در قسمت های گذشته ضمن بررسی طیف های سیاسی معطوف به انتخابات، برخی کاندیداهای منتسب به اصول گرایان – فارغ از اینکه این انتساب تا چه حد نمایاست – از قبیل آقایان سعید جلیلی، کامران باقری لنکرانی، محمد باقر قالیباف، محسن رضایی، اسفندیار رحیم مشائی، ناطق نوری، حداد عادل، غلامحسین الهام و حسن روحانی و همچنین دو نفر از کاندیداهای اصلاح طلب، آقایان عارف و نجفی را بررسی کردم و ضمن بررسی ائتلاف موسوم به ۱+۲، گفتم که به چه دلیل این ائتلاف شانس کمی برای پیروزی در انتخابات دارد.
همچنین به عنوان شیوه های تبلیغات سیاسی و انتخاباتی “تبلیغات در به در”، نرم افزار Campaign Cloud برای مدیریت یک ستاد انتخاباتی، نظرسنجی های انتخاباتی و همچنین تبلیغات منفی را شرح دادم. این هفته در ادامه بررسی شیوه های انتخاباتی به بررسی “کتابچه رقبا” می پردازم که یکی از مهمترین اطلاعات در هر کمپین انتخاباتی است.
یکی از مهمترین وجوه هر کمپین انتخاباتی تهیه کتابچه ای به نام “کتابچه رقبا” است. در این کتابچه رقبای بالقوه وبالفعل یک کمپین شناسایی می شوند و برنامه های انتخاباتی آنان، نقاط ضعف و قوت، احتمال پیروزی یا شکست و خلاصه موارد اینچنینی مشخص می گردد. بر اساس همین کتابچه رقبا است که یک کمپین، استراتژی های تبلیغات تلویزیونی، مناظره های انتخاباتی، برنامه ریزی تبلیغات منفی (در مورد تبلیغات منفی، اینجا را بخوانید) و… را طراحی می کند.
در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و در دوران رقابت های مقدماتی جمهوری خواهان، کمپین اوباما تمام رقبای جمهوری خواه را بررسی کرده و بر اساس نتایج حاصل در کتابچه رقبا به این نتیجه رسیده بود که جان هانتسمن، فرماندار ایالت “یوتا” و سفیر پیشین آمریکا در چین، به صورت بالقوه می تواند سخت ترین رقیب برای باراک اوباما باشد. در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ هم در ایران، تحلیل محتوای سایت رجانیوز – ارگان جنگ روانی حامیان احمدی‌نژاد - در دو ماه دوره زمانی پاییز ۸۷ (دی و بهمن ماه) نشان می‌داد که طرفداران احمدی‌نژاد به این نتیجه رسیده‌اند در صورت کاندیداتوری خاتمی، او را باید کاملاً در همپوشانی هاشمی رفسنجانی قرار دهند تا به نوعی دوگانه سال ۸۴ را تکرار کنند (این لینک را بخوانید).
محتوای کتابچه رقبا، خودش خروجی یک فرایند چندمرحله ای بررسی یک رقابت انتخاباتی است که می تواند بر اساس مدلی به نام “5 نیروی رقابتی پورتر” تحلیل می شود (مدل ۵ نیروی رقابتی پوتر یک مدل تحلیل در تبلیغات بازرگانی است، اما در تبلیغات سیاسی هم کاربرد دارد. اینجا را بخوانید). برای واضح تر کردن بحث مثالی می زنم:
فرض کنید شما در کمپین یک کاندیدای اصلاح طلب فعالیت می کنید و قالیباف به عنوان کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم در سال ۱۳۹۲، یکی از رقباست. شما باید برای سئوال‌های زیر پاسخ داشته باشید:
رقیب شما کیست؟: جبهه پایداری، اصول گرایان سنتی شامل ائتلاف ۱+۲ و قالیباف ، اصول گرایان تکنوکرات، طیف احمدی نژاد و …
تازه واردان به معنای کسانی که احتمال حضورشان می رود و به خصوص می توانند به نحوی موجب تهدید در سبد رای کاندیدا شوند: هاشمی ثمره، جلیلی، چمران و…
شعارهای جایگزین به معنی شعارهایی که به جای شعارهای غالب قابل استفاده است: بازتولید رقابت قدرت و ثروت توسط جریان انحرافی، گفتمان سوم تیر توسط جبهه پایداری، دولت کارآمد توسط قالیباف
فشار از پایین به معنی که رقیب چگونه می تواند از ابزارهای فشار از پایین، حالا چه به صورت تظاهرات خیابانی مانند تظاهرات سبزها بعد از انتخابات و چه به صورت فشار گروه های فشار مانند آنها که به سفارت انگلستان حمله کردند یا حتی کسانی که در بیت امام وسط سخنرانی سید حسن شعار دادند و یا در قم به لاریجانی سنگ پرتاب کردند و … استفاده کند.
