هواداران جنبش سبز و اصلاح‌طلبان که تصمیم به عدم شرکت در انتخابات مجلس نهم داشتند، با حضور سیدمحمد خاتمی در انتخابات، دچار بهت شدند.
از زمان اعلام خبر حضور خاتمی در پای صندوق رای در دماوند، کاربران مختلف در شبکه‌های اجتماعی به اظهارنظرهای مختلفی در این‌باره پرداختند. در این میان بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی وی را به “خیانت” به جنبش سبز، موسوی و کروبی و جان‌باختگان متهم کردند.
خبر حضور خاتمی در پای صندوق‌های رای، نخست توسط خبرگزاری فارس منتشر شد. انتشار این خبر توسط فارس، باعث شد که برخی حامیان خاتمی در صحت خبر تشکیک کنند. آنها به این مساله اشاره می‌کردند که وی در روزهای منتهی به انتخابات، در چند جمع خصوصی صراحتا اعلام کرده که در انتخابات شرکت نخواهد کرد و به همین دلیل قصد دارد در روز انتخابات تهران را ترک کند.
انتشار خبرحضور خاتمی توسط خبرگزاری و سایت‌های مختلف، و تایید آن توسط نزدیکان وی باعث شد تا حجم مخالفت‌ها با وی بیشتر شود.
خاتمی پیش از این اعلام کرده بود: “بنده می‌گویم بیایید فضا را آماده کنید زندانیان آزاد شوند، حصرها برداشته شود، فضا باز شود این مردم ما اینقدر بزرگوار و خوبند، این جوانان ما که اینقدر رنج دیده اند اگر این فضا باز شود و به آینده امیدوار باشند دارای گذشت اند، در این صورت مملکت تضمین و تامین می شود”. با برآورده نشدن این شروط، آذرماه سال جاری اعلام کرده بود که با توجه به فراهم نشدن “شرایط حداقلی” که خود او تعیین کرده بود “نباید در انتخابات شرکت کنیم و شرکت در انتخابات معنا ندارد”.
چند ساعتی پس از اعلام حضور خاتمی در انتخابات، شایعاتی درباره حصر، بازداشت موقت یا فشار امنیتی بر وی برای رای دادن منتشر شد که البته هیچ‌کدام تایید نشد.
واکنش‌ها به حضور خاتمی
حضور وی در انتخابات اما با واکنش تند بسیاری از اصلاح‌طلبان و هواداران جنبش سبز مواجه شد. اردشیر امیرارجمند، سخنگوی شورای هماهنگی راه سبز امید، در این باره گفت: “راه جنبش سبز و مطالبات آن روشن است؛ آقای خاتمی هم باید خودش پاسخگو باشد و مردم هم درباره پاسخ وی قضاوت خواهند کرد”.
محمد نوری‌زاد، نویسنده و کارگردان معترض نیز درباره حضور خاتمی در انتخابات، این‌گونه اظهارنظر کرد: “اگر به لحاظ فردی رفته در انتخابات شرکت کرده به خود او مربوط است. منتها ایشان دیگر آقای خاتمی سابق نیست. چون از جمع کنده شده و به‌صورت فرد در این انتخابات شرکت کرده است… فردا آقای خاتمی اجازه نخواهد داشت حرف از جمع بزند و حرف از “ما” بگوید. مثلا بگوید “مردم” یا “بخشی از مردم معترض”.
علی شکوری‌راد، از اعضای جبهه مشارکت نیز، در وبلاگ خود، با انتشار یادداشتی، درباره خاتمی و حضور وی درانتخابات، رای دادن وی را “غیرمنتظره و تکان‌دهنده” توصیف کرد: “من هیچ خبری از اینکه چرا خاتمی به پای صندوق رأی رفت ندارم ولی مطمئن هستم عامل آن خوف بوده است. خوف از اینکه مبادا رأی ندادن او آب به آسیاب کسانی بریزد که با تمام قوا تمام روزنه های اصلاح را مسدود می کنند. کسانی که نانشان در انباشتن کینه و دوری دلهاست. مگر نه اینست که کم هزینه ترین راه اصلاح امور کشور این است که حاکمان خود به آن رو بیاورند. من نمی دانم اگر موسوی بود چگونه عمل می کرد. شاید گونه ای دیگر!”
رجب‌علی مزروعی، از اعضای حزب مشارکت، نیز در این‌باره گفت که “خاتمی و هاشمی رفسنجانی هر کدام دو دوره در ایران رئیس جمهوری بوده‌اند و پیداست که ملاحظات سیاسی خود را دارند” و به همین دلیل “این دو نفر پنجره‌ای هستند برای سازش و مذاکره و ما نباید این پنجره را ببندیم”.
زهرا اشراقی، همسر محمدرضا خاتمی، برادر سیدمحمد خاتمی نیز، رای دادن رییس‌جمهور دوران اصلاحات را “ضربه بسیار سنگین” دانسته بود.
ژیلا بنی‌یعقوب، روزنامه‌نگاری که خود در حوادث پس از انتخابات بازداشت و به 30 سال محرومیت از روزنامه‌نگاری محروم و همسرش، بهمن احمدی‌امویی، نیز در زندان است، در این‌باره نوشت: “قرار بود امروز صدای اعتراض را منعکس کنیم، از صندوق‌ها بگوییم. هرچند که اگر خاتمی رای داده باشد در ایجاد این فضا مقصر است و من از این بابت هم نمی‌بخشمش”.
