بی ثباتی در تجارت جنگی و احتمال جنگ

دان ملوین

تتنش میان اتحادیه اروپا و ایران بعد از اینکه تحریم محصولات نفتی این کشور تصویب شد و ایران نیز تهدید کرد که تنگه هرمز را خواهد بست، افزایش پیدا کرد. تشدید رویارویی خطراتی در پی دارد- بالا رفتن قیمت نفت، بی ثباتی در تجارت جهانی و احتمال حمله نظامی برای باز نگه داشتن تنگه هرمز.

وزاری خارجه 27 کشور اروپایی روز دوشنبه در بروکسل ملاقات کردند و تحریم نفتی ایران و مسدود کردن سرمایه های بانک مرکزی را تصویب کردند. این تحریم ها برای فشار آوردن بر ایران بر سر برنامه های اتمی اش است.

مقامات اتحادیه اروپا می گویند که تحریم ها بخشی از سیاست چماق و هویج است و تلاشی است برای تشدید فشار ها بر ایران همزمان با تلاش برای از سر گرفتن مذاکرات با این کشور.

وزیر خارجه آمریکا، هیلاری کلینتون و وزیر خزانه داری این کشور، تیموتی گاتنر، از این تصمیم اتحادیه اروپا استقبال کردند و آن را “قدمی محکم در راه تلاش های بین المللی برای فشار آوردن بر ایران” توصیف کردند. آنها در یک بیانیه مشترک اعلام کردند که تحریم های اتحادیه اروپا در ترکیب با تحریم هایی که آمریکا و جوامع بین المللی در نظر گرفته اند، رهبران ایران را وادار می کند تا به وظایف اولیه خود در قبال جهان عمل کنند.

اما پاسخ ایران به این تحریم ها تند بود. سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، تحریم اقتصادی را “غیر منطقی و غیر منصفانه” خواند و گفت: “این تحریم ها بیشتر در چارچوب فشار تبلیغاتی و جنگ روانی قابل ارزیابی است.”

مهمانپرست گفت که اصولا شیوه تهدید ، فشار و تحریم در مقابل ملتی که برای رویکرد خود منطق و استدلال قوی دارد ، روشی شکست خورده است. به دلیل نیاز طولانی مدت جهان به نفت و گاز، تحریم نفتی ایران غیر ممکن است.

محمد اسماعیل کوثری، نماینده مجلس و معاون کمسیون امنیت ملی، روز دوشنبه گفت که درصورتیکه فروش نفت ایران مختل شود، تنگه هرمز را مسدود خواهیم کرد.

پهنای تنگه هرمز در بارک ترین قسمت، 34 مایل است و تنها راه آبی از خلیج فارس به دریای آزاد است. تنش بوجود آمده باعث بالا رفتن قیمت نفت خام می شود. آمریکا و انگلستان به ایران هشدار داده اند که به منابع نفتی جهان کاری نداشته باشد.

بعد از اقدام اتحادیه اروپا، قیمت نفت به نسبت ماه مارس، 90 درصد افزایش داشت و صبح امروز در اروپا، قیمت نفت به بشکه ای 99.23 دلار رسید.

بسیاری از تحلیلگران معتقدند که ایران نمی تواند مدتی طولانی تنگه هرمز را مسدود کند و گرچه کمبود سوخت برای مدت کوتاهی قیمت ها را بالا نگه می دارد. اما کوثری گفته است که در صورت بسته شدن تنگه هرمز، آمریکا و متحدانش قادر به باز کردن آن نخواهند بود و به آمریکا هشدار داده است که به “ماجراجویی نظامی” دست نزند.

ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن، روز یکشنبه بدون اینکه اتفاقی بیافتد، وارد خلیج فارس شد. اما زمانی که ناور جان استنیس اواخر ماه دسامبر خلیج فارس را ترک کرد، مقامات ایرانی هشدار دادند که به خلیج فارس باز نگردد.

 وزارت دفاع انگلستان گفت که ناو های انگلستان و فرانسه به ناوگان دریایی آمریکا می پیوندند تا خللی در تعهدات بین المللی مبنی بر حق کشتیرانی در آب های بین المللی، بوجود نیاید.

وزیر خارجه روسیه گفت که تحریم ایران اشتباه بزرگی است و تنش ها را بدتر می کند: “مشخص است که در این مورد زور و فشار باعث شده است که تنبیه ایران به دلیل عدم همکاری، تصویب شود. این یک سیاست اشتباه است و ما بیش از یک بار به سران اتحادیه اروپا گوشزد کرده ایم. ایران تحت این فشارها رفتارش را تصحیح نخواهد کرد.”

تحریم های اتحادیه اروپا شامل متوقف شدن کامل قراردادهای نفتی جدید با ایران است. قرارداد های موجود تا ماه ژوئیه ادامه خواهد داشت.

ماه گذشته، آمریکا تحریم های جدیدی در مورد بانک مرکزی ایران تصویب کرد اما اجرای آن را به شش ماه بعد موکول کرد و دلیل آن نگرانی برای بالارفتن ناگهانی قمیت نفت در زمانی بود که جهان با بحران اقتصادی دست به گریبان است.

کشور های دیگر در مورد این تحریم ها، نظرات یکسانی دارند. چین از تحریم ها حمایت نمی کند و وزیر اقتصاد ژاپن، جون ازومی، در مورد موثر بودن تحریم های آمریکا علیه ایران ابراز نگرانی کرده است.

در حدود هشتاد درصد درآمد ارزی ایران از صادرات نفت است و هر تحریمی که بر روی صدور نفت تاثیر بگذارد به اقتصاد این کشور ضربه می زند. ایران دومین تولید کننده نفت اوپک است که روزنامه 4 ملیون بشکه نفت تولید می کند.

الن ژوپه، وزیر خارجه فرانسه، گفت: “معنای تحریم های جدید این است که ما کم کم فعالیت های اقتصادی ایران را فلج می کنیم تا این کشور نتواند از بخش بزرگی از منابع مالی خود استفاده کند. می شود در مورد تاثیر این تحریم ها تردید داشت اما این از جنگ بهتر است.”

ایران همواره تاکیید کرده است که برنامه های اتمی اش صلح آمیز است اما آمریکا و کشور های دیگر معتقدند که این کشور در پی ساختن سلاح اتمی است. شورای امینت بارها علیه ایران و برنامه های اتمی اش قطعنامه صادر کرده است.

دوشنبه گذشته، دیوید کامرون، نخست وزیر انگلستان، آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان و نیکولا سارکوزی، رئیس جمهور فرانسه در یک بیانیه مشترک از ایران خواستند برنامه های اتمی اش را متوقف کند.

در این بیانیه آمده است: “پیام ما روشن است. ما هیچ دشمنی با مردم ایران نداریم. اما رهبران ایران نتوانسته اند اعتماد جوامع بین المللی را در مورد صلح آمیز بودن برنامه های اتمی این کشور،جلب کنند. ما نمی پذیریم که ایران به سلاح اتمی دست پیدا کند.”

ایران همواره تلاش برای دستیابی به سلاح اتمی را تکذیب کرده است.

هافینگتون پست، 23 ژانویه