محمدرضا مهدوی‌کنی، رییس مجلس خبرگان رهبری و رییس جامعه روحانیت مبارز، که از پنج ماه پیش در کما بود،درگذشت.
اوچند ماه پیش و در مراسم سالگرد درگذشت آیت‌الله خمینی، بنیان‌گذار جمهوری‌اسلامی، دچار حمله قلبی شد و به بیمارستان انتقال یافت.
به دنبال اعلام مرگ او، آیت‌الله خامنه‌ای پیام تسلیتی صادر کرد و در آن از مهدوی‌کنی به عنوان شخصیتی نام برد که “همه جا و همه وقت در موضع یک عالم دینی و یک سیاستمدار صادق و یک انقلابی صریح ظاهر شد” و “هرگز ملاحظات شخصی و انگیزه‌های جناحی و قبیله‌ئی را به حیطه‌ی فعالیت‌های گسترده و اثرگذار خود راه نداد”.
هم‌زمان دفتر رهبر جمهوری‌اسلامی نیز اعلام کرد که شخص آیت‌الله خامنه‌ای روز پنج‌شنبه در دانشگاه تهران، نماز میت را بر جنازه وی خواهد خواند.
حسن روحانی، رییس‌جمهوری اسلامی، نیز ضمن صدور پیام تسلیت به مناسبت درگذشت مهدوی‌کنی، دو روز عزای عمومی در کشور اعلام کرد.
سرنوشت مجلس خبرگان
محمدرضا مهدوی‌کنی تا پایان عمر خود رییس مجلس خبرگان بود. هنگامی هم که به کما رفت و در بیمارستان بستری شد، اعضای هیات‌رییسه مجلس خبرگان از انتخاب رییس جدید در نشست ماه گذشته این مجلس خودداری کردند.
اکنون اما اعضای مجلس خبرگان ناچارند در نشست آتی خود،رییس جدیدی برای این مجلس انتخاب کنند؛ مجلسی که وظیفه انتخاب و نظارت بر رهبر جمهوری‌اسلامی را به عهده دارد.
پیش از مهدوی‌کنی، اکبر هاشمی‌رفسنجانی عهده‌دار ریاست مجلس خبرگان بود. حضور مهدوی‌کنی در انتخابات میان دوره‌ای مجلس خبرگان، باعث شد که هاشمی‌رفسنجانی از ریاست مجلس خبرگان کنار برود.
اصول‌گرایان به دلیل موضع‌گیری‌های هاشمی‌رفسنجانی درباره انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۸ نمی خواستند او ریاست یکی از مهم‌ترین نهادهای جمهوری‌اسلامی را در اختیار داشته باشد.
گرچه بیش از یک سال به زمان برگزاری انتخابات مجلس خبرگان باقی مانده، اما حساسیت‌هایی که پیرامون انتخابات آتی این مجلس به وجود آمده، مرگ مهدوی‌کنی را مساله‌ساز کرده است.
این مساله از آن جهت اهمیت دارد که در ماه‌های گذشته بحث احتمال بررسی گزینه جایگزینی آیت‌الله خامنه‌ای هم مطرح شده است. به این معنا که مجلس خبرگان آینده احتمال دارد مجبور به چنین کاری شود و چنین مساله‌ای، نقش رییس مجلس خبرگان را در ساختار سیاسی پررنگ خواهد کرد. از آن جهت که می‌توان گفت انتخاب رییس مجلس خبرگان، برآمده از نظر اکثریت اعضای خبرگان و نشان‌دهنده‌ی گرایش فکری آن‌ها دانست.
بحث انتخاب جانشین آیت‌الله خامنه‌ای چند ماه پیش و پس از سخنان یک عضو مجلس خبرگان بر سر زبان‌ها افتاد. قربان‌علی دری نجف‌آبادی، نایب‌رییس مجلس خبرگان، گفته بود: “خدا رهبری را حفظ کند و به ایشان طول عمر دهد انشاالله. اما به هر حال باید برای بعد از ایشان به فکر باشیم”.
عمل جراحی آیت‌الله خامنه‌ای و بستری شدن وی در بیمارستان نیز به این بحث‌ها دامن زد. رهبر جمهوری‌اسلامی متولد سال ۱۳۱۸ است و در حال حاضر ۷۵ سال سن دارد. در پایان دوره‌ی پنجم مجلس خبرگان - که انتخابات آن بیش از یک سال دیگر برگزار خواهد شد - حدود ۸۴ سال سن خواهد داشت؛ سنی که می‌تواند مجلس خبرگان را وادار به چاره اندیشی در مورد جانشین وی بکند.
سوابق سیاسی مهدوی‌کنی
محمدرضا مهدوی‌کنی، از جمله روحانیون عضو شورای انقلاب بود؛ شورایی که در آخرین روزهای حکومت پهلوی، توسط آیت‌الله خمینی تشکیل شد تا زمام امور پس از استقرار حکومت تازه را به دست گیرد.
پس از تشکیل کمیته‌های انقلاب یک روز پس از انقلاب بهمن ۵۷ وی به سمت سرپرستی این مجموعه انتخاب شد. او در این سمت درگیری‌های مختلفی با دولت مهدی بازرگان داشت. در زمان حمله به سفارت آمریکا در تهران، وی سرپرست کمیته‌های انقلاب اسلامی و از مخالفان حضور دانشجویان در سفارت آمریکا بود.
مهدوی‌کنی پس از آن به سمت وزارت کشور رسید و برای مدت کوتاهی و پس از مرگ محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر، نخست وزیر موقت شد. اما پس از برگزاری انتخابات و انتخاب علی خامنه‌ای به سمت ریاست‌جمهوری، از این سمت کنار رفت.
به جز ریاست بر دانشگاه امام صادق ـ که برخی از کادرهای جمهوری‌اسلامی در آن تربیت می‌شوند ـ و دبیرکلی جامعه روحانیت مبارز، مهدوی‌کنی طی سال‌های گذشته عمدتا در حاشیه اتفاق‌های سیاسی حضور داشت.
او در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۷۶ از علی‌اکبر ناطق‌نوری ـ مقابل محمد خاتمی - حمایت کرد و حتی در روزهای منتهی به انتخابات گفته بود که فکر می‌کند نظر آیت‌الله خامنه‌ای نسبت به ناطق‌نوری مثبت است.
در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۴ نیز او تلاش کرد اصول‌گرایان را زیر چتر شورای هماهنگی جمع کند؛ اتفاقی که رخ نداد و نیروهای اصول‌گرا با چند کاندیدا در انتخابات حاضر شدند. شکستی برای مهدوی‌کنی در به اجماع رساندن اصول‌گرایان که طی سال‌های بعد آن نیز تکرار شد.
تنها سمت قابل ذکر مهدوی‌کنی طی سال‌های گذشته، ریاست وی بر مجلس خبرگان رهبری بود. او سه سال پیش و با اصرار اصول‌گرایان پا به انتخابات مجلس خبرگان گذاشت تا جای هاشمی‌رفسنجانی را در صندلی ریاست این مجلس، از آن خود کند؛آن هم روی صندلی چرخدار…