محمدعلی ابطحی، رییس دفتر سابق خاتمی نیز، حضور خاتمی در انتخابات را عملی مطابق انتظار دانست و آن را تحسین کرد.
در این میان همسر علی حسن‌پور و برادر سهراب اعرابی، از جان‌باختگان حوادث پس از انتخابات، به طرح سوال از خاتمی درباره چرایی حضورش در انتخابات پرداختند.
اما حسین نورانی‌نژاد، روزنامه‌نگار و عضو حزب مشارکت، در صفحه فیس‌بوک خود، با اشاره به دیدارش با سیدمحمد خاتمی، نوشت: “اقای خاتمی در جریان سنگینی فضای بوجود آمده در پی رای دادنشان بود و این فضای سنگین تا نزدیک ترین افراد و بستگان آقای خاتمی امتداد داشت. آقای خاتمی اولین چیزی که گفت “بسیار سخت بودن” تصمیمی بود که دیروز اجرا کرد. گفت که نسبت به تبعات عاطفی رایش در بین همه دوستان و جوانان آگاهی داشته و نسبت به آن احساس مسئولیت سنگین و دلنگرانی می کرده. اما “اخبار نگران کننده ای طی دو روز منتهی به انتخابات، درباره برنامه و نقشه های تندروهای جریان حاکم در زمان پس از انتخابات دریافت کرده بود که حرکتی غافلگیرکننده را برای بر هم زدن آن ایجاب می کرد”.
نورانی‌نژاد به نقل از خاتمی اضافه کرده است: “آقای خاتمی با اشاره به انسجام فوق العاده ای که در بین نیروهای اصلاح طلب و سبز پیش از انتخابات بوجود آمده بود، ابراز امیدواری کرد که رای دادن ایشان به جای بر هم زدن نقشه های شوم تندروهای جریان حاکم، مخل انسجام اصلاح طلبان نشود. او تاکید بر پیچیده بودن شرایط سیاسی داخلی و بین المللی کرد و ابعاد متعددی از موضوعات مختلف که هر لحظه بر تصمیمات می تواند اثرگذار شود، بر این اساس خواستار درک این پیچیدگی ها از سوی همگان شد. او گفت مدعی این نیست که درست ترین تصمیم ممکن را گرفته، ولی سعی کرده با رعایت همه این جوانب و پیچیدگی ها اقدام کند. در تمام این توضیحات آقای خاتمی دلنگرانی اش بر عواطف آسیب دیده و حفظ انسجام نیروهای اصلاح طلب را مورد تاکید قرار می داد”.
وی در پایان نیز اضافه کرده است: “آقای خاتمی هرگونه فشار پیدا و پنهان، معامله و پیغامی را تکذیب کرد و در مقابل این پرسش که دیروز بر روی برگه رایش چه نوشته است، گفت: “جمهوری اسلامی”.
اما این‌ها تنها واکنش‌ها به حضور خاتمی در عرصه انتخابات نبود. سایت خبری کلمه، نزدیک به میرحسین موسوی، در یادداشتی با اشاره به حضور خاتمی در انتخابات، آن را باعث “شگفتی ناظران” دانست. سایت کلمه نوشته بود که نظرات کاربران خود را در این‌باره، در اختیار خاتمی قرار خواهد داد.
ساعاتی پس از انتشار یاداشت کلمه، سایت اختصاصی خاتمی نیز اعلام کرد که وی به زودی، دلایل این تصمیم خود را با مردم در میان خواهد گذاشت.
این در حالی است که سایت‌هیا اصول‌گرا، با انتشار اخبار مختلف، تلاش کردند که به فضای شایعات دامن بزنند. جهان‌نیوز، سایت نزدیک به علی‌رضا زاکانی، نوشت: “خاتمی از دیروز با افرادی از جمله شکوری راد، هادی خانیکی، حسین نورانی نژاد، عموزاده خلیلی، همسر تاج زاده، همسر میردامادی، همسر و دختر عرب سرخی، محمد صدر و صادق خرازی و… در قالب تماس تلفنی یا دیدار حضوری ارتباط گرفته و برای متقاعد کردن آنها نسبت به اینکه کار اشتباهی نکرده تلاش فراوانی کرده است. بر مبنای این گزارش خاتمی در یکی از دیدارها گفته است که به دنبال مشورت با موسوی اردبیلی و خویینی ها تصمیم به حضور در انتخابات گرفته است”. جهان‌نیوز البته اشاره‌ای به منبع خود نکرده است. سایت های اصلاح طلبان در یک سال گذشته، با انتشار مدام خبرهای دروغ و سناریوهای جعلی، سعی وسیعی برای ایجاد اختلاف بین اصلاح طلبان و مخالفان دولت و نظام به کار بردند. این سایت ها در زمانی که اصلاح طلبان از داشتن هر نوع رسانه ای محروم اند، می کوشند در این خلا با اخبار خود فضا را برای حذف اصلاح طلبان زمینه سازی کنند.
