارد نشانگر وخیم‌تر شدن اوضاع نسبت به سال گذشته است. از جمله به گفته این مقام مسوول، در هشت ماهه اول امسال، ۲ هزار نفر بر اثر عوارض مصرف مواد مخدر جان خود را از دست داده‌اند. با مراجعه به آمار رسمی سازمان پزشکی قانونی می‌توان دریافت که این میزان کمی بیشتر از ۵.۸ درصد افزایش پیدا کرده است. یک پژوهشگر حوزه اعتیاد در گفت‌وگو با روزآنلاین، توضیح می‌دهد که روش‌های جاری و رایج برخورد با مقوله مواد مخدر در ایران به بن‌بست رسیده و نیازمند یک تغییر ساختاری و بنیادی است تا راهکارهایی مثل توزیع دولتی مواد مخدر در دستور کار قرار بگیرد.
کشف روزی دو تن مواد مخدر
علیرضا جزینی، قائم مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور خبر داده که ۳ فهرست از مواد دارویی که جنبه اعتیادآور دارند به تصویب نهایی رسیده و به زودی اعلام خواهد شد. او ضمن یادآوری موقعیت ویژه ایران به دلیل همسایگی با افغانستان گفته این کشور در سال ۲۰۱۴، ۷ هزار تن مواد مخدر در ۲۲۴ هزار هکتار و در ۲۴ ایالت تولید کرده و در سال ۲۰۱۵ نیز میزان کشت و تولید مواد مخدر در این کشور افزایش یافته است.
به گفته این مقام ارشد ستاد مبارزه با مواد مخدر، در ۱۰ ماهه گذشته ۵۳۰ تن مواد مخدر در کشور کشف شد و طی ۱۵۰۰ عملیات، ۳۰۰ هزار نفر دستگیر شدند. از این تعداد ۶۰ هزار معتاد و ۲۲۷ هزار تن دیگر تولیدکنندگان خرد بوده‌اند.
قائم مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر اذعان کرده که این آمار نشان‌دهنده مصرف بیش از ۵۰۰ تن مواد مخدر در ایران است.
همچنین از این آمار می‌توان دریافت که امسال روزانه نزدیک به ۲ تن و یا به عبارت دقیق‌تر بیش از یک هزار و ۷۳۲ کیلوگرم مواد مخدر کشف و ضبط شده است. همچنین به طور میانگین بیش از ۹۸۰ نفر در هر روز دستگیر شده‌اند.
از سوی دیگر ۳۵ میلیون قرص و آمپول و ۱۷۰۰ کیلوگرم شیشه در ۱۰ ماهه گذشته در سطح کشور کشف و ۲۳۰ کارگاه شیشه منهدم شده است.
در زمینه مرگ و میر ناشی از سوءمصرف مواد مخدر هم اعلام شده که در هشت ماه گذشته، ۲ هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند و از این تعداد، ۱۰ درصد، یعنی ۲۰۰ نفر، زن بوده‌اند. این تعداد نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵۵.۸ درصد رشد داشته است. یا به عبارت دیگر روزانه به طور میانگین بیش از ۸ ایرانی جان خود را بر سر مصرف مواد مخدر از دست داده اند.
افزایش اعتیاد زنان و گرایش به شیشه
این آمارها تنها بخشی از واقعیتی است که تنها در دو ماه اخیر از سوی مقامات مسوول به تصویر کشیده شده است. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات حوزه مواد مخدر در سال‌های گذشته، نبود آمار دقیق و شفاف در این زمینه بود به طوری که حتی یک عدد قابل استناد برای تعداد کل معتادان کشور وجود ندارد. اما به نظر می‌رسد بحرانی شدن شرایط، مقامات را به فکر اعلام آمارها و کم کردن از پرده‌پوشی‌ها انداخته است.
علیرضا جزینی، قائم مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر در دو هفته گذشته، مرجع اعلام سه آمار هولناک دیگر بوده است. او در ششم بهمن ماه اعلام کرد که مصرف مواد مخدر صنعتی تا “سه تا چهار سال پیش” سه درصد بوده اما اکنون به ۲۶ درصد رسیده است. به گفته او ۲۶ درصد معتادان کشور هم به شیشه اعتیاد دارند و موادمخدر صنعتی عامل ۲۵ درصد از قتل‌های به وقوع پیوسته در ایران هستند.
جزینی دو روز پیش از این گفته بود که مواد مخدر بنا به تحقیقات انجام شده در سال ۸۳، سالانه ۱۰ هزار میلیارد تومان به ایران خسارت وارد می‌کند.
