با گسترش اعتراضات به صدور حکم شلاق برای یک کاریکاتوریست اراکی به جرم کشیدن کاریکاتور احمد لطفی آشتیانی، نماینده اراک در مجلس شورای اسلامی شکایت خود از کاریکاتوریست همشهریش را پس گرفت. لطفی گفت که “چون هدف بنده نفی روش‌های غیراخلاقی در نسبت دادن امور ناروا بوده است نه انتشار کاریکاتور، بدین وسیله شکایت خود را نسبت به این هنرمند پس می‌گیرم.”
محمود شکرآیه، کاریکاتوریست نشریه محلی “نامه امیر” است که چندی پیش کاریکاتور لطفی آشتیانی،از نمایندگان اراک در مجلس هشتم را با لباس و توپ فوتبال کشیده بود. به دنبال این مسئله، لطفی به دادگاه شکایت کرد که در پی آن، کاریکاتوریست محکوم به تحمل ۲۵ ضربه شلاق شد.
اعضای هیات منصفه مطبوعات استان مرکزی پس از شنیدن دفاعیات وکیل شاکی و مدیر مسئول هفته نامه امیر، این هفته نامه را مجرم شناخته و آقای شکرآیه، کاریکاتوریست این ماهنامه به تحمل ۲۵ ضربه شلاق محکوم شد. نشریه امیر پرتیراژترین نشریه استان مرکزی است و ۱۰ سال است که منتشر می‌شود.
صدور این حکم واکنش های اعتراضی گسترده ای را، هم در جامعه جهانی، هم در بین کاریکاتوریست ها و روزنامه نگاران ایرانی و هم در سایت های خبری اصولگرا به دنبال داشت.
سایت های خبری داخل کشور که بسیاری از سایت های وابسته به جناح حاکم اصولگرا و حتی برخی سایت های منتسب به نهادهای امنیتی و نظامی در میان آنها بودند، با صدور بیانیه مشترکی، حکم 25 ضربه شلاق برای یک کاریکاتوریست را “شایعه ای مضحک” توصیف و از صدور “چنین حکم عجیب و سنگینی” برای آن به شدت انتقاد کردند.
در ادامه این بیانیه آمده بود که حکم شلاق برای یک کاریکاتوریست تنها به جرم کشیدن کاریکاتور یک نماینده مجلس، “نه تنها هیچ نسبتی با عدالت ندارد بلکه پیش از آنکه درباره کاریکاتوریست اراکی اجرا شود ، خود تازیانه ای است بر تن همه رسانه هایی که در چارچوب قوانین کشور با همه تضییقات و محدودیت ها فعالیت می کنند.”
مسعود شجاعی طباطبایی، مدیر خانه کاریکاتور ایران در گفتگو با خبرگزاری ایلنا صدور چنین حکمی برای کاریکاتوریست اراکی را “متاثرکننده” خواند و از قوه قضاییه خواست تا در این باره مداخله کند.
سازمان عفو بین الملل نیز از صدور حکم شلاق برای یک کاریکاتوریست در ایران به عنوان اقدام تازه جمهوری اسلامی برای حمله به آزادی بیان نام برد.
این سازمان مدافع حقوق بشر با محکوم کردن حکم صادر شده برای محمود شکرائیه، مجازات او را “وحشیانه” دانسته بود.
اتحاد کاریکاتوریست ها
کاریکاتوریست‌های ایرانی هم واکنش گسترده‌ای به این حکم نشان دادند، مانا نیستانی، کاریکاتوریست ایرانی از همکاران خود خواست که در اعتراض به این حکم، هر کاریکاتوریست، کاریکاتوری از آقای آشتیانی به تصویر بکشد. تعداد زیادی از کاریکاتوریست های ایرانی به این درخواست نیستانی پاسخ مثبت دادند.
“مانا نیستانی در فراخوان خود گفته بود: “تصمیم گرفته‌ام این بار، به جای درگیر‌ها و بر خلاف روش همیشگی کار‌هایم کاریکاتور چهره نماینده مجلس یعنی آقای لطفی را بکشم فقط به نشانه همدلی با همکارم و به اعتراض به این تقدس ساختگی که با این حکم برای یک مقام سیاسی قایل شده‌اند. از همه همکارانم می‌خواهم آنها هم بی‌تفاوت نمانند. نیازی به هو و جنجال و افتادن به دام بازی‌های سیاسی نیست. قلمشان را بردارند و همان کار محمود شکرایه را انجام دهند؛ بدون هیچ توهین و تندروی کاریکاتوری از آقای نماینده اراک بکشند و در صفحات و وبلاگ‌‌هایشان منتشر کنند.”
همچنین در ادامه واکنش‌ها 121 روزنامه نگار ایرانی در نامه ای خطاب به روسای قوه مقننه و قضاییه با اشاره به زندانی بودن روزنامه نگاران ایرانی و حکم شلاق این کاریکاتوریست اعلام کردند خواهان حفظ “حرمت قلم” هستند.
در بخشی از این نامه آمده بود: “اگر متهم اول پرونده کهریزک که به گفته بالاترین مقام جمهوری اسلامی، آبروی نظام را در خطر قرار داده، مستحق ارتقا مقام است، با کدام استدلال کاریکاتوریستی تنها به جرم کشیدن چند خط بر روی کاغذ، باید محکوم به تحمل ۲۵ ضربه شلاق شود؟”
این نخستین باری است که کاریکاتوریستی در ایران به دلیل کاریکاتوری که به تصویر کشیده محکوم به شلاق می‌شود، اما پیش از این بوده اند کاریکاتوریست‌هایی که تجربه بازداشت و زندان داشته‌اند.
به گزارش بی بی سی فارسی، علی دیواندری نخستین کاریکاتوریستی است که پس از انقلاب به دلیل کاریکاتورهایش در دهه ۶۰ بازداشت و زندانی شد.
پس از او حسن کریم‌زاده به دنبال انتشار کاریکاتورش در مجله افرا بازداشت و روانه زندان شد.
اما تا سالها گزارشی از برخورد با کارتونیست‌ها نبود تا اینکه در بهمن ۱۳۷۸ نیک آهنگ کوثر، به خاطر کشیدن کاریکاتوری موسوم به “استاد تمساح” بازداشت شد. در آن زمان طرفداران محمد تقی مصباح یزدی، روحانی تندرو، به خاطر شباهت کلمه مصباح و تمساح آن را اهانت به او دانسته و دست به تجمع زدند. نیک آهنگ کوثر به ۴ سال زندان محکوم شد. او اکنون در کانادا زندگی می‌کند.
مانا نیستانی نیز که کاریکاتورش در سال ۱۳۸۵ مورد انتقاد برخی ایرانیان آذری زبان قرار گرفت، به همراه سردبیر مجله جمعه روزنامه ایران چند ماه در بازداشت به سر برد، و سپس از ایران خارج شد.
آقای نیستانی در بهار سال ۲۰۰۶ تصویر پسری را کشیده بود که با یک سوسک حرف می‌زد. سوسک که نمی فهمید او چه می‌گوید پرسیده بود: “نمنه؟” این واژه ترکی است، اما در زبان روزمره فارسی هم به معنی “چی گفتی؟” است. این تصویر موجب عکس العمل‌های شدیدی میان برخی ایرانیان آذری تبار شد و در پی آن او و سردبیر مجله بازداشت شدند.
