گلن کسلر
سفیر سویس در ایران در سال 2003به مقامات آمریکایی اطلاع داده بود که ایران طرح مذاکراتی کامل و جامع با ایالات متحده را تهیه کرده و به تائید رهبر آیت الله خامنه ای، محمد خاتمی رئیس جمهور و کمال خرازی وزیر خارجه وقت رسانده اند.
بر اساس نسخه ای از نامه سفیر سویس، فکس شده به وزارت خارجه در 4 ماه مه آن سال ، آقای تیم گولدیمان گفته است: “برداشت من این است که رژیم تهران علاقه زیادی دارد تا مسائل خود با آمریکا را حل کند.” آقای گولدیمان یک صفحه از مدارک ایرانیان را که نام “نقشه راه” داشت پیوست نامه فوق نموده که در آن هدف مذاکرات بالقوه ایران و آمریکا مطرح شده و مسائلی چون توقف حمایت ایران از شبه نطامیان ضد اسرائیلی، اقدام علیه تروریسم در خاک ایران و قبول موجودیت اسرائیل برای مذاکره تعیین شده است.
این نامه که قبلا منتشر نشده بود به وسیله منبعی فاش شده است که معتقد بوده وزارت خارجه امریکا از نامه فوق سوء برداشت کرده است. سویس پس از قطع رابطه ایران و آمریکا به دنبال اشغال سفارت آمریکا درتهران در سال 1979 به عنوان کانال دیپلماتیک ارتباطی بین تهران و واشنگتن عمل می کند.
فکس دو صفحه ای آقای گولدیمن بحث های زیادی را در میان کارشناسان سیاست خارجی آمریکا ایجاد کرده بود و اکنون این سوال مطرح شده که آیا بوش “فرصت مناسبی” را چهار سال پیش، زمانی که آمریکا با اشغال عراق در اوج قدرت بود و ایران هنوز به غنی سازی اورانیوم نپرداخته بود، برای مذاکره با ایران از دست نداده است؟ در این مورد هفته پیش کوندلیزا رایس مورد سوال قرار گرفت. وی گفت زمانی که در مقام مشاور امنیتی بوده است به یاد ندارد چنین نامه ای را دیده باشد. وی گفت: “من یادم نمی آید هرگز چنین نامه ای را دیده باشم.”
ریچارد آرمیتاژ، معاون سابق وزارت خارجه در مصاحبه ای با نیوزویک گفت : “دولت وقت نتوانست میان آنچه توسط ایرانیان مطرح شده بود و آنچه سفیر سویس به عنوان برداشت های خود به آن اضافه کرده بود تمایز قائل شود. ” وی افزود “در آن دوره ایرانی ها مطالب زیادی را می خواستند یکباره در مذاکره مطرح کنند.”
گولدیمان نوشته است وی گفتگوهای زیادی با صادق خرازی، سفیر وقت ایران در فرانسه و برادر زاده وزیر خارجه و برادر عروس خامنه ای، داشته است. از صادق خرازی نقل شده که کلمه به کلمه این پیشنهاد با آقای خامنه ای، خاتمی و خرازی مرور شده بود. وی گفته بود موضوع کاملا محرمانه بوده و هیچ شخص دیگری از آن اطلاع ندارد.
از خرازی نقل شده که رهبر انقلاب در مورد برخی از نکات احتیاط می کردند ولی در مجموع با 85 تا 90 درصد “نقشه راه” موافق بودند. ولی همه چیز قابل مذاکره بود و موضوعات مورد احتیاط نیز در ملاقات اول می توانست مورد بحث قرار گیرد. وی اضافه کرده بود: “منافع زیادی در حل مسائل ما با آمریکا وجود دارد، و من به آنها گفتم این یک فرصت طلایی است.”
گولدیمان یادآور شده بود که: “فقدان اعتماد در میان آمریکاییان آنان را بسیار محتاط و در عین حال مجبور به حرکت در خفا کرده است”.
خرازی پیشنهاد کرده بود نمایندگی آمریکا در این جلسه را آرمیتاژ به عهده گیرد چرا که وی اظهارات مثبتی در مورد دموکراسی ایران کرده بود. گولدیمان گزارش داده بود که چنین چیزی فعلا عملی نیست و به خرازی گفته بود که باید به ملاقات هایی در رده های پایین تر فکر کرد.
دیروز تام کیسی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: “این مدارک از طریق مجرا های رسمی به دست ما نرسیده بود بلکه بیشتر یک ابتکار سویسی به شمار می آمد.در سی سال اخیر نمونه های فراوانی از افراد دیده شده اند که ادعا داشتند بیان کننده نظر ایران هستند. ما به ایرانیان پیشنهاد کرده ایم بر سر میز مذاکره با ما بنشینند و مسائل هسته ای و هر مساله دیگری را که تمایل دارند مطرح کنند، فقط به این شرط که غنی سازی اورانیوم را متوقف کنند.”
منبع: واشنگتن پست، 14 فوریه