او همچنین به نتایج جدید‌ترین شیوع‌شناسی اعتیاد در محیط‌های صنعتی استناد کرد و گفت که ۲۰ درصد از افراد شاغل در محیط‌های صنعتی موادمخدر مصرف می‌کنند.
اعتیاد در میان زنان هم یکی از آسیب‌های اجتماعی است که در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است. مدیرکل برنامه‌ریزی و فناوری اطلاعات ستاد مبارزه با موادمخدر در تاریخ هفتم بهمن ماه اعلام کرد که ۵۵ درصد از طلاق‌های ثبت شده به علت اعتیاد است. از سوی دیگر ۶۷۰۰ زندانی زن وجود دارد که نیمی از آن‌ها به دلیل مواد مخدر به زندان افتاده‌اند.
به طور کلی از هر دو زندانی در زندان‌های ایران، یک نفر زندانی مواد مخدری است؛ یعنی جرایم ۴۳ درصد مردان و ۵۴ درصد زنان زندانی مربوط به مواد مخدر است.
دولت توزیع را در دست بگیرد
یک پژوهشگر حوزه اعتیاد در مصاحبه با روز با انتقاد از تاخیر مسوولان، مواد مخدر را یک معضل اصلی ایران و در آستانه بحرانی شدن می‌داند. او توضیح می‌دهد که حتی با فرض وجود ۴ میلیون معتاد در کشور، حداقل ۴ میلیون خانواده به طور مستقیم با اعتیاد دست و پنجه نرم می‌کنند. ضمن اینکه بنا به آمارهای رسمی، ۶۳ درصد از افراد معتاد متاهل هستند و اگر تنها یک همسر و دو فرزند داشته باشند، یعنی چیزی بیشتر از ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار شهروند ایرانی در معرض مستقیم آسیب‌های اعتیاد قرار دارند.
او می‌گوید: “دولت، مجلس و قوه‌قضاییه باید پرده پوشی را کنار بگذارند. این بحرانی است که با توجه به وضعیت مرزهای ایران با افغانستان، تنها با کنترل فیزیکی و بگیر و ببند قابل کنترل نیست. از طرفی می بینیم که گرایش به مواد مخدر صنعتی که اکثرا در داخل کشور تهیه می‌شود هم رو به افزایش است. این یعنی فاجعه در فاجعه. باید واقع‌بین بود و به جای اقدامات ضربتی، اقدامات میان و بلند مدت را در دستور کار قرار داد.”
این پژوهشگر اضافه می‌کند: “در بسیاری از کشورها مصرف الکل به نوعی کنترل کننده گرایش به مواد مخدر است. حالا که در ایران مصرف الکل ممنوعیت شرعی دارد و نمی‌شود درباره آن کاری کرد، باید به راه‌هایی مثل توزیع دولتی مواد مخدر فکر کرد. اطلاع دقیق دارم که این پیشنهاد در ستاد مبارزه با مواد مخدر هم مورد بررسی قرار گرفته اما هر بار مسائلی مانع از جدی شدن آن و تصویب آن به شکل قانون می‌شود.”
به گفته او، مسایلی مانند اجرای طرحی مشابه در نظام پهلوی و یا دون شان بودن توزیع مواد مخدر توسط دولت یک کشور اسلامی از مواردی است که جلوی نگاه کارشناسی به این پیشنهادها و برنامه‌ها را می‌گیرد.
مسعود پزشکیان، وزیر بهداشت دولت خاتمی و نماینده فعلی مجلس هم جزو افرادی است که صراحتا از دولتی شدن توزیع تریاک دفاع می‌کند. او اخیرا عنوان کرده که “در دنیا برای درمان اعتیاد، فرمول عرضه و تقاضا را مبنا قرار داده‌اند یعنی تا زمانی که در بازار تقاضا هست نمی توان جلوی عرضه را گرفت. در مبارزه با تقاضا، عرضه‌کننده اگر دولت باشد می‌تواند بازار را در دست بگیرد و وقتی کنترل بازار را به دست گرفت، برای درمان اعتیاد می‌تواند برنامه‌ریزی کند.”
به گفته این نماینده مجلس، “کسی که معتاد است دارای مشکل است و ما نمی‌توانیم به زور به او بگوییم که نکش و باید با این فرد به صورت انسانی برخورد کنیم.”
عکس مربوط به فیلم سینمایی “مرهم” است