چانه زنی در بالا به معنی اینکه رقیب تا چه حد ابزار کنترلی در سطوح بالای قدرت را در اختیار دارد. به عنوان مثال پخش فیلمی از فاضل لاریجانی برادر روسای مجلس و قوه قضائیه، تا حد زیادی شانس علی لاریجانی را برای کاندیداتوری انتخابات آینده کم کرد. همچنین چانه زنی احمدی با رهبری می تواند به نحوی باعث تایید صلاحیت مشایی شود.
کتابچه رقبا برای هر کاندیدا در دوره های زمانی مشخص (ترجیحن هفتگی) باید به روز شود. به عنوان مثال اگر در ائتلاف ۱+۲، قالیباف به عنوان رقیب در نظر گرفته شود، فرمت هفتگی این کتابچه به صورت خیلی خلاصه به شرح زیر است:
کتابچه رقبا: ائتلاف ۱+۲ (قالیباف)
خط اصلی رسانه ای: تاکید بر کارآمدی و مجبوبیت شهردار تهران
شعارهای جایگزین: هر شعاری که در خدمت کارآمدی شهرداری تهران است مانند “مدیریت و کار جهادی”، “مرد عمل”، “شهردار موفق”، “دولت کارآمد” و…
تازه واردان: خاتمی و هاشمی (اینها کسانی هستند که در سبد رای قالیباف در میان طبقه متوسط اخلال ایجاد می کنند). به همین دلیل قالیباف حتمن با حضور این دو به خصوص خاتمی به هر نحو در انتخابات مخالف است.
فشار از پایین: استفاده از امکانات شهرداری تهران برای حمایت از فعالیت های جوانان، استفاده از روابط شخصی با فرماندهان پیشین سپاه برای به دست آوردن حمایت آنان و نیروهای بدنه
چانه زنی در بالا: دیدارهای قالیباف با رهبری و نقل قول از او مانند: “شما بچه های جنگ، اگر بخواهید کاری را انجام دهید، انجام می دهید.” یا استفاده از روابط شخصی با فرماندهان فعلی سپاه و همچنین حضور وی در ائتلاف 1+2 و…
به صورت خلاصه یک نمونه از الگوی مدل 5 نیروی رقابتی پورتر با محوریت رقیب: قالیباف به شرح زیر است و کتابچه رقبا در سرفصل مربوط به قالیباف با تکمیل کردن این مدل تهیه می شود.
این لینک را هم در بررسی کتابچه رقبا برای سعید جلیلی، یکی از کاندیداهای بالقوه جبهه پایداری ببینید.
طی هفته های گذشته، ضمن بررسی کاندیداها، خبرهای مهم مربوط به انتخابات در هفته را هم به صورت تیتروار بررسی کردم. این روند طی هفته های آینده ادامه پیدا می کنند، در عین حال هر هفته در ابتدای خبرها با عنوان “پیشنهاد پروپاگاندایی”، یکی از موضوعات مطرح در مورد هر کاندیدا و چگونگی استفاده تبلیغاتی به نفع یا به ضرر او را بیان خواهم کرد که در ادامه می خوانید:
پیشنهاد پروپاگاندایی: گفتمان 3 تیر را برجسته کنید
اگر شما جبهه پایداری را رقیب انتخاباتی خود می دانید حتمن باید آنها را به تکرار واژه “گفتمان سوم تیر” بیشتر از پیش ترغیب کنید. “گفتمان سوم تیر” در اصطلاح به معنی دیدگاه های بچه حزب اللهی ها در حمایت از احمدی نژاد سال ۸۴ است و اعضای جبهه پایداری گمان می کنند با تکرار این گفتمان می توانند رای انتخابات ریاست جمهوری را بدست آوردند. در حالی که تکرار بر “گفتمان سوم تیر” در شرایط حاضر فقط به معنی ناکارآمدی دولت احمدی نژاد در میان مردم است. ضمن اینکه گفتمان سوم تیر برخلاف آنچه که جبهه پایداری فکر می کند، ذاتن در پیروزی احمدی نژاد نقش نداشت. این پیروزی مدیون مخالفت با هاشمی و اعتبار منبع احمدی نژاد توسط صدا و سیما بود. در مورد مخالفت با هاشمی، خود کاندیدای احمدی نژاد جنس نقد است و فرصت به پایداری ها نمی رسد. در مورد اعتبار منبع هم آنها با “سایت رجانیوز” و امثال “مصباح” اعتبار منبع نمی توانند بدست بیاورند. فوق فوقش چهار تا برنامه انتخاباتی در دانشگاه برگزار می کنند (البته جلیلی در شرایطی می تواند اعتبار منبع داشته باشد). به همین دلیل هم هست که کاندیداهای آنها در نظرسنجی های انتخاباتی همیشه کمترین رای را دارند. از این روست که می گویم “گفتمان سوم تیر” برای جبهه پایداری ها باید برجسته شود تا آنها در توهم ۸۴ بمانند. اگر اینگونه باشد انتخابات ۹۲ را به راحتی واگذار خواهند کرد.
