شواهد رو به افزایشی وجود دارد که ایران، سوریه و نمایندگان محلی آنها در حال تلاش برای ایجاد تواناییهای نظامی در کرانه غربی هستند که در نهایت اسرائیل را مورد تهدید قرار میدهد. کشف اخیر اسلحه قاچاق در اردن نشان میدهد قاچاق سلاح به کرانه غربی تحت کنترل فتح انجام می شود و این موضوع چالش بزرگی ایجاد میکند.
در چندین روز گذشته مقامات اردن گزارش دادهاند که در موارد جداگانه گروههایی از قاچاقچیان سلاح و مواد مخدری را که از سوریه میآمدند دستگیر کردهاند. یکی از مقامات امنیتی اردن میگوید پنج قاچاقچی سوری ششم اوت بازداشت شدند که موشکهای ضدتانک، موشکهای زمین به هوا و تفنگ به همراه داشتند.
اردن مسیر اصلی برای قاچاق سلاح برای شورشیان جنوب سوریه، به ویژه از جانب کشورهای خلیج فارس است. برای همین انتقال معکوس سلاح از سوریه به اردن مورد توجه قرار میگیرد. با توجه به سابقه اردن در مورد فعالیتهای جهادی در سوریه، این کشور در وضعیت هشدار بالا برای حملات قرار دارد. از آن گذشته، تلاش اردن برای ایجاد توازن بین حمایت از شورشیان و حفظ رابطه با رژیم علوی سوریه، میتواند این کشور را در مقابل حملات شبهنظامیان در طرف دیگر درگیری آسیبپذیر نماید. به همین دلیل مقامات اردن تلاش کردهاند در مرز سوریه و اردن امنیت برقرار کنند و شدیدا رفت و آمد پناهندگان سوری در شمال را، که در آنجا شبهنظامیان میتوانند در غالب پناهندگان حرکت کنند، کنترل میکنند.
تحقیقات نشان میدهد افراد دستگیر شده، فلسطینیهایی از سوریه وابسته به جبهه خلق برای آزادی فلسطین هستند. این سلاحها قرار بود از طریق اردن از مرز سوریه به سمت جنوب به الکرک برسد. مقصد نهایی این سلاحها حبرون در کرانه غربی تحت کنترل فتح بوده است.
در نوامبر 2012 گزارش شد که ایران با کمک گروههای فلسطینی تلاش میکرده از طریق عراق و اردن به کرانه غربی سلاح منتقل کند. برای رسیدن به این هدف ایران احتمالا با نمایندگان اطلاعاتی سوریه و افراد محلی فلسطین همکاری میکند. جبهه خلق برای آزادی فلسطین رابطه نزدیکی با منابع اطلاعاتی سوریه دارد و این احتمال وجود دارد که به اعضای آن ماموریت داده شده بود تا سلاحها را از سولههای سوری به کرانه غربی منتقل کنند. با اینکه جبهه آزادیبخش سکولار با حماس اسلامگرا از لحاظ ایدئولوژی اختلاف دارد، اما در چنین عملیاتی، خصوصا وقتی به خواست حامیان سوری انجام میگیرد، میتوان اختلافات را نادیده گرفت.
هم ایران و هم سوریه تلاش دارند اهرمهای نظامی بیشتری علیه اسرائیل ایجاد کنند. قدرت گرفتن اخوان المسلمین موجب نگرانی رژیم ایران شد و حماس خود را از محور ایران-ـ سوریه دور کرد. وقتی اخوان در مصر قدرت گرفت و اسلامگرایان سوریه علیه رژیم اسد در حال بدست آوردن پیروزیهایی بودند، حماس محاسبه کرد که در این جو فرقهای بهتر است با متحدان ایدئولوژیک خود در یک راستا قرار گیرد تا خود را به دلیل نزدیکی با سوریه و ایران از آنها دور کند. وقتی درگیریها در حمص بالا گرفت گزارشهایی از پیوستن برخی از اعضای حماس به شورشیان منتشر شد.
اما ایران تلاش کرد اهرمهای خود را در میان فلسطینیان حفظ کند. حتی با اینکه حماس سعی کرد خود را از تهران دور کند، ارسال موشکهای الفجر 5 ایران به حماس بود که باعث حمله اسرائیل به غزه در پایان سال 2012 شد و این رویداد روابط نزدیک این دو متحد را که از لحاظ ایدئولوژیک مخالف هم هستند آشکار کرد. ایران سعی دارد با افزایش نمایندگان نظامی خود در هر کجا که میتواند، چالشهای فرقهای برای متحدانش در سوریه، لبنان و عراق را خنثی کند. بخشی از این استراتژی شامل حضور در کرانه غربی برای تهدید اسرائیل است.
با این حال، عملیات فیزیکی در کرانه غربی آسان نیست. فتح حزب حاکم در کرانه غربی است و نیروهای امنیتی محلی را تحت کنترل خود دارد که در موارد بسیاری اعضای حماس را دستگیر میکنند. از آن گذشته، افزایش حضور امنیتی اردن در مرز سوریه، همکاری امنیتی اسرائیل و فتح و حضور امنیتی سنگین اسرائیل پیرامون دره رود اردن، مسیر اردن را برای قاچاق سلاح بسیار مشکل میکند؛ دستگیری اخیر هم این را نشان میدهد.
این چالشها ایران و سوریه را از تلاش برای ایجاد شبکه محلی برای رساندن سلاح به کرانه غربی باز نداشته است. وجود سلاحهای ضدتانک و سیستمهای ضدهوایی قابل حمل در این محموله می تواند برای اسرائیل هشداردهنده باشد.
منبع: فوربس - 13 اوت 2013