در آخرین ساعات روز جمعه قدرتهای جهانی اعلام کردند که برای دستیابی به توافق جامع با ایران بر سر برنامه هستهای این کشور به زمان بیشتری نیاز است. این فرصتی است که نمیتوان آن را از دست داد. باید به دیپلماسی فرصت پیروزی داد، در غیر اینصورت باید با پیامدهای شکست آن ساخت: ایران هستهای یا یک جنگ فاجعهبار دیگر.
در واقع دیپلماسی نتیجه داده است و ایران به تمام تعهدات خود، تحت برنامه اقدام مشترک که از ماه ژانویه شروع شد، عمل کرده است. از آن زمان پیشرفتهای واقعی ایجاد شده و برنامه هستهای ایران محدود شده و بازرسیهای جدی از تجهیزات هستهای به عمل آمده است. این بازرسیها برای آمریکا و متحدانش بینش بیسابقهای نسبت به تجهیزات هستهای ایران فراهم آورده است. علاوه بر اینها، ایران فعالیتهای هستهای خود را به میزان قابل ملاحظهای کاهش داده است. ذخیره اورانیوم غنیسازی شده خطرناک این کشور از ۱۹۵ کیلوگرم به ۴ کیلوگرم در ماه ژوئن رسیده که کاهش ۹۷ درصدی را نشان میدهد.
راه درازی برای جلوگیری از بمب هستهای ایران طی شده. اما به یک توافق درازمدت نیاز است. برای رسیدن به این هدف باید ایران را پشت میز مذاکره نگه داشت. منطقی است که برای توافق روی مفاد قراردادی که شدیدا پیچیده است به زمان بیشتری نیاز باشد. تا اینجای کار، پیروی ایران از توافق اولیه نشان میدهد که رهبری این کشور به این روند متعهد است و تمدید مهلت میتواند امید به پیروزی واقعی را زیاد کند.
مسلما راستگرایان کنگره تلاش خواهند کرد با فشار برای تحریمهای بیشتر روند مذاکرات را بر هم بزنند. اما ایران را نمیتوان با تحریم مجبور به کنار گذاشتن جاهطلبیهای هستهای کرد. اگر اینطور بود، ایران تاکنون تسلیم شده بود. به هر صورت تحریمها روش موثری برای کشیدن ایران پای میز مذاکره بوده است. حالا پشت میز هستیم و باید تا رسیدن به توافق نهایی در همین وضع باقی بمانیم.
همچنین نمیتوان مذاکرات را با درخواستهای غیر منطقی، مانند آنهایی که از سوی سناتورها باب منندز و لیندزی گراهام عنوان شده، با مشکل مواجه کرد. اگر تلاشهای دیپلماتیک را تضعیف کنیم، ایران میتواند به فعالیتهای سابق هستهای خود بازگردد.
از آن مهمتر ممکن است جلوی بازرسیها گرفته شود. چیزی از این خطرناکتر وجود ندارد. بدون بازرسی، بدون هیچ ایدهای که برنامه هستهای ایران چه پیشرفتی دارد، نمیتوان برای امنیت ملی آمریکا اطلاعات ضروری را بدست آورد.
تعجبی ندارد که کسانیکه آمریکا را وادار به جنگ با عراق کردند، حالا خواستار درگیری با ایران باشند. پس از بیش از ده سال جنگ و دادن کشتههای بسیار، بدون اینکه امنیت ملی آمریکا بهبود یافته باشد، چنین درخواستی برای کنار گذاشتن دیپلماسی و حرکت به سمت جنگ، کاملا نامعقول است. چیزی که از جنگهای عراق و افغانستان آموخته شد این است که جنگ عواقب پیشبینینشده دارد. در مورد ایران، اقدام نظامی آمریکا میتواند موجب زیرزمینی شدن برنامه هستهای ایران شود و رهبران و مردم ایران را برای ساخت بمب متحد کند.
مذاکرات هستهای فرصتی حیاتی برای جلوگیری از ایران مسلح به سلاح هستهای است، از امنیت آمریکا محافظت میکند و جلوی جنگ را میگیرد. باید به پیروزی این مذاکرات فرصت داد.
منبع: سیانان - 19 ژوئیه 2014