اصول گرایان نظرسنجی می کنند، خاتمی اول می شود
سایت بازتاب از پیشتازی خاتمی در نظرسنجی های اصول گرایان خبر داد. این سایت گزارش داده که در این نظرسنجی ها آرای افرادی مانند مشایی، جلیلی یا لنکرانی کمتر از ۵% است.
“بهار”؟ “تبلیغات انتخاباتی”؟ من کی هستم؟ این بچه اینجا چه کار می کنه؟
اسفندیار رحیم مشائی در مورد شعار “زنده باد بهار” و ربط آن به تبلیغات انتخاباتی گفت که اصلن نمی داند تبلیغات انتخاباتی چی هست. او در عین حال ادامه داد که انتخابات اصلن برای او موضوعیتی ندارد. این خبر را هم از همایش طرفداران مشایی در قشم بخوانید.
بازتاب: سزدبیر جوان کیهان توهم زد؛ عارف موسوی ۹۲ می شود
سایت بازتاب ادعای سردبیر کیهان در مورد اینکه محمدرضا عارف قابلیت تبدیل شدن به موسوی مدل ۹۲ را دارد مورد تمسخر قرار داد و گفت سردبیر جوان کیهان توهم زده است.
باهنر: خدا مدودیف را برای همین درست کرده که احمدی نژاد ۲۰ سال رئیس جمهور شود
نایب رئیس مجلس از قول یکی از یاران احمدی نژاد گفت که آنها به دنبال ریاست جمهوری ۲۰ ساله برای احمدی نژاد هستند و به همین دلیل هم از مدل مدودیف – بخوانید مشایی - برای دوره تنفس احمدی نژاد استفاده می کنند.
او روسای جمهور پیشین را هم متهم کرد که پیش از پایان ریاست جمهوری به دنبال پیدا کردن راهی برای ادامه ریاست جمهوری خود بوده اند. در مورد خاتمی، باهنر به لوایح دوگانه استناد کرد اما توضیح نداد که لوایح دوگانه چه ربطی به ادامه ریاست جمهوری خاتمی داشت.
حداد عادل: بگذارید رئیس جمهور شوم، سایر پست هایم را کنار می گذارم
حداد عادل گفت که اگر رئیس جمهور شود سایر پست هایش را کنار می گذارد. در عین حال فریدالدین، پسر حداد عادل گفت که دلیل عدم حضور پدرش در همایش انتخاباتی جبهه پایداری به دلیل مساعد نبودن حال مادربزرگش بوده است. او ادامه داد که حداد عادل از اینکه در لیست انتخاباتی جبهه پایداری باشد ناراحت نیست.
همایش جبهه پایداری برگزار شد؛ کاندیداها معلوم نشدند
در حالی که گفته می شد در همایش اخیر جبهه پایداری اسامی کاندیداهای جبهه پایداری اعلام خواهد شد، اعضای این جبهه ترجیح دادند که کاندیداهای خود را اعلام نکنند. از لنکرانی، جلیلی، فتاح و حداد عادل به عنوان گزینه های کاندیداتوری جبهه پایداری نام برده می شود. عکس هایی از همایش را اینجا و اینجا ببینید. لنکرانی در مورد کاندیداتوری چمران از سوی این تشکل هم اعلام کرد که او در میان گزینه هایی نهایی قرار ندارد. در عین حال زاکانی هم از قول جلیلی گفت که او در انتخابات شرکت نمی کند. در اینجا هم واکنش سایت رجانیوز به سایت فردا که از آن به عنوان بازوی رسانه ای قالیباف نام برده شده است را در مورد این همایش بخوانید.
یک حزب اصلاح طلب کنگره برگزار کرد؛ پیام خاتمی خوانده نشد
مسئولان امنیتی به دبیرکل حزب اراده ملت اجازه ندادند پیام محمد خاتمی و آیت الله بیات از مراجع تقلید قم را در مراسم افتتاحیه کنگره خود قرائت کنند.
محسن رضایی: نصف راه را رفته ایم، با من، نصف دیگر را هم می رویم
محسن رضایی در مورد دلیل حضور خود در انتخابات گفت که ما هم اکنون، نیمی از راه را در جمهوری اسلامی پیموده ایم و با او بقیه راه را هم خواهیم رفت. فرمانده پیشین سپاه در عین حال گفت که دلیل تحریم اقتصادی ایران آن است که اقتصاد ما اسلامی نیست.
حسن روحانی: ائتلاف، بی ائتلاف
حسن روحانی گفت که به هیچ ائتلاف انتخاباتی نخواهد پیوست. او در ادامه افزود که پیش از این در جلسات جامعه روحانیت مبارز شرکت نمی کرد. اما الان مدتی است که در جلسات حضور دارد.
نماینده تهران: دولت انتخابات را مهندسی می کند
کوثری، نماینده تهران گفت که دولت با تکرار شعار انتخاباتی “زنده باد بهار”، انتخابات را مهندسی می کند. در عین حال احمدی نژاد هم واژه “زنده باد بهار” را مصداق امام زمان دانست و نبویان هم گفت که احمدی نژاد قسم خورده است فعلن به دنبال حمایت از هیچ شخصی در انتخابات نیست.
ولایتی رئیس جمهور نشده، کابینه تعیین می کند
علی اکبر ولایتی گفت که ائتلاف ۱+۲، اعضای کابینه‌اش را برای دولت بعدی معرفی خواهد کرد. او از تعدد کاندیداهای اصول گرا هم انتقاد کرد و گفت که حضور ۱۰ یا ۱۵ کاندیدای اصول کرا به معنی تفرق در آراست.
عفت، همسر هاشمی: وقتی رای حاج آقا را خوردند شما کجا بودید؟
همسر هاشمی رفسنجانی حضور وی را در انتخابات ریاست جمهوری رد کرد و گفت وقتی رای حاج آقا را خوردند شما کجا بودید؟ خانم هاشمی نگفت که چه کسی و چگونه رای حاج آقا را خورده است و منظور او از “شما” چه کسی است. در عین حال محسن، پسر هاشمی هم گفت که بابا در انتخابات کاندیدا نمی شود.
فلاحیان: اصلاح طلبان کلاس می گذارند
وزیر پیشین اطلاعات گفت که اصلاح طلبان با تعیین پیش شرط های انتخاباتی می خواهند کلاس بگذارند. فلاحیان در انتخابات ریاست جمهوری هشتم حدود ۶۰ هزار رای (یعنی کمتر از آرای باطله) بدست آورد.
نامه ۳۱۳ نفره: جلیلی و لنکرانی بیایید
313 نفر طی نامه ای از جلیلی و لنکرانی خواستند برای تداوم آنچه که گفتمان 3 تیر نامیده می شود در انتخابات حضور پیدا کنند. این عده مدعی شدند که دولت آینده باید انقلابی تر باشد.
کواکبیان: طرح مناسک، بی طرح مناسک
کواکبیان گفت که طرح پیشنهادی وی با عنوان مناسک به دلیل عدم حمایت اصلاح طلبان شکست خورده است. دبیرکل حزب مردمسالاری در عین حال در مورد کاندیداتوری خودش در انتخابات ریاست جمهوری آینده گفت که شاید اولین رئیس جمهور سمنانی ایران باشد. کواکبیان در انتخابات مجلس از سمنان کاندیدا بود که رای نیاورد. در عین حال از او با عنوان “اصلاح طلب بدلی” نام برده می شود.
جبهه ایستادگی، با رضایی یا بی رضایی
درحالی که جبهه ایستادگی جبهه ایستادگی از حمایت خود از محسن رضایی خبر می داد، این هفته دبیر سیاسی این جبهه گفت که با کاندیداها نامه نگاری می کنند تا برنامه هان آنان را دریافت کنند.
جبهه ایستادگی که توسط محسن رضایی تشکیل شده در میان اصول گرایان چندان جدی گرفته نمی شود. همایش استانی این جبهه که قرار بود اواخر بهمن ماه برگزار شود به علت به حد نصاب نرسیدن اعضای شرکت کننده لغو گردید.
پیشنهاد هفته: این صفحه های فیس بوکی با عنوان “کمپین دعوت از ببعی برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری” و “آقایان عارف و پزشکیان، لطفن کوتاه بیایید” را حتمن ببینید.